Author:
Abstract
Cümlede var olan unsurların telaffuzunun kuruluş şemasından farklı sıralanması morfolojik yer ödünçlemesi iken görev unsuru olan eklerin belli durumlarda birbirlerinin yerini ödünçlemesi morfofonetik yer ödünçlemesi olarak ifade edilir. Morfofonetik yer ödünçlemesinin sebebi açıklık uyumudur. Açıklık uyumunun meydana gelmesi ise temelde hızlı konuşma ile telaffuz aralığı süresinin kısaltılmasıyla gerçekleşir. Bu uyum sonucunda ise ötümlüleşme, sızıcılaşma gibi başka ses olayları meydana gelmiş olur. Bu sebepler ve sonuçlar ilişkisine bağlı meydana gelen morfofonetik yer ödünçlemelerinin ilginç ve kendine has örnekleri vardır. Bu örneklerin tespit edilmesinde Harezm Türkçesinden Rabgûzî’nin Kısâsü’l-Enbiyâ, İslâm’ın Mu’înü’l-Mürîd’i, Kutb’un Hüsrev ü Şirin’i, Mahmûd bin Alî’nin Nehcü’l-Ferâdîs’i olmak üzere dört başat eser seçilmiştir.
Keywords
Abstract
While the ordering of the pronunciation of sentence elements in a different order than in the flowchart is morphological borrowing, the borrowing of suffixes, which are functional elements, from each other in certain situations is called morphophonetic borrowing. The reason for borrowing morphophonetic place is the harmony of the extents. The appearance of opening harmony occurs primarily by shortening the pronunciation interval with rapid speech. Due to this harmony, other sound phenomena such as voices and moans occur. There are some interesting and unique examples of morphophonetic borrowing of places that occur because of this cause and effect relationship. By identifying these examples, Kısâsü'l-Enbiyâ of Rabgûzî, Mu'înü'l-Mürîd of Islam, Hüsrev ü Şirin of Qutb, Nehcü'l-Ferâdîs of Mahmûd bin Ali of Turkish Khwarezm. Four dominant works were selected.