Author :
Abstract
600 yılın üzerinde geçmişi olan Manisa bezi dokumasının, Osmanlı döneminde şehzadelerin iç giyiminde kullanıldığı, hatta Osmanlı donanmasında yelken bezi olarak kullanıldığı bilinmektedir. Özellikle sanayi devrimi ile birlikte bölgede önemini kaybetmeye başlamış olan Manisa bezi dokuması 2000’li yıllarda yeniden üretilmeye başlamıştır. Tarihi Manisa Bezi Dokuma Kooperatifi tarafından açılan kursta her yıl yeni kursiyerlere dokuma öğretilmekte ve kadınların bu iş ile para kazanmaları sağlanmaktadır. Günümüzde geleneksel şekliyle pamuk-ipek karışımı ipliklerle dokunmasının dışında filoş (sentetik) ipliklerle de dokunan Manisa bezi, bu kooperatif dışında Manisa Büyükşehir Belediyesi bünyesinde açılmış olan dokuma atölyesinde de üretilmektedir. Bu atölye de eski dokuma örneklerinden yola çıkarak aynı kalite ve iplik özelliklerine uygun dokuma yapılmakta ve farklı kullanım alanlarında satışa sunulmaktadır. Makalede Manisa bezinin özellikleri, yeniden üretimine yönelik yapılan çalışmalar, günümüzdeki durumu, teknik özellikleri v.b.üzerinde durulacaktır. Dokumanın yeniden üretimine yönelik yapılan çalışmalar açıklanacaktır.
Keywords
Abstract
Manisa fabric weaving, which has a history of more than 600 year, it was used in the underwear of mirzas and even used as a sail fabric in the Ottoman Navy known. Especially Manisa, which has started to lose its importance in the region with the industrial revolution Fabric weaving began to be reproduced in the 2000s. In the course opened by the Historical Manisa Fabric Weaving Cooperative, new trainees are taught weaving every year and women are ensured to earn money with this business. At the present day , Manisa fabric, which is woven with filoş (synthetic) yarns in addition to being woven with cotton-silk blend yarns in its traditional form, is also produced in the weaving workshop opened within the Manisa Metropolitan Municipality apart from this cooperative. In this workshop, based on old weaving samples, it is woven in accordance with the same quality and yarn characteristics and is offered for sale in different usage areas. In this article, the properties of the Manisa fabric, the studies carried out for its re production, current status, technical specifications etc . it will be focused on. Studies on the re production of weaving will be explained.
Keywords
- Arkant, S. (2013). “Hediyelik Eşya Kapsamında Manisa Markasının Yaratılması” (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Tekstil ve Moda Tasarımı Anasanat Dalı, İzmir.
- Bayır, Ö. (2001). “XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Manisa'nın Sosyal ve İktisadî Durumu” (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Büyükmemiş, E. (2019). “223 Numaralı Manisa Şeriyye Sicilindeki Tereke Kayıtlarına Göre Manisa’da Ailelerin Sosyal ve Ekonomik Durumu (1780-1783) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı Tarih Programı, Manisa.
- Çetin, S. (2013). “64 No’lu Manisa Şeriyye Sicili” Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi Programı, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Manisa.
- Emecen, F. (1989). XVI. Asırda Manisa Kazası. Ankara.
- Ergenç, Ö. (1988). XVIII. Yüzyılda Osmanlı Sanayi ve Ticaret Hayatına İlişkin Bazı Bilgiler. Belleten. C.LII
- Gündoğdu, Y. (2019). “19. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Toplumunda Servet Unsurları ve Giyim Kuşam Kültürü (Manisa Örneği)” (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, Sakarya.
- Gürel, S. (1984). Cumhuriyet Döneminde MANİSA Monografisi Denemesi. İzmir.
- Karadeniz, Ü. (2018). XVIII. Yüzyılın Ortasında Manisalı Kadınlar, Geçmişten Günümüze Manisa Sempozyumu, Cilt: 1, Manisa
- Karavar G.ve Öztürk B (2019).: 20. Yüzyıla Ait Bir Grup Yuntdağ Halısı, ARIŞ Halı Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi, Sayı:14, s.78-95
- Koçu, R. E. (2015). Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü. İstanbul
- MEB El Sanatları Teknolojisi “Manisa Bezi Dokuma”. 2013, Ankara
- Ocak, M. M. (1997). “Manisa Kadılığı 189 No’lu Şer’iye Sicili Defterine Göre Manisa’nın Sosyal ve İktisadi Durumu (1145-1732)” (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, İzmir.
- Özen, M. E. (1980). Türkçe'de Kumaş Adları, İÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, Sayı: 33
- Pakalın, M. Z.: Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. 1971, Cilt: 3, İstanbul.
- Salman, F. (2004). Türkçe Kumaş Sanatında Görülen Geleneksel Kumaş Çeşitlerimiz, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Sayı: 6, Erzurum
- T.C. Manisa Valiliği, Manisa Yıllığı 2012, Manisa.
- Umar B. (1984). Mysia, İstanbul.
- Yıldırım, A. (2014). Manisa İli’nde Bulunan El İşlemeleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü El Sanatları Ana Bilim Dalı El ve Makine Nakış Eğitimi Bilim Dalı, Konya.
- Ayşe Çamurcu: 1972 doğumlu, İşkur kurslarında dokumacılığı öğrenmiş ve 2008 yılından beri dokumacılık yapıyor. 2011 yılından itibaren de usta öğretici olarak MABEZ’de çalışmaktadır.
- Fatma Özkahraman: 1963 doğumlu, 2006 yılında Manisa’da Tarihi Manisa Bezi Dokuma Kooperatifi tarafından açılan kursta dokumacılığı öğrenmiş ve 2008 yılından itibaren dokumacılık yapmakta ve usta öğreticidir. Aynı zamanda da Manisa Büyükşehir Belediyesi El Sanatları Ürünleri ve Hediyelik Eşya Mağazası sorumlusudur.
- Şengül Tüzüner: 1978 doğumlu, İşkur kurslarında dokumacılığı öğrenmiş ve 2016 yılından beri dokuma yapmaktadır.
