Author :
Abstract
Sosyal, iktisadî, siyasî ve kültürel bir takım özelliklerden dolayı Arap toplumları tek tip değildir. Dolayısıyla Arap dünyası, homojen bir bölge olmadığından Arap kadınları da her yönden farklı yapıdadırlar. Buna bağlı olarak Arap dünyasındaki kadın hareketleri de ülkelere göre değişkenlik göstermektedir. Arap kadın hareketinin doğuşu, 19. yüzyılda başlayan modernleşme hareketi ve 20. yüzyılda kolonyal güçlere karşı yürütülen ulusal bağımsızlık mücadelesine dayanmaktadır. Arap dünyasında kadın haklarıyla ilgilenen erkeklerden ilki Buṭrus el-Bustânî, Rifâʻa Râfiʻ eṭ-Ṭahṭâvî ve Aḥmed Fâris eş-Şidyâḳ’tır. Daha sonraları Zeynep Fevvâz, ‘Âişe et-Teymûriyye, Bâḥisetu’l-Bâdiye, Hudâ Şa‘râvî, Duriye Şefîḳ ve Nevâl es-Saʻdâvî gibi kadınlar yazıları, dernekleri ve mücadeleleriyle haklarını talep etmişlerdir.
Keywords
Abstract
Arab societies are different with respect to social, economic, political and cultural characteristics. They are not of similar structure. As these societies are not homogenous, Arabian women are not homogeneous as well. Therefore, women’s movements in different Arabian countries differ from each other. The emergence of Arabian women’s movements is based on the modernization movement of the 19th century and anti-colonial national independence movements of the 20th century. The first males who dealt with women’s rights in the Arabian world are Butrus el-Bustani, Rifa’a Rafi’ et-Tahtavi ve Ahmed Faris eş-Şidyak. Later on, such women as Zeynep Fevvaz, Aişe et-Teymuriyye, Bahisetu’l-Badiye, Huda Şa’ravi, Duriye Şefik and Neval es-Sa’davi fought for their rights with their writings, associations and struggles.
Keywords
- ‘Aliye Seyfunnaṣr ve diğerleri, “Duriye Şefîḳ: râ’ide min ruvvâdi’l-ḥareketi’n-niseviyyeti’l- Mıṣriyye”, (Yayın Tarihi: 01.09.2005), Erişim tarihi: 24.12.2012, http://www.diwanalarab.com/spip.php?article2373.
- Ahmed Hamdi Paşa, Misyoner: İngiliz Misyoneri Nasıl Yetiştiriliyor?”, (4. Baskı), (sad. M. Kemal Sofuoğlu), İzmir 2007.
- Âmâl Kâmil Beyyûmî es-Subkî, , el-Ḥareketu’n-nisâ’iyye fî Mıṣr: mâ beyne’s-sevrateyn 1919 ve 1952, Kahire 1986.
- Anay, Harun, “Çağdaş Arap Düşüncesi Üzerine”, (Kadim Akademi Buluşmaları II-Van), (05-08 Mayıs 2011), ss. 1-88, Erişim tarihi, 02.07.2012, http://www.kadimakademi.org/bulusmalar/HarunAnay-CagdasArapDusuncesi.pdf.
- “Bahithat al-Badiya”, (çev. Margot Badran ve Ali Badran), Opening the Gates: An Anthology of Arab Feminist Writing, (ed. Margot Badran ve Miriam Cooke), (Second Edition), USA 2004.
- Baḥsu’l-mer’e fi’l-muneẓẓamâti’l-ehliyye: ḥâletu Mıṣr, (ed. Hâle Şükrullâh ve diğerleri), 1998, Erişim tarihi: 05.12.2012, http://nwrcegypt.org/wpcontent/uploads/2010/12/womeninarabngo.pdf.
- Böhürler, Ayşe ve Eker, Aslıhan, Duvarların Arkasında: Müslüman Ülkelerde Kadın, İstanbul 2008.
- Bû ‘Alî Yâsîn, Ḥuḳûḳu’l-mer’e fi’l-kitâbeti’l-‘Arabiyye munzu ‘aṣri’n-nahḍa, Suriye 1998.
- Bulut, Faik, Küresel Çağda İslam 2: Kadın ve Tesettür, İstanbul 2008.
- Cumâne Ṭâhâ, el-Mer’etu’l-ʻArabiyye fî manẓûri’d-dîn ve’l-vâḳiʻ, Şam 2004.
- Çilingir, Ayşen Esin, İran ve Suudi Arabistan’da Kadın, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2006.
- Davies, Miranda, Üçüncü Dünyada İkinci Cins, (1983), (çev. Nesrin Arman), İstanbul 1992.
- Dursun, Davut, “Cemal Abdünnâsır”, DİA, I-XLIV (1988-2016), İstanbul 1993, VII, 296-301.
- Er, Rahmi, Modern Mısır Romanı (1914-1944), Ankara 1997.
- Ergin, Ali Şakir, “Bâhisetülbâdiye”, DİA, I-XLIV (1988-2016), İstanbul 1991, IV, 488.
- Fakir, Fadiye, Sükût Diyarının Gümüş Kadınları, (1998), (çev. Müge Çakır), İstanbul 1999.
- Görgün, Hilal, “Enver Sedat”, DİA, I-XLIV (1988-2016), İstanbul 1995, XI, 265-267.
- Ḥanîfe el-Ḫaṭîb, Târîḫu teṭavvuri’l-ḥareketi’n-nisâ’iyye fî Lubnân ve’r-tibâṭuhâ bi’l-ʻâlemi’l- ʻArabî (1800-1975), Beyrut 1984.
- Hurç, Ramazan, “Osmanlılarda Son Devir Fikir Hareketleri”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 2, (1997), ss. 263-275.
- Işık, Ramazan, “1820-1950 Yılları Arasında Suriye ve Lübnan’da Protestan Misyonerlerin Kadınlara Yönelik Faaliyetleri”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 2, (2010), ss. 167-187.
- İshakoğlu, Ömer, “19. Yüzyıl Arap Nahda Hareketinde Kadın Yazarların Rolü ve Zeynep Fevvâz”, Şarkiyat Mecmuası, Cilt: 2, Sayı: 21, (2012), ss. 43-51.
- Karaoğlan, Beril, Women’s NGOs and Their Relations With The State in Egypt, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007.
- Lapidus, Ira M., İslâm Toplumları Tarihi: 19. Yüzyıldan Günümüze, (2002), (çev. Yasin Aktay ve diğerleri), I-II, İstanbul 2010.
- Muḥammed et-Tuncî, Muʻcemu aʻlâmi’n-nisâ’, Beyrut 2001.
- Üstünlüoğlu, Tansel, Ortadoğu’nun Demokratikleşmesi Süreci ve Avrupa Birliği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2007.
- Walters, Margaret, Feminizm, (2005), (çev. Hakan Gür), Ankara 2009.
- Yûsuf Es‘ad Dâğir, Meṣâdiru’d-dirâseti’l-edebiyye, I-IV, Beyrut 1972-1983.
