DOKTOR MİLASLI İSMAİL HAKKI’NIN SEBÎLÜRREŞÂT’TAKİ “ISLÂH-I HURÛF MESʼELESİ” ADLI MAKALESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Tanzimat döneminde başlayan ve 1908’den sonra zirveye çıkan tartışmalardan bir tanesi harflerin ıslahı fikri olmuştur. Bu fikri savunan kişilerin başında Doktor Milaslı İsmail Hakkı gelmektedir. Asıl mesleği hekimlik olan Milaslı İsmail Hakkı, harflerin ıslahı fikrini savunmak amacıyla Teceddüt adlı gazeteyi kendi imkanlarıyla çıkarmış; kitaplar ve makaleler yayımlamıştır. Doktor, hem eserleriyle hem de kurulmasına vesile olduğu Islah-ı Huruf Cemiyeti, Tamam-i Maarif ve Islah-ı Huruf Cemiyeti, Yeni Yazı Öğretme Derneği gibi sivil toplum kuruluşlarıyla bir kamuoyu oluşturmuş ve bu kamuoyu meyvesini Birinci Dünya Savaşı’nın başlangıcında vermiş, Enver Paşa harflerin ıslahı fikrini askeri alanda hayata geçirmiştir.
Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın Arap harflerin ıslahıyla ilgili neşrettiği yazılardan bir tanesi de ıslah-ı huruf meselesi adlı makalesidir. Yazar bu makalede; Arap harflerinin kesinlikle bırakılmaması gerektiğini ancak harflerin bilimsel çerçevede yeniden değerlendirilip ıslah edilmesi gerektiğini belirtmektedir.
Keywords
Abstract
One of the debates that started in the Tanzimat period and reached its peak after 1908 was the idea of reclamation of letters. Doctor Milasli İsmail Hakkı is one of the people who support this idea. Milaslı İsmail Hakkı, whose main profession is a physician, published the newspaper Teceddüt with his own means in order to defend the idea of the improvement of letters; He has published books and articles. The doctor created a public opinion both with his works and with non-governmental organizations such as the Islah-ı Huruf Cemiyeti, Tamim-i Maarif and Islah-ı Huruf Cemiyeti, and the New Writing Teaching Association, which he helped to establish, and this public opinion gave its fruit at the beginning of the First World War, Enver Pasha implemented the idea of reforming letters in the military field.
One of the articles published by Dr. Milasli İsmail Hakkı about the improvement of Arabic letters is his article called the issue of reform-ı huruf. The author in this article; He states that Arabic letters should not be abandoned, but that the letters should be re-evaluated and improved within a scientific framework.
Keywords
- Acıpayam, M. (2019). 150 yıllık Türkçe kavgası harf ve dil tartışmaları. 2. baskı, İstanbul: Akis Kitap.
- Akçay, Y. (2007). Osmanlı dönemi alfabe tartışmaları bağlamında Dr. İsmail Hakkı Bey ve ıslah-ı huruf cemiyeti. Uluslararası Türk dili ve edebiyatı kongresi, 25-27 Nisan, Erzurum.
- Akpınar, A. - Özcan, M. (2018). Türkiye’de sıtma mücadelesinin önemli tanığı: Milaslı ismail Hakkı ve ‘sıtma hakkında kimler neler biliyor’ risalesi. Konuralp Tıp Dergisi, 10(2).
- Çatalbaş, R. (2014). Milaslı Dr. İsmail Hakkı’nın hayatı, eserleri ve İslam ile ilgili görüşleri. Artuklu Akademi, 1(1).
- Efe, A. (2009). Sebîlürreşâd. İslam Ansiklopedisi, cilt 36, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Eraslan, E. (2021). Milaslı İsmail Hakkı’nın hayatı ve eserleri hakkında yeni tespitler ile “yeni yazının el yazısında da bitişmemesi büyük meziyettir” makalesinin analizi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(4).
- Erat, M. (1991). Türk basınında alfabe meselesi (1862-1918), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Ertem, R. (1991). Elifbe’den Alfabe’ye Türkiye’de harf ve yazı meselesi. İstanbul: Dergah Yayınları.
- Özcan, M. - Bulut, N. (2013). Tıp dışındaki farklı alanlarda da iz bırakan Muğlalı üç hekim. Lokman Hekim Journal, 3(2).
- Özege, M. S. (1971). Eski harflerle basılmış Türkçe eserler kataloğu. cilt 1, İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası.
- Özege, M. S. (1973). Eski harflerle basılmış Türkçe eserler kataloğu. cilt 2, İstanbul: Fatih
- Özege, M. S. (1975). Eski harflerle basılmış Türkçe eserler kataloğu. cilt 3, İstanbul: Fatih
- Öztürk, R. (2018). Yeni ilm-i kelam hareketi ve Mehmet Vehbi Efendi. 2. baskı, Konya: Eğitim Yayınevi.
- Sönmez, M. A. (1995). İsmail Hatip Erzen. İslam Ansiklopedisi, cilt 11, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Şen, E. (2013). Milaslı İsmail Hakkı’nın (1870-1938) Kurʼân tercümesine dâir bir risâlesi: “Kurʼân tercüme edilebilir mi? ve yeni vâdîde Fâtiha tercüme ve tefsîri. Tokat İlmiyat Dergisi. 1(2).
- Üzüm, İ. (2002). “Kutlu Bilgi” İslam Ansiklopedisi, cilt 26, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Yeni Yazı, 25.07.2020 tarihinde http://www.dibace.net/portreler/17715/ adresinden erişildi. [y.y.], (1912). Matbuat. Sebilürreşat. 8 (185), 21.03.1912.
