NİYAZİ SAYIN NEY TAVRINDAKİ PERDE BASKI KARAKTERLERİNİN MEŞK SİLSİLESİ ÖZELİNDE İNCELENMESİ (NİYAZİ SAYIN, M. SADREDDİN ÖZÇİMİ VE YASİN ÖZÇİMİ ÖRNEĞİ)
Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı; Niyazi Sayın’ın ney tavrındaki perde baskılarının, meşk silsilesi özelinde, dijital programlar yardımı ile tespit etmek, kayıt altına almak, nesilden nesile geçişteki benzer ve farklı yönlerini belirlemektir. Bununla birlikte Türk müziğindeki ney icrasında çok önemli bir yer tutan bu tavırdaki perde baskılarını ortaya koymaktır.
Bu amaçla; Niyazi Sayın’ın 1981 yılında Toronto’da refakatiz bir şekilde icra ettiği acemaşiran peşrevi kaydına ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra Niyazi Sayın’ın öğrencisi olan M. Sadreddin Özçimi ve öğrencisinin öğrencisi olan Yasin Özçimi’ye ulaşılmış, izinleri doğrultusunda röportajlar yapılmış ve kendilerinden, analizleri yapılmak üzere acemaşiran peşrev icra kayıtları alınmıştır. Bu icra kayıtlarındaki akort farklılıkları geliştirilen bir model ile denkleştirilmiş ve böylece karşılaştırmalı analiz yapabilme imkânı elde edilmiştir. Denkleştirilen bu icra kayıtları üzerinden, dijital programlar yardımı ile perde baskı analizleri yapılmıştır. Bu analizler neticesinde, Niyazi Sayın ile meşk silsilesi arasındaki perde baskıları benzer ve farklı olduğu noktalar tespit edilmiştir.
Son olarak, çalışma kapsamında; Niyazi Sayın’ın ney eğitiminde ne gibi yöntemler izlediği, eğitimleri hangi eserler üzerinden gerçekleştirdiği, derslerinde teknik konular haricinde hangi hususların bulunduğu, meşk silsilesi özelinde günümüze kadar bu eğitim metodunun ne gibi değişikliklere uğradığı veya uğramadığı ve Türk müziğinde meşk ve tavır kavramları birinci ağızlardan röportaj yöntemi ile tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
The purpose of this research is to determine and record the pitch pressings in Niyazi Sayın's ney performance manner with the help of digital programs, and to determine the similar and different aspects of this manner in the transition from generation to generation specific to the meşk succession. In addition, it is aimed to present the pitch pressings in this manner, which have a very important place in the ney performance in Turkish music.
For this purpose, the recording of acemaşiran peshrev performed by Niyazi Sayın in 1987 at Toronto without accompaniment has been acquired. In addition to this, interviews were done with Niyazi Sayın’s student, M. Sadreddin Özçimi, and with his student' student Yasin Özçimi with their permission, and acemaşiran peshrev performance recordings were obtained from them for analysis purposes. The tuning differences in these performance recordings were equalized through a developed model, providing an opportunity to make a comparative analysis. Pitch pressing and interval analyzes were made on these equalized performance recordings with the help of digital programs. As a result of these analyzes, similar and different points of pitch pressings between Niyazi Sayın's performance, and between his and his meşk succession’s performances have been identified. In addition, the character of the performance manner was tried to be revealed by detecting the usage rates of each pitch that is examined in the piece within the limits determined by the performers.
Finally, within the scope of the study; types of methods that Niyazi Sayın followed in ney education, pieces that he provided his trainings on, cases which were included in the content of the courses in these trainings except technical parts, kinds of changes that this education method has undergone specific to the meşk succession until today, and the concepts of meşk and manner in Turkish music are determined by first-hand interview method.
Keywords
- Arıkan, Rauf, Araştırma Yöntem ve Teknikleri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2011.
- Arslanoğlu, İbrahim, Bilimsel Yöntem ve Araştırma Teknikleri, Gazi Kitabevi, Ankara, 2016.Behar, Cem, Aşk Olmayınca Meşk Olmaz, Yapı Kredi Yayınları, 7. Baskı, İstanbul, 2019. Behar, Cem, Musikiden Müziğe, Yapı Kredi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2008.
- Karaosmanoğlu, Mustafa Kemal, Müzik Aritmetiği ve Ses Sistemleri, İTÜ Vakfı Yayınları,1. Baskı, Ankara, 2017.
- Özbek, Mehmet, Türk Halk Müziği El Kitabı 1, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 2014.
- Özek, Eren, 20. Yüzyıl Türk Müziği İcrasında Perde Anlayışı, Türk Musikisi Vakfı Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2014.
- Özkan, İsmail Hakkı, Türk Musikisi Nazariyatı ve Usülleri- Kudüm Velveleleri, Ötüken Neşriyat, 8. Baskı, İstanbul, 2015.
- Öztuna, Yılmaz, Türk müziksi Akademik Klasik Türk San ’at Musikisinin Ansiklopedik Sözlüğü, Orient Yayınları, Ankara, 2006.
- Say, Ahmet, Müzik Sözlüğü, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 2002.
- Ertürk, Hazar, “Neyzen Niyazi Sayın Örnekleminde Türk Saz Mûsikîsi Eser İcracılığındaYorum Farklılığı” (Yüksek lisans Tezi), YTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2019.Köroğlu, Nihat Ozan, “Niyazi Sayın’ın Toplulukla Saz Eseri İcralarındaki Tavrının İncelenmesive Bu Çerçevede Oluşturulan Etütlerin Ney Eğitiminde Kullanılabilirliği” (Doktora Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya, 2015.
- Özdemir, Göknil Bişak, “Sözlü Türk Müziği’nde Yorum” (Sanatta Yeterlilik Tezi), Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2013.
- Öztürk, Lokman, “Niyazi Sayın Ney Tavrındaki Perde Baskı Karakterlerinin Meşk SilsilesiÖzelinde İncelenmesi” (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2021.
- Tan, Ali, “Niyazi Sayın’ın Ney Tavrında Perde Pozisyonları” (Yüksek lisans Tezi), İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2008.
- Yedek, Burak, “Ney Meşkinde Sözlü Gelenek ve Nesiller Arası Değişimi: Niyazi Sayın, SalihBilgin ve Hüseyin Özkılıç Özelinde” (Yüksek lisans Tezi), İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2014.
- Beşiroğlu, Şehvar, “Türk Musikisinde Üslup ve Tavır Açısından Meşk”, IV. İstanbul TürkMüziği Günleri Türk Müziğinde Eğitim Sempozyumu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1998.
- Çiftçi, Muhammed Recai, “Kani Karaca ve Bekir Sıdkı Sezgin’in Ezan Tekbirleri ÇerçevesindeTony Adlı Ses Analiz Yazılımının İşlevselliği”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı: 43, 2019.
- Hatipoğlu, Vasfi, “Türk Müziği Keman Öğretimine Yönelik Yeni Kaynaklar Hazırlamada‘Beylik Aranağmelerden Oluşturulan Çeşitlemelerin Yeri ve Öneminin Değerlendirilmesi”, Turkish Studies, Cilt: 11, Sayı: 19, 2016.
- KAYGUSUZ, Nermin, Türk Musikisi Özel Sayısı, Yeni Türkiye Dergisi, Sayı: 57, 2014. Özbek, Sema, “Niyazi Sayın ile Röportaj”, Zeck Dergisi, Sayı: 16, 2006.
- Özek, Eren, Türk Müziğinde Meşkin Yeri, Porte Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi, Sayı: 16, 2017.
- (Erişim Tarihi: 06.11.2020) Küçük Sanat Derneği, Niyazi Sayın Ney Silsilesi, https://www.neysilsilesi.com/neysilsilesi
