Author :
Abstract
Primitif Sanat; tarih öncesi çağların sanatlarını, uygarlık düzeyine ulaşmamış bir şekilde günümüze kadar yaşayagelmiş ilkel toplulukların sanatlarını, halk sanatlarını, çocuk ve akıl hastalarının yaptıkları sanatsal üretimlerini kapsamaktadır. Bu çalışma ise Anadolu’da Primitif İnsan Heykelleri ve Kişisel Denemeler şeklinde sınırlandırılmıştır. Bilindiği gibi Anadolu insanoğlunun ilk yaşam alanlarındandır. Anadolu, yaklaşık 9000 yıllık süreç içerisinde birbirini izleyen sekiz uygarlığa ev sahipliği yaptığı bilinmektedir. Bu süreçte, Primitif Sanat olarak adlandırabileceğimiz, Anadolu’da değişik çağlarda yapılmış, uygarlıkların maddi kültür kalıntılarına ve özellikle de görsel uygulamalarına rastlamaktayız. Görsel uygulamalar arasından günümüzde sanat eseri olarak kabul edilen insan görünümlü primitif nesnelerin yer alması dikkat çekicidir. Bu çalışmanın giriş kısmında, dünyadaki primitif heykellerin genel özelliklerinden bahsedilmiştir. Ayrıca Çağdaş Sanatın bir nesnesi olan bu sanatın, hangi sanat akımlarının ilgi alanına girdiği ve sanatçıların yapıtlarından örnekler verilerek değerlendirmeler yapılmıştır. İkinci kısmında Anadolu’da ortaya çıkan Primitif Heykeller üzerinde durulmuştur. Bu heykellerin dönemsel durumları, yapı malzemeleri gibi konulara değinilmiştir. Son kısımda ise Anadolu’da gelişmiş olan Primitif Heykellerden esinlenilerek kilden kişisel uygulamalar yapılmıştır.
Keywords
Abstract
The primitive art consists of the arts of prehistoric times, arts of primitive communities that have survived until today without reaching the level of civilization, folk arts, artistic productions by children and those with mental illness. This study was delimitated as Primitive Human Sculptures and Personal Essays in Anatolia. Anatolia, which is one of the geographies where the first foundations of civilization were laid, is known to have hosted eight successive civilizations in about 9000 years. In this process, we encounter material culture remains and especially visual applications of civilizations produced in different ages in Anatolia which can be named as Primitive Art. it is known that many art movements of Primitive Art attracted the attention of pioneering artists and they made contemporary interpretations inspired by these works. General characteristics of primitive sculptures in the world are mentioned in the introduction part of this study. In addition, evaluations are made by giving examples about which art movement this art, an object of contemporary art, is in the field of interest and the works of the artists. In the second section, the primitive sculptures that emerged in Anatolia are mentioned. The periodic situations, building materials and subjects of these sculptures are dealt with. These primitive sculptures, which are the subject of contemporary art, are evaluated by giving examples from the works of the artists. In the last section, personal practices are made from clay, inspired by Primitive Sculptures developed in Anatolia.
Keywords
- Adnan Turani, Dünya Sanat Tarihi, (3. Basım), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2001.
- Adnan Turani, Çağdaş Sanat Felsefesi, (4. Basım), Remzi Kitabevi, İstanbul 2003.
- Alpaslan Uçar, Çağdaş Sanatta Kimlik, Süreç & Yaratıcılık, Nobel Yay., İstanbul 2013.
- Berna Okan, “Primitivizm Ve Günümüz Sanatına Etkileri”, Anadolu Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Dergisi, Yıl 2018, Cilt 8, Sayı 2, s. 96-109.
- Edward Evans-Prtchard, İlkellerde Din, (2. Basım), (Çev. Hüsen Portakal), Öteki Yayınevi, Ankara 1999.
- Ernst H. Gombrich, Sanatın Öyküsü, (4. Basım), (Çev. Bedrettin Cömert), Remzi Kitabevi, İstanbul 1992.
- Hüseyin Bildirici, Güneydoğu Anadolu Bölgesi Neolitik Çağ Heykel Sanatı,(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2011.
- Michel Ragon, Modern Sanat, (1. Basım), (Çev. Vivet Kanetti), Cem Yayınevi, İstanbul 1987.
- Nazan-Mazhar İpşiroğlu, Sanatta Devrim, (2. Basım) Remzi Kitabevi, İstanbul 1991.
- Norbert Lynton, Modern Sanatın Öyküsü, (2. Basım), (Çev.: Cevat Çapan, Sadi Öziş), Remzi Kitabevi, İstanbul 1991.
- Ömer Eren Koyunoğlu, Türkiye’de Heykelleşme Sanatının Çağdaşlaşma Süreci 1950-1980, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2018.
- Önder Bilgin, Anadolu’da İnsan Görüntüleri, (Klasik Çağ Öncesi), Aygaz, İstanbul 2012.
- S. Emre Özcan, 21.09.2016. http://www.gazetemsi.com/sanatin-kokenlerine-inis-primitif-heykel- sana-15068, s.1-2.
- Savaş Sarıhan, Çağdaş Heykel Sanatında Primitif Yaklaşımlar, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum 2015.
- Sefa Fazlıoğlu, İdol; Sanat Tarihi İçerisindeki Yeri Ve Önemi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 1993.
- Serap Yıldız, Primitif Sanat Ve Primitif Sanatın 1900-1950 Yılları Arası Heykel Sanatı Üzerine Etkileri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 2017.
- Sigmund Freud, Totem Ve Tabu, (Çev. Kamuran Şipal), Say Yay., İstanbul 2010.
- Ş. Selma Kölemenoğlu, Ankara Anadolu Medeniyetleri, Antalya Müzesi, İstanbul Arkeoloji, Burdur Ve Isparta Müzelerinde Bulunan M.Ö. 3200-1800 Tarihleri Arasındaki İdol Ve Anatanrıça Figirünleri Ve Kişisel Önermeler, (Yayımlanmamış Tez ), İstanbul 1995.
- Zuhal Şener Bilginalp, Primitif Dönemden Günümüze Sanatın Oluşum Sürecinde Anlatım Öğesi Olarak Büyü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2006.
