TÜRK TIP TARİHİNİN ÖNEMLİ KAYNAKLARINDAN BİRİ: KONYALI HEKİM HACI PAŞA, MÜNTEHAB-I ŞİFA I-II, HAZ. ZAFER ÖNLER, TÜRK DİL KURUMU YAYINLARI, ANKARA I/1990, II/1999.
Author :
Abstract
Osmanlı döneminin önde gelen müelliflerinden Konyalı Hekim Hacı Paşa (1339-1413)’nın “Müntehab-ı Şifa” isimli eseri tıp tarihi açısından özel önem taşımaktadır. Zafer Önler, bu değerli tıp eserini kapsamlı bir araştırma, değerlendirme ve Latinize ederek “Müntehab-ı Şifa I-II” isminde bir eser ortaya koymuştur. Bu makalede, Önler tarafından gerçekleştirilen bu eserin tanıtımını yaptık. Eserin birinci cildi Türk Dil Kurumu tarafından 1990 yılında araştırma, değerlendirme ve Latinizasyonu ile birlikte yayınlanmıştır. İkinci cildi ise 1999 yılında yine Türk Dil Kurumu tarafından yayınlanmış olup, bu ciltte Hacı Paşa’nın “Müntehab-ı Şifa” eserindeki tıbbi sözcükler ve geçtikleri yerleri gösteren dizine yer verilmiştir. Müntehâb-ı Şifâ, Anadolu’da Türkçe olarak yazılmış olan ilk ve en meşhur tıp eserlerinden biridir. Bu eser müellifin “Şifâü’l-Esḳâm” adlı eserinin aslı ile aynı planda hazırlanmış Türkçe bir özetidir. Eser Türkçenin o dönemde tıp bilimi karşısındaki durumunu yansıtması açısından önemlidir. Ayrıca Türk-İslam Tıp Tarihi açısından da önemli bir kaynak niteliğindedir. Zafer Önler tarafından iki cilt halinde kaleme alınan çalışma; Müntehab-ı Şifa eserinin değerlendirmesi ve bir nevi tıp sözlüğü niteliğindeki ikinci cildi, Osmanlı’nın kuruluş dönemindeki dil ve tıp bilimi hakkında kapsamlı bilgiler vermesi bakımında da büyük önem arz etmektedir.
Keywords
Abstract
One of the leading writers of the Ottoman period, Konyalı Hekim Hacı Pasha (1339-1413)'s the work of “Müntehab-ı Şifa” has a special importance in terms of medical history Zafer Önler made a comprehensive research, evaluation and Latinization of this valuable work of medicine and produced a work called “Müntehab-ı Şifa I-II”. In this article, the work written by Önler was introduced. The first volume of the work was published by the Turkish Language Association in 1990 together with its research, evaluation and latinisation. The second volume was published by the Turkish Language Association in 1999, and this volume contains the index of medical words and the places in which Hacı Pasha wrote “Müntehab-ı Şifa”. “Müntehâb-ı Şifa” is one of the first and most famous medical works written in Turkish in Anatolia. This work is a summary of the author's “Şifâü’l-Esḳâm” in Turkish in the same plan as the original. The work is important in terms of reflecting the position of Turkish against medical science at that time. It is also an important source for Turkish-Islamic Medicine History. The work, written by Zafer Önler in two volumes; The second volume, which is a kind of medical dictionary and the evaluation of the work of Müntehab-ı Şifa, is also important in terms of providing comprehensive information about the language and medical science of the Ottoman Period
Keywords
- Akpınar, Cemil (1996). “Hacı Paşa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları, 14:492-96.
- Keskinbora, H. Kadircan (2008). “13. İle 15. Yüzyıllar Arasında Anadolu’da Bilim Dili: Türkçe”, Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 16:75-79.
- Önler, Zafer (1998). “XIV.-XV. Yüzyıl Türkçe Tıp Metinlerinin Dili ve Sözvarlığı”, Kebikeç, 6:157-168.
- Tancî, İbn Batûta (2018). İbn Batûta Seyahatnamesi, I, Çev-İnceleme-Notlar: A. Sait Aykut, Ed. M. Sabri Koz, YKY, İstanbul.
