Author :
Abstract
Samahlar Alevi-Bektaşi Ayın-ı Cem ritüelinde icra edilen görsel ve müzikal itikadi eserlerdir. Çok katmanlı olan bu müzikal eserlerin irdelenmesi sistemetiği gerektirir. O açıdan bu incelememizde örnek model olarak Armut Ağacı samahını aldık. Samahlar mutlaka ritüel bağlamında ele alındığında anlaşılır olacaktır. Samahın müzikal ve itikadi hususlarının anlaşılması için, onu tını ve oturtum, zaman bağlamı, üslüp ve müzikal doku, yer ve zaman, ritim ve biçim itibarıyla incelemek gerekmektedir. Özellikle Ayın-i Cem ritüelinin işlevselliğinden asla ayrı düşünülemez. Çünkü Cem ritüeli ve samah arınma ve tapınma amaçlıdır. Samahlar Alevi-Bektaşi toplumu için kimliksel bir alan ve ideolojik zemin de yaratırlar. O bazen bir kimliğin sosyal ve itikati timsali bazen de etno-politik kişiliklerinin kültürel görünüm alanıdır. Alevi-Bektaşi itikatında samahlar ritüelin ve kültürel belleğin en güçlü aktarıcısıdırlar. Samahları Ayın-ı Cem ritüelindeki sayı mistisizminden ayrı düşünemeyiz. Bu sayılar inancın kodları ve referansı gibidir. Bölüm, tartım kalıpları, seyir ve melodik yapı dahilinde incelenmelidirler. O özellikle inanç ve kültür bağlamından koparılmadan ele alınıp incelendiğinde anlaşılır olacaklardır.
Keywords
Abstract
Samahs are visual and musical religionary works performed in the Alevi-Bektaşi Ayın-ı Cem ritual. The study of these multi-layered musical works necessitates systematics. In this regard, we used the Pear Tree Samah as an example model in this review. Samahs will necessarily be comprehensible when taken in the context of ritual. We cannot treat them separately and without the context of the Ayn-ı Cem ritual. In order to understand the musical and religionary aspects of Samah, it is necessary to examine it in terms of sound and composition, the context of time, style and musical texture, place and time, rhythm, and form. Because the Cem ritual and samah are for redempture and worship purposes. The samahs also provide a social identity space and an ideological foundation for the Alevi-Bektaşi community. It is both a social and religious symbol of an identity and a cultural sphere of ethno-political personalities. The samahs are the most powerful transmitters of ritual and cultural memory in the Alevi-Bektaşi faith. Apart from the number mysticism in the Ayn- Cem ritual, we cannot think of samahs. These numbers function as religious codes and references.Within the section, they should be examined: scales, progression, and melodic structure. It will be understood, particularly if it is considered and examined in the context of faith and culture.
Keywords
- Akdeniz. S/Ersoy. İ. (2012), İzmir Tahtacıları Ekseninde Kültürel Kimliğin İfade Aracı Olarak Samahlar, Alevilik Araştırmaları Dergisi
- Aslanoğlu. İ(2001), Alevilikte Temel İnanç Unsurları ve Pratikler, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş-ı Veli Araştırma Dergisi, sayı 20, s.33-135.
- Bozkurt. F (1995), Samahlar, Cem Yayınevi, İstanbul
- Cengiz, D(2006), Azerbaycan ve Türkiye'de Nevruz Merasiminin Melo-poetik Hususları, Yayınlanmamış Doktora Tezi-Bakü
- Cengiz, D(2014), Kureyşan Ocağı Cem Ritüeli ve Müziği, Tunceli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,Sayı 5, s.55-94.
- Cook, N(1999), Müziğin ABC'si, Çev: T. Doğan, Kabalcı Yayınları, İstanbul
- Çamuroğlu, R(2005), Değişen Koşullarda Alevilik, Doğan Kitapçılık, İstanbul
- Erol, İ(2018), İslam Alevilik ve Müzik, Bağlam Yayıncılık, İstanbul
- Ersoy, İ(2019); Müzik Türleri Sınıflamasında Model Uygulaması: Bir Müzik Türü Olarak Samah, Euroasian Journal of Musik and Dance, sayı 14, s. 32-62.
- Ersoy, İ(2014), Türk Halk Müziği Türünde Temel Sınıflandırmalar, E.B Alaner İçinde ,THM Tarihine Giriş-1, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
- Gölpınarlı,A(1995), Velayetname: Hünkar havı bektaş-ı Veli, İnkılap Kitapevi, İstanbul
- Güray, C(2010), Sema'dan Semah'a Bir Sonsuz Devir, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı. 84, s. 23-48..
- Korkmaz, E(1993), Ansiklopedik Alevilik-Bektaşilik Terimleri Sözlüğü, İstanbul
- Levitin, Daniel(2015), Müziğin etkisindeki Beyin, Çev: A.S. Çulhaoğlu, İstanbul
- Melikoff, İ(2007), Kırklar Ceminde, Çev: T. Alptekin, Demos yayınevi, İstanbul
- Noyan. B(2001), Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik, C.4, Edebiyat 2. Kitap, Ardıç Yayınları, Ankara
- Onatça, N. A(2007), Alevi-Bektaşi Kültüründe Kırklar Samahı Müzikal Analiz Çalışması, Bağlam Yayıncılık, İstanbul
- Önder, A. T(2002), Türkiye'nin Etnik Yapısı, Pozitif Yayıncılık, İstanbul
- Özbek, M(1998), Türk Halk Müziği El Kitabı-1 Terimler Sözlüğü, AKM Yayınları, Ankara
- Stokes, M(1998), Ritüel, Kimlik ve Devlet, Bir Alevi (Şii) Cem Töreni, Sarmal yayınları, İstanbul
- Turan, F. A(2010), Şaman Ritüellerinden Alevi Samahlarına Esrarlı Yolculuk, Türk kültürü ve Hacı Bektaş Araştırma Dergisi, September
- Yaltırık, H(2003), Tasavvufi Halk Müziği, TRT Kurumu Müzik Dairesi Başkanlığı, Ankara
- Yaman, A(2001), Alevilikte Dedelik ve Ocaklar, Karaca Ahmet Sultan Dede Yayınları-İstanbul
- Yıldırım, R(2017), Aleviliğin Doğuşu, İletişim Yayınları, İstanbul
- Yıldırım, R(2010), Bektaşi Kime Denir?, Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Ankara
- Yönetken, H. B(2006), Derleme Notları 1. Kitap, Sun Yayınevi, Ankara
