Author :
Abstract
Kıbrıs konusu uzun yıllardır var olan ve ülkelerin dış politika davranışlarını etkileyen önemli bir sorun olarak ele alınmaktadır. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) Avrupa Birliği üyeliğinin ardından yaşanan tartışmalar ve günümüzde Doğu Akdeniz enerji krizinde yaşananlar; Avrupa Birliğinin Kıbrıs politikasında oluşan dönüşümleri anlamak açısından önemli görülmektedir. Kıbrıs sorununa Avrupa Birliği bakışını ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma, öncelikle Kıbrıs Adası’nın tarihini açıklayacaktır. Tarihsel sürecin anlaşılmasının ardından Kıbrıs sorunu tanımlanacak, tarafların ve Avrupa Birliği’nin konuya bakışı değerlendirilecektir. Böylece sorunun tarihsel perspektiften ortaya konması mümkün olacaktır. Kıbrıs meselesinin doğru anlaşılabilmesi için geçmişten günümüze incelenmesi gerekli olmaktadır. Gerek Kıbrıs meselesi gerekse Doğu Akdeniz konusu, Ada’ya Avrupa Birliği’nin bakışı bağlamında uzun süre gündemde kalacak gibi görünmektedir.
Keywords
Abstract
The Cyprus issue is considered as an important problem that has existed for many years and affects the foreign policy behavior of countries. The debates experienced after the membership of the Greek Cypriot Administration of Southern Cyprus to the European Union and what is experienced in the Eastern Mediterranean energy crisis today are seen as important in understanding the transformations in the Cyprus policy of the European Union. This study, which aims to reveal the European Union perspective on the Cyprus issue, will first explain the history of the Cyprus Island. After the historical process is understood, the Cyprus issue will be defined and the perspective of the parts and the European Union will be evaluated. Thus, it will be possible to show the problem from a historical perspective. In order to understand the Cyprus issue deeply, it is necessary to examine it from the past to the present. Both the Cyprus issue and the Eastern Mediterranean issue seem to remain on the agenda for a long time in the context of the European Union's view of the island.
Keywords
- (2004). “EU Council Conclusions”, 2576th Council meeting General Affairs, Luxembourg, 26 April 2004.
- (2020). “Avrupa Birliği’nin Genişlemesi”, AB Başkanlığı, https://ab.gov.tr/avrupa-birliginin- genislemesi_109.html, (16.11.2020).
- (2020). “Ayşe Tatile Çıksın: MSB’den Kıbrıs Barış Harekatı’nın Tarihi Fotoğrafları”, KKTC Enformasyon Dairesi, https://pio.mfa.gov.ct.tr/ayse-tatile-ciksin-msbden-kibris-barisharekatinin-tarihi-fotograflari/, (15.11.2020).
- (2020). “Cyprus, Overview”, Europan Union, https://europa.eu/european-union/about- eu/countries/member-countries/cyprus_en, (16.11.2020).
- Açıkmeşe, Sinem Akgül, (2008). “Avrupa Birliği’nde Koşullu Genişleme”, Avrupa Birliği’nin Güncel Sorunları ve Gelişmeler, (Ed.) Belgin Akçay, Sevilay Kahraman ve Sanem Baykal, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 419-450.
- Açıkmeşe, Sinem Akgül, (2016). “Avrupa Birliği’nde Genişleme”, Avrupa Birliği, Tarihçe, Teoriler, Kurumlar ve Politikalar, (Ed.) Belgin Akçay ve İlke Göçmen, Ankara, Seçkin Sosyal Bilimler, 725-744
- Akfırat, Serap Aslan ve Bengi Öner Özkan (2010). “Ulusal/Etnik Kimliklerin Stratejik İnşası: Kuzey Kıbrıs Örneği”, Bilig Dergisi, 52.
- Akın, Veysel, (2006). “Kıbrıs Sorunun Ortaya Çıkışı ve Gelişmeler”, Kıbrıs Laboratuvarı, (Ed.) Şenol Kazancı, İstanbul: Aktüel Yayınları, 33-53.
- Arıkan, Harun, (2004). “Avrupa Birliği’nin Kıbrıs Politikasına Eleştirel Bir Yaklaşım”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 1 (3), 1-9.
- Aydoğdu, Ahmet (2005). Kıbrıs Sorunu Çözüm Arayışları. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
- Birten, Çelik, “Bizans Dönemi”, http://users.metu.edu.tr/birten/bizans.html, (12.11.2020).
- Birten, Çelik, “Kıbrıs Adası”, http://users.metu.edu.tr/birten/adacogr.html, (12.11.2020).
- Birten, Çelik, “Kıbrıs’ta Osmanlı Türk Dönemi”, http://users.metu.edu.tr/birten/osmanli.html, (12.11.2020).
- Borchardt, Klaus-Dieter, (1995). Avrupa Bütünleşmesi: Avrupa Birliği’nin Kökenleri ve Büyümesi, Ankara: Tisamat Basım.
- Bozkurt, İsmail, (2002). “Kıbrıs’ın Tarihine Kısa Bir Bakış”, Avrupa Birliği Kıskacında Kıbrıs Meselesi, (Ed.), İrfan Kaya Ülger, Ertan Efegil, Ankara: Ahsen Yayıncılık, 9-15.
- Bulunç, Ahmet Zeki, (2007). “Kıbrıs Politikasının Annan Belgesiyle Başlayan Kırılma Noktaları”, Akademik Bakış Dergisi, 1 (1), 73-112.
- Canbolat, İbrahim, S, (2014). Avrupa Birliği ve Türkiye Uluslarüstü Bir Sistemle Ortaklık, İstanbul: Alfa Yayıncılık.
- Chadjipadelis, Theodore ve Ioannis Andreadis (2007). “Analysis of the Cyprus Referendum on the Annan Plan”, https://www.gpsg.org.uk/wp-content/uploads/2014/06/2007-P4Chadjipadelis1.pdf, (20.11.2020).
- Christou, George, (2004). “The Complexity of the Cyprus Case: The Historical Context”, The European Union and Enlargement The Case of Cyprus, United Kingdom: Palgrave Macmillan.
- Cicioğlu, Filiz, (2010). “Ermenistan ve Kıbrıs Sorunu Bağlamında Türk Dış Politikası ve Sivil Toplum Kuruluşları”, Akademik İncelemeler Dergisi, 5 (2), 81-94.
- Cumalıoğlu, Yakan, (2002). “Kıbrıs Türkleri’nin Bağımsızlık ve Özgürlük Mücadelesi”, Avrupa Birliği Kıskacında Kıbrıs Meselesi, (Ed.), İrfan Kaya Ülger, Ertan Efegil, Ankara: Ahsen Yayıncılık, 16-20.
- Çalık Orhan, Fatma, (2017). “Doğu Akdeniz Enerji Kaynaklarının Kıbrıs Sorununa Muhtemel Etkileri”, VAKANÜVİS- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 36-54.
- Değerli, Esra Sarıkoyuncu, (2012). “Demokrat Parti Döneminde Türkiye’nin Kıbrıs Politikası (1950-1960)”, Akademik Bakış, 6 (11).
- Denker, M. Sami, (2001). “Kıbrıs Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği’ne Üyelik Sorunu”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (2).
- Denktaş, Rauf (1998). The Cyprus Triangle, Newyork: The Office of The Republic of Northern Cyprus.
- Dinan, Desmond, (2005). Avrupa Birliği Ansiklopedisi, II. Cilt, İstanbul: Kitap Yayınevi.
- Dinan, Desmond, (2008). Avrupa Birliği Tarihi, İstanbul: Kitap Yayınevi.
- Dinçer, Melih, (2019). “Kıbrıslı Rumlar ve Annan Planı”, Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 3 (5), 57-67.
- Dündar, Recep (1998), “Kıbrıs Beylerbeyliği (1570-1670)”, (İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi), Malatya.
- Erdoğdu, Hikmet, (2004). Avrupa’nın Geleceğinde Türkiye’nin Önemi ve NATO İttifakı, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
- Erdönmez, Celal, (2005). “Tarihi Boyutuyla Kıbrıs”, Kıbrıs Laboratuvarı, (Ed.) Şenol Kazancı, İstanbul: Aktüel Yayınları, 1-17.
- Gazioğlu, Ahmet C., (2002). “Kıbrıs’ın AB Üyeliği, Enosis Hayalleri ve Gerçekler”, Avrupa Birliği Kıskacında Kıbrıs Meselesi, (Ed.), İrfan Kaya Ülger, Ertan Efegil, Ankara: Ahsen Yayıncılık, 81-102.
- Günar, Altuğ, (2015). “Kıbrıs’ın Avrupa Birliği’ne Katılım Süreci”, Avrupa Birliği’nin Doğu Avrupa ve Batı Balkanlar Genişlemesi AB36 Mümkün mü?, (Ed.) Ercüment Tezcan, İlhan Aras, Altuğ Günar, Bursa: Sentez Yayıncılık, 107-152.
- Gürses, Baran, (2004). “Avrupa Birliği Süresince Kıbrıs Meselesi”, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
- Hannay, David, (2005). Cyprus the Search for a Solution, New York: Tauris.
- Hatip, Emine, (2014). “Kıbrıs sorununda Avrupa Birliği’nin Rolü: 1990-2004”, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
- Hatip, Emine, (2018). “Avrupa Birliği Karar Alma Mekanizmalarında Kıbrıs Sorunu ve Sürecin Sonu Annan Belgesi (1990-2004)”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 1 (1), 74-98.
- Irkıçatal Eftal, (2012). “İkinci Dünya Savaşı Sonrası İngiltere’nin Ortadoğu Politikaları İçin Kıbrıs’ın Stratejik Önemi ve Kıbrıs Meselesinin Ortaya Çıkışı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15.
- İsmail, Sabahattin, (1988). “Kıbrıs Barış Harekatının Nedenleri Gelişimi Sonuçları”, İstanbul: Akdeniz Haber Ajansı Yayınları.
- İsmail, Sabahattin, (1998). 150 Soruda Kıbrıs Sorunu, İstanbul: Kastaş Yayınevi.
- Karluk, Rıdvan, (2017). “Türkiye’nin Avrupa Birliği Üyeliği ve Kıbrıs Sorunu”, International Conference on Eurasian Economies, 509-520.
- Kedikli, Umut ve Önder Çalağan, (2017). “Enerji Alanında Bir Rekabet Sahası Olarak Doğu Akdeniz’in Önemi”, Sosyal Bilimler Metinleri 1, 120-138.
- Kılıçbeyli, Elif Hatun, (2005). “Kıbrıs’ın Jeopolitikası: Avrupa ve Avrasya İçin Önemi”, Kıbrıs Laboratuvarı, (Ed.) Şenol Kazancı, İstanbul: Aktüel Yayınları, 19-32.
- Kırdar, Serdar ve Mehmet Ratip, (2013). “Anastasiades’in Seçilmesi Kıbrıs’ta Çözüm İçin Bir Fırsat Olabilir”, Değerlendirme Notu, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
- Kuloğlu, Armağan, (2004). “Kıbrıs Konusunda Yeni Bir Süreç ve Türkiye’nin Politikası”, Karizma, 5 (18), 41-42.
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (KKTC Dışişleri Bakanlığı), “Akdeniz’de Kıta Sahanlığı Sınırlandırması Anlaşması hakkında basın açıklaması”, 2 Mayıs 2014, http://mfa.gov.ct.tr/tr/akdenizde-kita-sahanligi-sinirlandirmasi-anlasmasi-hakkindabasin-aciklamasi/, (20.11.2020).
- Nugent, Neil, (2000). “EU Enlargement and the Cyprus Problem”, Journal of Common Market Studies, 38 (1).
- Oran, Baskın, (2017). Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar (1919-1980), Cilt III, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Önal, Buket ve Mehlika Özlem Ultan, (2012). “Balkan Paktı (1934) ve Dışarıdaki Yansımaları”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (22), 65-84.
- Önal, Buket, (1997). “Yeni Dünya Düzeninde Self-Determinasyon Hakkı ve Kıbrıs”, Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1, 199-214.
- Önal, Buket, (2007). “Clinton Döneminde Kıbrıs Sorunu ve Türkiye Amerika İlişkileri”, 6. Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi, Cyprus (KKTC), 191-210.
- Özdemir, Haluk, (2015). Avrupa Mantığı Avrupa Bütünleşmesinin Teori ve Dinamikleri, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
- Sandıklı, Atilla ve Emine Akçadağ, (2011). “Kıbrıs Sorunu Kapsamında AB Türkiye İlişkileri”, Bilge Strateji, 2 (4), 1-17.
- Saygın, Didem ve Mehlika Özlem Ultan, (2016). “Ekonomi ve Siyaset Bağlamında İngiltere Avrupa Birliği İlişkileri Tarihsel Bir Analiz”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 12 (23), 71102.
- Sezer, Sema, (2007). “Türkiye’nin Avrupa Birliği Sürecinde Kıbrıs Faktörü”, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
- Sönmezoğlu, Faruk, (2010), Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, İstanbul: Der Yayınları.
- Tamçelik, Soyalp, (2003). “Kıbrıs ve Avrupa Birliği İlişkileri I”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5), 165-187.
- Ultan, Mehlika Özlem ve Serdar Örnek, (2014). "Models of European Integration Enlargement or Neighbourhood," North American Conference on the Social Sciences, Rhode Island / Providence, United States of America, 2014.
- Ultan, Mehlika Özlem, (2017). “Avrupa Birliği Dönem Başkanlığı Sistemi ve Avrupa Birliği Politikalarına Etkisi”, Journal of Life Economics , 4, 73-92.
- Ulusoy, Kıvanç, (2015). Doğu Akdeniz’de Güç Mücadelesi ve Kıbrıs Sorunu, Ankara: USAK Yayınları.
- Ülger, İrfan Kaya ve Ertan Efegil, (2002). “1974’ten 2001’e Kıbrıs Sorunu”, Avrupa Birliği Kıskacında Kıbrıs Meselesi, (Ed.), İrfan Kaya Ülger, Ertan Efegil, Ankara: Ahsen Yayıncılık, 1-6.
- Ülger, İrfan Kaya, (2007). Avrupa Birliği’nin ABC’si, Ankara: Sinemis Yayınevi.
- Ülger, İrfan Kaya, (2015). Avrupa Birliği Rehberi, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
- Ülger, İrfan Kaya, (2020). “Avrupa Birliği’nin Doğu Akdeniz Siyasi”, Uluslararası Siyasette Doğu Akdeniz, (Ed.), İsmail Numan Telci, Recep Yorulmaz, Ankara: Ortadoğu Yayınları, 251-273).
- Yalçın, Emruhan, (2016). “Kıbrıs’ta Türk Mukavemet Teşkilatı ve Rauf Denktaş”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 58.
- Zia, Nesim, (1975). Kıbrıs’ın İngiltere’ye Geçişi ve Ada’da Kurulan İngiliz İdaresi, Ankara.
