Author :
Abstract
Kur’ân-ı Kerîm’in bünyesinde barındırdığı ahlâkî öğretilerin muhataplara sunulmasında öğretici öğeler ve kavramlar kullanılmıştır. Bu öğretiler insan hayatının her anında ortaya çıkan davranışları şekillendirme veya yönlendirme amacı taşımaktadır. Kitapta sunulan bu değerlerin daha iyi anlaşılabilmesi ve bütüncül bir anlama ulaşılabilmesi için, muhatabın karşılaşabileceği durumları ve bu durumlara karşı takınılması gereken tavrı yansıtan bu öğeler ve kavramların semantik ve etimolojik kökenleri hakkında izahat getirilmelidir. Bu çalışmanın konuyu belirli bir sınır çerçevesinde ele alması ve bu çerçevede bütüncül bir sonuca ulaşabilme amacı taşıması sebebiyle, konu –makalemizin de hareket noktası olan- ‘‘İffet’’ ve ‘‘Hayâ’’ kavramları üzerinden ele alınacak olup, bu doğrultuda ilk olarak bu kavramların etimolojik kökenlerine inilmesi gerekmektedir.
Keywords
Abstract
Didactic elements and concepts were used in presenting the moral teachings contained in the Quran to the addressee. These teachings aim to shape or direct the behaviors that occur at every moment of human life. An explanation should be made about the situations that the addressee may encounter and the semantic and etymological roots of these elements and concepts that reflect the attitude to be taken against these situations for order to better understand the values presented in the book and reach a holistic meaning. Since this study handles the subject within a certain boundary and aims to reach a holistic conclusion within this framework, the subject will be handled over the concepts.
Keywords
- Abduh Muhammed-Rıza Muhammed Reşid, Tefsîru'l- Kur'âni'l-Hakîm (Tefsîru'l-Menâr), Kâhire, Dâru’l-Menâr-Mektebetü'l-Kâhire, 1373/1953.
- Abdulbaki Muhammed Fuad, el-Mu’cemü’l-Müfehres li Elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm, Kahire, Dâru’l-Hadîs, 2001.
- Ali, Cevad, el-Mufaṣṣal fî târîḫi'l-ʿArab ḳable'l-İslâm, Beyrut, 1968-1973, IX.
- Asım Efendi, el-Okyânûsu'l-Basît fî Tercemeti'l-Kâmûsi'l-Muhît, trc. Mustafa Koç- Eyüp Tanrıverdi, İstanbul, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2013, II.
- Bayraklı, Bayraktar, Kur'an Ahlâkı, İstanbul, Bayraklı Yay, 2011.
- Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd, es-Sıhâh, Tahkîk: Ahmed Abdülğafûr Attâr, Beyrut, Dâru'l-İlm li'l-Melâyîn, 1399/1979.
- Çağrıcı, Mustafa, "Ahlâk", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı-1989., II.
- Çağrıcı, Mustafa, "Hayâ", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı- 1997, XVI.
- Çağrıcı, Mustafa, Anahatlarıyla İslâm Ahlâkı, İstanbul, Ensar Neşriyat, 3. Baskı, 2000.
- Çağrıcı, Mustafa, İslâm Düşüncesinde Ahlâk, İstanbul, Birleşik Yayınları, 2000.
- Çelik, İbrahim, Kur'ân Işığında Hoşgörü ve Şiddet, Bursa, Kişisel Yayınlar, 2001.
- Çetin, Abdurrahman, "Takvâ", İslâm'da İnanç, İbâdet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi, İstanbul, İFAV Yayınları- 1997, IV.
- Draz, Muhammed Abdullah, Kur'ân Ahlâkı, Terc: Emrullah Yüksel-Ünver Günay, İstanbul, İz Yayınları, 1993.
- Ferâhidî, Ebu Abdurrahman Halil b. Ahmed, Kitâbu'l-Ayn (nşr. Mehdi Mahzumi, İbrâhim Samerrai), Beyrut, Müessesetü’l-Alemi li’l-Matbûât, 1988, I.
- Gazzâlî, Ebu Hâmid Muhammed bin Muhammed, İhyau Ulumi'd-Din, İstanbul, Bedir Yayınevi, 1975.
- Güneş Kadir, Arapça-Türkçe Sözlük, İstanbul, Ravza Yayınları, 2009.
- Halebî, Ebü'l-Abbas Şehabeddin Ahmed b. Yusuf b. Abdiddaim Semîn, Umdetü’l-huffaz fî tefsiri eşrefi'l-elfaz (nşr. Muhammed Bâsil Uyûnü’s-Sûd), Beyrut, Dârü’l-Kütübi’lİlmiyye, 1417/1996.
- İbn Fâris, Ebu'l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyyâ, Mû’cemu Mekâyîsi'l-Luga (nşr. Abdusselâm Muhammed Hârun), Beyrut, Dâru'l-Cîl, 1411/1991, II.
- İbn Manzûr, Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem Lisânu'l-Arab, Beyrut, Dâru'l-Fikr, 1414/1994, XIV.
- İsfahânî, Ebü’l-Kāsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal er-Râgıb, Müfredâtü elfâẓi’l- Ḳurʾân (nşr. Safvân Adnân Dâvûdî), Dımaşk-Beyrut 1412/1992.
- Kadı İyâz, eş-Şifâ bi Ta'rîfi Hukûki'l-Mustafâ, Tercüme ve Notlar: Suat Cebeci, Ankara, Rehber Yayınları, 1992.
- Karahisârî, Mustafa b. Şemsüddin Ahterî, Ahterî Kebîr, İstanbul, Nadir Eserler Kitaplığı, 2014.
- Karaman, Hayrettin vd., Kur’an Yolu Meâli, Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1.Basım, 2013.
- Kılıç, Recep, Ahlâkın Dînî Temeli, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1996. Kıllıoğlu, İsmail, Ahlâk-Hukuk İlişkisi, İstanbul, Marmara Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları (İFAV), 1988.
- Kınalızâde, Ali Efendi, Ahlâk-ı Alâî, I-III (tek mücelled), Tashîh: Sa'dullah Saîd Efendi- Abdülvehhâb Dağıstânî, Bulak, Bulak Matbaası, 1248/1832. Sâdeleştirilmiş baskısı: Ahlâk (Ahlâk-ı Alâî), Yayına Haz: Hüseyin Algül, İstanbul, Tercüman 1001 Temel Eser, 1989, I.
- Kınalızâde, Ali Efendi, Devlet ve Âile Ahlâkı, Yayına Haz: Ahmet Kahraman, İstanbul, Tercüman 1001 Temel Eser, 1989, II-III.
- Mutçalı Serdar, Arapça-Türkçe Okul Sözlüğü, İstanbul, Dağarcık Yayınları, 1997.
- Müslim, Müslim b. Haccâc Ebu'l-Hüseyn, el-Câmiu's-Sahîh bi Şerhi'l-İmâm Muhyiddîn en- Nevevî, Beyrut, Dâru'l-Ma'rife, 1417/1996, I-XIX.
- Sami, Şemseddin, Kâmûs-ı Türkî, İstanbul, Çamlıca Yayınları, 2016.
- Uludağ, Süleyman "Ahlak, Maneviyat ve Gündelik Hayat", İslam'a Giriş Temel Esaslar, Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2008.
- Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur'an Dili, İstanbul, Eser Neşriyat, 1971, c. X.
- Yıldırım, Celâl, İlmin Işığında Asrın Kur'ân Tefsiri, İzmir, Anadolu Yayınları, 1986.
- Zebîdî, Muhibbuddîn Muhammed Murtazâ el-Huseynî el-Vâsıtî, Tâcu'l-Arûs min Cevâhiri'l- Kâmus, (Thk. Ali Şîrî), Beyrut, Dâru'l-Fikr, 1414/1994, c. IX.
- Zemahşerî, Ebu'l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer, Esâsü'l-Belâga, Mısır, Dâru'l-Fikr, 1406/1985, I.
- Zengin, Fethullah, “Cahiliye Araplarında Bazı İyi Ahlâk Örnekleri ve Sebepleri Üzerine Bir Değerlendirme”, İstanbul, İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2016.
