Author :
Abstract
Üretim için önemli bir girdi olan petrol özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin cari dengeleri üzerinde belirleyici rol oynamaktadır. Petrol fiyatlarında yaşanan gelişmeler ise hem ithalat hem de ihracatçı konumda olan ülkeler açısından büyük öneme sahiptir. Ülkelerin toplam ithalatında yüksek paya sahip olan petrol, ekonomik büyüme sürecinde cari açığın kronik bir makroekonomik sorun haline gelmesine neden olmaktadır. Bu çalışmada Türkiye ekonomisinde 1986-2020 dönemine ait verilerle reel petrol fiyatlarının cari işlemler dengesi üzerindeki etkisi doğrusal ve fourier zaman serisi yöntemleri ile incelenmektedir. Birim kök testleri sonucunda, her iki değişkenin iktisadi şokların etkisi altında kaldığı tespit edilmiştir. Reel petrol fiyatları ile cari işlemler dengesi fourier alanda uzun dönemli ilişki içerisindedir. Reel petrol fiyatlarından cari işlemler dengesine doğru hem doğrusal hem de fourier alanda nedensellik bulunmakla beraber, cari işlemler dengesinden reel petrol fiyatlarına doğru yalnızca fourier alanda nedensellik bulunmaktadır.
Keywords
Abstract
Oil, which is an important input for production, plays a decisive role in the current account balances of developing countries such as Turkey. The developments in oil prices are of great importance for both importing and exporting countries. Oil, which has a high share in the total imports of countries, causes the current account deficit to become a chronic macroeconomic problem in the economic growth process. In this study, the effect of real oil prices on the current account balance of the Turkish economy for the period 1986-2020 is examined using linear and fourier time series methods. As a result of unit root tests, it has been determined that both variables are under the influence of economic shocks. Real oil prices and current account balance are in a long-term relationship in the Fourier domain. While there is both linear and Fourier causality from real oil prices to the current account balance, there is only causality in the Fourier domain from current account balance to real oil prices.
Keywords
- Adıgüzel, U., Kayhan, S., & Bayat, T. (2016). Petrol Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi: Asimetrik Nedensellik Analizi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(2), 241-252.
- Afşar, B., Cura, F. & Mıhoğlu, A. (2019). Petrol Fiyatları İle Cari Açık İlişkisi: BRIC Ülkeleri ve Türkiye Karşılaştırması. Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Bilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi, 3(7), 1-13.
- Ağayev, S. (2013). Eski Sovyet Ülkelerinde Cari Hesap Dengesi Belirleyicileri ve Petrol Zenginliğinin Neden Olduğu Farklılıklar. Ege Academic Review, 13(3).
- Ağır, H., Özbek, S., & Türkmen, S. (2020). Türkiye’de Cari İşlemler Dengesinin Dinamikleri: VAR Analizi. Maliye Araştırmaları Dergisi, 6(2), 57-66.
- Aka, K. (2020). Cari Açığı Belirleyen Faktörler: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(5), 1571
- Aydın, G. K. (2017). Ödemeler Dengesi ve Cari Açık: Türkiye’de 2014-2016 Yılları Arasında Cari Açık ve Petrol Fiyatları Etkileşimi. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(2), 27-66.
- Banerjee, P.,Arčabić, V., & Lee, H. (2017). Fourier ADL Cointegration Test to Approximate Smooth Breaks With New Evidence From Crude Oil Market. EconomicModelling, 67,
- Bayat, T., Şahbaz, A., & Akçacı, T. (2013). Petrol Fiyatlarının Diş Ticaret Açığı Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (42), 67-90.
- Bayat, T., Tas, S., & Tasar, I. (2017). Energy Consumption is A Determinant of Economic Growth In BRICS Countries Or Not. Asian Economic and Financial Review, 7(8), 823
- Becker, R.,Enders, W., & Lee, J. (2006). A Stationarity Test In the Presence of An Unknown Number of Smooth Breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381-409.
- Bozgeyik, Y., & Kutlu, A. (2019). Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: 1992-2017 Dönemi İçin Ampirik Çalışma. Maliye dergisi, 176, 1-26.
- Demirbaş, M., Türkay, H., & Türkoğlu, M. (2009). Petrol Fiyatlarındaki Gelişmelerin Türkiye’nin Cari Açığı Üzerine Etkisinin Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 289-299.
- Demirci, E., & Er, Ş. (2007). Ham Petrol Fiyatlarının Türkiye’deki Cari Açığa Etkisinin İncelenmesi. 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Ulusal Kongresi, Malatya.
- Enders, W.,&Jones, P. (2016). Grain Prices, Oil Prices, and Multiple Smooth Breaks in A VAR. Studies in Nonlinear Dynamics &Econometrics, 20(4), 399-419.
- Erdoğan, S., & Bozkurt, H. (2009). Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: MGARCH Modelleri İle Bir İnceleme. Maliye ve Finans Yazıları, 1(84), 135-172.
- Granger, C. W. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross- Spectral Methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 424-438.
- Gruber, J. W., & Kamin, S. B. (2007). Explaining the Global Pattern of Current Account Imbalances. Journal of International Money and Finance, 26(4), 500-522.
- Güngör, S., Sönmez, L., Korkmaz, Ö., & Karaca, S. S. (2016). Petrol Fiyatlarındaki Değişimlerin Türkiye’nin Cari İşlemler Açığına Etkileri. Maliye ve Finans Yazıları, (106), 29-48.
- Karagöl, V., & Kırca, M. (2019). G-7 Ülkelerinde Petrol Fiyatları ve Cari İşlemler Dengesi Arasındaki Simetrik ve Asimetrik Nedensellik İlişkilerinin Analizi. Econworld2019. 1
- Khan, M. S., & Knight, M. D. (1983). Determinants of Current Account Balances Of Non-Oil Developing Countries in the 1970s: an Empirical Analysis. Staff Papers, 30(4), 819
- Kırca, M., & Karagöl, V. (2018). Türkiye’de Petrol Fiyatları ve Cari Açık Arasındaki Simetrik ve Asimetrik Nedensellik İlişkilerinin Analizi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 10(18), 59-71.
- Kwiatkowski, D.,Phillips, P. C., Schmidt, P., & Shin, Y. (1992). Testing the Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of A Unit Root. Journal of Econometrics, 54(1-3),
- Lebe, F., & Akbaş, Y. E. (2015). İthal Ham Petrol Fiyatları İle Döviz Kurunun Cari Açık Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 170-196.
- Nazlioglu, S.,Gormus, N. A., & Soytas, U. (2016). Oil Prices and Real Estate Investment Trusts (REITs): Gradual-shift Causality and Volatility Transmission analysis. Energy Economics, 60, 168-175.
- Odabaşı, Y., & Çetin, M. (2019). İşsizlik, Reel Döviz Kuru ve Ham Petrol Fiyatlarının Cari Açık Üzerindeki Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (61), 159-172.
- Özaytürk, G., & Alper, A. E. (2017). Petrol İthalatının Cari Açık Üzerine Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Analiz. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(3), 513-524.
- Öztürk, M., & İçellioğlu, C. Ş. (2019). Sanayi Üretim Endeksinin ve Petrol İthalatının Cari İşlemler Dengesi Üzerindeki Etkileri: Avrupa Ülkelerine Yönelik Bir Analiz. Igdir University Journal of Social Sciences. Ek Sayı, Aralık 2019. 69-90.
- Sarılı, S. (2015). Petrol Fiyatlarındaki Düşüşün Türkiye Ekonomisine Etkisinin Analizi. Bankacılık Ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 1(1), 12-37.
- Sinan, O. B. (2018). Türkiye’de Cari Açık İle Dünya Petrol Fiyatları İlişkisi: 1980- 2017. TURAN-SAM, 10(40), 165-175.
- Syzdykova, A. (2017). BRIC Ülkelerinde Petrol Fiyat Değişimleri ve Cari İşlemler Dengesi İlişkisi. Journal of International Management and Social Researches, 4(8), 1-14.
- Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions With Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
