Author :
Abstract
Türk kültür hayatında tenkit, lugat ve edebiyat tarihi çalışmaları ve şairliğiyle tanınan Muallim Nâci, Tercümân-ı Hakîkat’in edebî sütununu yönetmiştir. Fransızca’dan yaptığı çeviriler ve yazdığı eski tarz gazelleri divan şiirine bağlı bir zümreye kendini sevdirmekle birlikte beraberinde eleştirileri de getirmiştir. Eski edebiyat taraftarlarının merkezi haline gelen Muallim Naci’ye karşı yeni edebiyat taraftarlarının etkisiyle Ahmed Midhat Efendi, Recâizâde Mahmud Ekrem’in Zemzeme III mukaddimesini ve arkasından Mülâhaza-i Gayr-i Edîbâne adlı makalesini gazetesinde yayımlar. Bunun üzerine Muallim Nâci arkadaşlarıyla beraber gazeteyi 29 Ağustos 1885’te terk eder. Muallim Naci taraftarlarının yeni edebiyat tarafyarlarına verdiği cevaplar ile tartışmalar sürer. Muallim Nâci ve Recâizâde Mahmud Ekrem arasında edebiyat tarihlerine geçen meşhur tartışma cereyan etmiştir. Son olarak Muallim Naci’nin Zemzeme mukaddimesinde Recâizâde Ekrem’e Saâdet gazetesinde Takdîr-i Elhân’da şiir anlayışını eleştiren Demdeme başlığı altında ağır bir cevap verir. Ancak 1886 yılında hükümetin müdahalesiyle tartışma durdurulur.
Muallim Naci, Tanzimat’tan sonraki yenileşme döneminde tartışmaların baş odağı olarak Batı etkisinde gelişen edebiyat taraftarlarına karşı eski edebiyat anlayışını savunmuş olmakla birlikte Türkçe’ye yapmış olduğu hizmetleriyle de tanınmaktadır. Ayrıca eski şiir geleneğini sürdüren şiirlerinin yanında yeni tarzda şiirleriyle de bilinir. Türk edebiyatının yenileşme döneminde her anlamada yapmış olduğu tartışmalar ve katkılar ile öne çıkan Muallim Naci, dönemin birçok edebi hatırat yazarı edipler tarafından hatıralarına konu edinmiştir. Çalışmamızda Muallim Naci’nin edebi hayatına tanıklık eden edebi hatırat eserleri inceledik. Muallim Naci’ye farklı bir açıdan ediplerin gözüyle bakma imkanı sunduk.
Keywords
Abstract
Muallim Nâci, who is known for his criticism, vocabulary and literary history studies and poetry in Turkish cultural life, directed the literary column of Tercümân-ı Hakîkat. His translations from French and the old-style ghazals he wrote made a group of divan poetry endear himself, but also brought criticism. Against Muallim Naci, who became the center of the old literature supporters, Ahmed Midhat Efendi published Recâizâde Mahmud Ekrem's Zemzeme III introduction and then his article Mülâhaza-i Gayr-i Edîbane in his newspaper. Thereupon, Muallim Nâci left the newspaper on 29 August 1885 with his friends. Discussions continue with the answers given by the supporters of Muallim Naci to the supporters of new literature. There was a famous debate between Muallim Nâci and Recâizade Mahmud Ekrem, which went down in the history of literature. Finally, in Muallim Naci's introduction to Zemzeme, he gives a heavy answer to Recâizâde Ekrem under the title Demdeme, which criticizes his understanding of poetry in Takdîr-i Elhân in the Saâdet newspaper. However, the debate was stopped in 1886 with the intervention of the government.
Muallim Naci, as the main focus of the debates in the reform period after the Tanzimat, defended the old understanding of literature against the literary fans developed under the influence of the West, but is also known for his services to Turkish. He is also known for his poems in the new style as well as his poems that continue the old poetry tradition. Muallim Naci, who came to the fore with his discussions and contributions in every sense during the renewal period of Turkish literature, has been the subject of memories by many literary memoirists of the period. In our study, we examined literary memoirs that testify to Muallim Naci's literary life. We offered the opportunity to look at Muallim Naci through the eyes of the literati.
Keywords
- Aktaş, Ş. (2011). Yenileşme Dönemi Türk Şiiri ve Antolojisi (4. b.). Ankara: Akçağ.
- Aktaş, Ş. (2011). Yenileşme Dönemi Türk Şiiri ve Antolojisi (4. b.). Ankara: Akçağ.
- Bolayır, A. E. (2007, Mayıs 21). Hatıralar. (İ. Olgun, Dü.) Servet-i Fünun, 1501(58). Enginün, İ. (2000). Araştırmalar ve Belgeler. İstanbul: Dergah.
- Enginün, İ. (2012). Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları II (1. b.). İstanbul: Dergah.Ertaylan, İ. H. (2011). Türk Edebiyatı Tarihi I-IV. Ankara: Türk Tarih Kurumu. Kaplan, M. (2000). Şiir Tahlilleri I. İstanbul: Dergah.
- Kemal, A. (2004). Ömrüm (1. Baskı b.). Anakara: Hece.
- Nurullah Çetin, İ. P. (2006). Tanzimat Edebiyatı (1. b.). İstanbul: Akçağ.
- Nurullah Çetin, R. G. (2012). Tanzimat'tan Bugüne Yeni Türk Edebiyatı Şiir Çözümlemeleri (3. b.). İstanbul: Kesit.
- Rasim, A. (1980). Matbuat Hatıralarından Muharrir, Şair, Edib (1. b.). (K. Yetiş, Dü.) İstanbul: Tercüman. 1980 tarihinde alındı
- Rasim, A. (1983). Anılar ve Söyleşiler. (N. Erten, Dü.) İstanbul: Can Matbaa.
- Rauf, M. (2001). Mehmet Rauf'un Anıları (2. Baskı b.). (R. Tarım, Dü.) İstanbul: Özgür.
- Tanpınar, A. H. (2008). XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi (4. b.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Tarhan, A. H. (2013). Abdülhak Hamid'in Hatıraları (2. Baskı b.). (İ. Enginün, Dü.) İstanbul: Dergah.
- Tokgöz, A. İ. (2012). Matbuat Hatıralarım (2. Baskı b.). (A. Kabacalı, Dü.) İstanbul: Türkiye İş Bankası.
- Uçman, A. (2005). Muallim Nâci (Cilt XXX). İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi.
- Uşaklıgil, H. Z. (2008). Kırk Yıl (1.Basım b.). (N. Ö. Akın, Dü.) İstanbul: Özgür Yayınları.
- Yalçın, H. C. (2010). Edebiyat Anıları (3. Baskı b.). (R. Mutluay, Dü.) İstanbul, İstanbul, Türkiye: Türkiye İş Bankası.
- Yalçın, H. C. (2019). Kavgalarım (1 b.). (İ. A. Kumsar, Dü.) İstanbul: Ötürken.
- Yöntem, A. C. (2005). Prof. Ali Canip Yöntem'in Yeni Türk Edebiyatı Üzerine Makalaleri (2. b.). (A. Sevgi, & M. Özcan, Dü) Konya: Tablet Kitabevi.
