Author :
Abstract
Terakki-i Eğlence, Terakki gazetesinin ilavesi olarak 1870 yılında neşredilmiştir. Osmanlı Devleti’nde yayınlanan ilk mizahî ilave olma özelliği taşıyan Terakki-i Eğlence, 10. ve 13. sayılarından sonra yalnızca Terakki, 13. sayının ardından ise kapanana kadar Letâif-i Asâr ismiyle yayınını sürdürmüştür. Bu çalışmada, yayının Terakki-i Eğlence ve Terakki adları ile Ali Raşit yönetiminde yayınlanan ilk 13 sayısı incelemeye tabi tutulmuştur. Amaç, araştırmacılarca mizahî olarak zayıf bir içeriğe sahip olduğu dile getirilen bu yayını, daha iyi tanımak ve tanıtmak, yaptığı dönemsel eleştirilere ışık tutmaktır. Bu bakımdan ilavenin kimliği, teknik özellikleri, yayın politikası ve çıkış amacına ilişkin bilgi verildikten sonra, ilk 13 sayıda yer alan tüm yazılar incelenmiştir. Yapılan inceleme sonrasında ilavenin mizahi olması dolayısıyla da daha çok eleştirel bir içeriğine sahip olduğu görülmüş; bu içerik yabancı ülkelerden haberler; gazetelere ilişkin eleştiriler; toplumsal eleştiriler; ulaşım hizmetlerine ilişkin eleştiriler; edebî eleştiriler; lokanta ve gazino gibi mekânların işleyişine ilişkin eleştiriler başlıkları altında incelenmiştir. Ayrıca eleştiri içeriği olmayan yazılar da ayrı bir başlıkla sunulmuştur. Sonuç olarak Terakki-i Eğlence’nin dönemin siyasî, toplumsal, kültürel meseleleri hakkında toplumu bilgilendiren önemli bir yayın olduğu görülmüştür. Çalışma, niteliksel bir yöntemle hazırlanmış, tarihî ve betimsel bir araştırma özelliği taşımaktadır. İlavenin sayılarına Hakkı Tarık Us koleksiyonundan ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Terakki-i Eğlence was published in 1870 as a supplement of Terakki newspaper. Being the first humor supplement published in the Ottoman Empire, Terakki-i Eğlence continued its publication life as Terakki after 10th and 13thissues, and as Letâif-i Asârafter 13rd issue until its closing. This study examines the names Terakki-i Eğlenceand Terakkiof the publication and its first 13 issues that were published under the supervision of Ali Raşit. The study aims to better know and introduce this publication, which is considered by researchers to have a poor content in terms of humor. Accordingly, the study covers identifying information, technical features, publication policy and purpose of issue of the publication and then examines all articles featured in the first 13 issues. In the section which is provided on the content of supplement after the review, the news from foreign countries, criticisms on newspapers, social criticisms, criticisms on transportation services, literary criticisms, criticisms about way of operation of venues such as restaurants and music halls, and articles with no criticism content were classified and evaluated under such headings. In conclusion, it is found that Terakki-i Eğlence was an important publication that informed the public of political, social and cultural issues of the time and fulfilled its mission through the criticisms. The study was developed in qualitative method and constitutes a historical and descriptive research. Issues of the supplement were obtained from the collections of Hakkı Tarık Us.
