Author :
Abstract
Bu çalışmada İzmir’in kalabalık nüfuslu ilçelerinden Bayraklı’nın gelişimi ele alınmıştır. 16. Yüzyıl kayıtlarında Bayraklı’nın küçük bir kır yerleşimi olduğu görülmektedir. Ancak bundan sonraki süreçte Bayraklı yerleşiminde bir büyüme ve gelişme olmamıştır. 19. Yüzyılın sonunda İzmir Körfezi’nin güney ve kuzey sahillerindeki tenha muhitler hızla gelişmeye başlamıştır. Şehrin büyümesinin sonucunda bu muhitler özellikle devlet erkanı, eşraf, yerli ve yabancı tüccarlar tarafından meskûn hale getirilmiştir. Aynı zamanda kara ve deniz ulaşımdaki gelişmeler bu yerleşimlerin büyümesini hızlandırmıştır. İzmir’in tanınmış tüccarlarından Yahya Hayati Paşa da bölgenin kaderini etkilemiştir. Buradaki mülkünde kurduğu mahalle ile yerleşim gelişmeye başlamıştır. Bölgeye içme suyu getirmiş, Hamidiye Vapur Şirketi de ulaşımı kolaylaştırmıştır. Dolayısıyla günümüzdeki Bayraklı ilçesinin büyümesindeki ilk önemli etkiyi Yahya Hayati Paşa yapmıştır.
Keywords
Abstract
In this study, the development of Bayrakli, one of the crowded districts of İzmir, is discussed. It is seen in the records of the 16th century that Bayrakli was a small rural settlement. However, there was no growth and development in Bayrakli settlement in the following period. At the end of the 19th century, secluded neighborhoods on the southern and northern coasts of Izmir Bay began to develop rapidly. As a result of the growth of the city, these neighborhoods were settled by the state officials, notables, local and foreign merchants. At the same time, developments in land and sea transportation accelerated the growth of these settlements. Yahya Hayati Pasha, one of the well-known merchants of Izmir, also affected the fate of the region. With the neighborhood he established on his property here, the settlement began to develop. It brought drinking water to the region, and the Hamidiye Ferry Company facilitated transportation. Therefore, Yahya Hayati Pasha made the first significant impact on the growth of today's Bayraklı district.
Keywords
- Adıtatar, F. (2020). On Dokuzuncu Yüzyılda İzmir’de İngilizler: İngiliz Nüfuzu ve YahyaEfendi’nin Azli Meselesi, Geçmişinin Peşinde Bir Kent: İzmir, Ed. Olcay PullukçuoğluYapucu Aylin Ü. Erdem Aytekin Erdoğan, Ege Üniversitesi İzmir Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını, ss. 115-126, İzmir.
- Akçamlı, A. (1997). Bir Zamanlar Bayraklı, İzmir.
- Akçamlı, A. (2000). Uygarlığın Anıtı Bayraklı, İzmir.
- Aksoy, Y. (1986). Bir Kent Bir İnsan İzmir’in Son Yüzyılı, S. Ferit Eczacıbaşı’nın Yaşamı ve Anıları, İstanbul.
- Aksoy, Y. (1994). İzmir’i Sevme Sanatı, İzmir. Aksoy, Y. (2011). Hayatım Kitap. İzmir.
- Aktüre, S. (1981). 19. Yüzyıl Sonunda Anadolu Kenti Mekansal Yapı Çözümlemesi, Ankara. Baltazzi, A. (2011). Alsancak 1482 Sokak Anıları, İstanbul.
- Baltazzi, A. (2021). Bayraklı’nın İlk Sakinlerinin Ruhunu Taşıyor: St Antonio di PadovaKilisesi, İzmir Kültür e Turizm Derneği, https://www.izmirdergisi.com/tr/turizm/inanc-turizmi/1634-bayrakli-nin-ilk-sakinlerinin-ruhunu-tasiyor-st-antonio-di-padova-kilisesi, (11.11.2021).
- Berber, F. (2001). Kurtuluşun Ardından ve Yüzyılın Sonunda İzmir’de Aynı Adı TaşıyanYerleşim Birimleri, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XVII (51)’den ayrı basım, ss. 865-881.
- Berber, F. (2014). II Abdülhamid E Satılan Bir Çiftliğin Hikâyesi ve Düşündürdükleri, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (HÜTAD), (20), ss. 27-44.
- Berber E. – Serçe E. (2006). Karşıyaka Tarihi, İzmir.
- Beyru R. (2011). 19. Yüzyılda İzmir Kenti, İstanbul.
- Erdoğru, M. A. (2021). Bayraklı Nasıl Gelişti?, 9 Eylül Gazetesi, 28 Ağustos 2021 Cumartesi,https://www.dokuzeylul.com/guncel/bayrakli-nasil-gelisti-h192092.html, (11.11.2021)
- Espagne, M. (2017). Ekrem Akurgal (1911-2002): Kültürlerarası Antik Döneme KültürlerarasıBakış, Geçmişten Günümüze İzmir Uluslararası Sempozyumu Bildirileri (4-7 Kasım 2015), İzmir, ss. 249-255.
- Georgelin, H. (2008). Smyrna’nın Sonu, Çev. Saadet Özen, İstanbul.
- Karadağ, A. – Mirioğlu, (2012). Bayraklı Kentsel Dönüşüm Projesi Üzerine Coğrafi Değerlendirmeler, Türk Coğrafya Dergisi, (57), ss. 21-32.
- Kıray, M. B. (1972). Örgütleşemeyen Kent İzmir’de İş Hayatının Yapısı ve Yerleşme Düzeni, Ankara.
- Kurmuş, O. (2012). Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi, Yordam Kitap, İstanbul.Kurt, S. (1988). İzmir Körfezinde Ulaşım (1884-1914), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
- Kurt, S. (2012). İzmir’de Kamusal Hizmetler, İzmir.
- Ersoy, İ. K. (2014). İzmir, Bayraklı Yahya Hayati Paşa Köşkü: Kül Olan Resimler, XVI.Ortacağ-Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, 18-20 Ekim 2012, C. 2, 529-545, Sivas.
- Kütükoğlu, M. (2000). XVI. Yüzyılda İzmir Kazasında Cemaat Adı Taşıyan Köyler, İzmir Tarihinden Kesitler, ss. 1-9, İzmir.
- Mert, H. (2002). Sosyal, Siyasi ve İktisadi Yönleriyle Bornova 1923-1981, Ege ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü Türkiye Cumhuriyeti Anabilimdalı, Doktora Tezi, İzmir.
- Neuman, C. – Tamdoğan, I. (2009). Bilinmeyen Bir Cemaatin Portresi: Müslümanlar FikretYılmaz’la Söyleşi, İzmir 1830-1930 Unutulmuş Bir Kent mi? Der. M-C. Smyrnelis, Çev. I. Ergüden, İletişim Yay. 2. b. ss. 61-71, İstanbul.
- Özgün, C. (2017). İzmir-Kasaba Demiryolu İnşasının İzmir Kent İçi Ulşaım Ağına EtkisiÜzerine Yaklaşımlar (19. Yüzyıl), Geçmişten Günümüze İzmir Uluslararası Sempozyumu Bildirileri (4-7 Kasım 2015), ss. 325-329, İzmir.
- Saygı, S. K. – Genç, G. (2018). Yıldız Albümlerinde İzmir, İzmir.
- Serçe, E. (1999). İzmir’de Muhtarlık Teşkilatının Kurulması ve İzmir Mahalleleri, Kebikeç (7- 8), ss. 155-170.
- Serçe, E. (2018). 150. Yılında İzmir Belediyesi Tarihi (1867-2017), İzmir.
- Succi, P. V. R. (2005). La Storia Della Chiesa Di Sant’antonio A Bayrakli, Smirne, DaRassegna Frignanese, (35), ss. 377-380.https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxhc mNoaXZpb3Jhc3NlZ25hfGd4OjNkMjhhMzdkMmI0YzRhNTc (11.11.2021)
- Taşkıran, H. K. (2011). Bayraklı Eski İzmir’den Hatıralar, İzmir.
- Tekeli, İ. (1992). Ege Bölgesinin Yerleşme Sisteminin 19. Yüzyıldaki Dönüşümü, Üç İzmir, ss. 125-141, İstanbul.
- Uçar, A. (2016). İzmir Konutlarında Çeşme, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ağustos (38), ss. 251-274.
