“ŞEMATİK DÜZENLEMELERİN” TEZYÎNÎ TASARIM SÜRECİNE ETKİSİNİN HATÂYÎ DESENLİ ÖRNEKLER EŞLİĞİNDE SUNULMASI
Author:
Abstract
Tezyînî sanatlarımızın merkezindeki üsluplaştırma anlayışı, doğa elemanlarını ya tamamen ya da kısmen stilize etmeye dayalıdır. Yazılı kaynaklarda klasik üslubun önemli bir kolunu hatayî motifli desenle roluşturur. Tezyînî tasarım sürecinde, desenlerin çiziliş özellikleri iki grupta ele alınabilir: ister serbest dolantı, ister tekrarlı olsun, bütün desenler, kanaviçesi olarak adlandırabileceğimiz bir şematik düzenleme üzerine oturtulur. Şematik düzenlemeler, tezyînî desen tasarım sürecini kolaylaştıran ve aynı zamanda tasarımın başlangıç noktalarını ve ilerleme sistemini gösteren taslak plan’lardır. Bu unsurlar, tasarımın tüm aşamalarında hızlı ve doğru sonuçlara ulaşmamıza katkı sağlar. Önemine binaen, şematik düzenlemeler, geçmişteki klasik örneklerin analiziyle ele alınmış ve desen tasarım sürecinde yol haritası olarak kullanılabilecek tarihî tezyînî örneklerle desteklenmiştir. Tezyînî desenlerde şematik düzenlemeler, aynı şemadan farklı tasarımların elde edilmesi hedeflenmiştir. Elde edilen çıktıların karşılaştırılmasıyla şematik düzenlemelerin tasarım sürecine katkısı gösterilmeye çalışılmıştır. Şematik düzenlemeler, desen tasarım sürecinde aşamaları belirginleştirmesi, desenleri analiz etmeyi sağlaması ve aynı şema üzerinden çeşitli tasarım örnekleri oluşturması bakımından önemli işleve sahiptir.
Keywords
Abstract
The mentality of stylization at the center of our ornamental arts is based on stylizing natural elements either completely or partially. Patterns with hatayî motifs constitute an important branch of the classical style in written sources. In the ornamental design process, the drawing characteristics of patterns can be considered in two groups: Whether free-roam or loose, all patterns are based on a schematic arrangement that we can call canvas. Schematic arrangements are draft plans that facilitate the ornamental pattern design process and also show the starting points and progression system of the design. These elements help us achieve fast and accurate results at all stages of design. Due to their importance, schematic arrangements have been discussed with the analysis of classical examples from the past and supported with historical ornamental examples that can be used as a road map in the pattern design process. In ornamental patterns, schematic arrangements are aimed to obtain different designs from the same scheme. By comparing the obtained outputs, the contribution of schematic arrangements to the design process has been tried to be demonstrated. Schematic arrangements have an important function in terms of clarifying the stages in the pattern design process, enabling analysis of patterns, and creating various design examples through the same scheme.