Author :
Abstract
Tarih boyunca insanın her türlü hareketine kısıtlama getiren gece, insanoğlunun en büyük sıkıntılarından biri olmuştur. Tüm yaşantısını gün ışığına göre düzenlemek zorunda kalmıştır. Bu konuda kırılma yaratacak olan gelişme ise ateşin bulunuşudur. Ateşi kullanarak başladığı karanlıkla mücadelesini; mum, gibi nispeten zayıf aydınlatma araçlarıyla sürdüren insanoğlu, elektrikle birlikte gücünü doruk noktasına ulaştırabilmiştir. Aynı şekilde, insanoğlunun ilk çağlardan beri aradığı bir diğer şey: hükmedebileceği bir enerji kaynağıdır. Bu aşamada ilk başvurulan enerji kaynakları ise Güneş ve su olmuştur. Ancak bu çözümler de kendi içerisinde sorunlar barındırmaktadır: Güneşin her zaman parlamaması ve kışın su saatlerindeki suların donması gibi. Bu sıkıntıları aşma adına devam eden arayışlar neticesinde mekanik saatler icat edilecektir. Zamanı ölçme amaçlı tüm bu çabaların da iki ayrı sonucu olmuştur: Birincisi, tabiatın ortaya çıkardığı pek çok sorunun çözümünü makinelerde gören bir zihniyet oluşmuştur. İkincisi ise insanoğlunun, en önemli enerji kaynakları, güneş ve su’dan bile yeri geldiğinde mahrum kalabileceğini görerek yaz-kış, gece-gündüz her koşulda, kontrolün kendisinde olduğu bir enerji kaynağı arayışına girmesinde aktif rol oynamıştır. Bu yazının amacı da hem birey hem de toplum yaşantısı açısından geri dönüşü olmayan etkiler bırakan elektrik enerjisinin keşif sürecini, bu süreçte önemli rol oynayan kişiler ve gelişmeler ekseninde ortaya koyarak birey yaşamından toplumsal yaşama etkilerini değerlendirmektir.
Keywords
Abstract
Night has been restricting every action of people throughout history and it has been one of the greatest troubles of humankind. They have been forced to organize their whole life according to the sunlight. The breakthrough in that case is discovery of fire. Humankind started its war against the darkness with using fire and it maintained that war with using candle, which is a weak lighting tool, and eventually culminated its power with electricity. Likewise, another thing that mankind has been looking for since first ages is an energy source that they able to dominate. The first two applied things were sun and water. Even these solutions contain some problems in themselves: Sun does not shine all the time and the water in water clock freezes during winter. Eventually, mechanical clock is invented as a result of ongoing searches to overcome these problems. Finally, all these works to measure time have had two results: Firstly, a kind of turn of mind which believes that machines could solve every single problem in the world has occurred. Secondly, these works made humankind to consider that they may sacrifice their two most important energy sources (sun and water) if they need to be and also they should find an energy source which they can fully control no matter what. In conclusion, the aim of this article is to evaluate the effects from individual life to social life by revealing the discovery process of electrical energy, which has irreversible effects on both individual and social life, in the axis of people and developments that play an important role in this process.
Keywords
- A Chronological History of Electrical Development, National Electrical Manufacturers Association Printed, New York, 1946.
- Adaır, Gene. Elektrik Çağının İcadı: Thomas Alva Edison, Tübitak Yay., Ankara, 2007, s.85.
- Ashall, Frank. Olağanüstü Buluşlar, Çev. Gülgün SELAMOĞLU, Tübitak Yay., Ankara, 2006.
- Asımov, Isaac. Bilim ve Buluşlar Tarihi, Çev. Elif TOPÇUGİL, İmge Kitabevi, Ankara, 2006, s.380.
- Barbıer, Frederic- Lavenır, Catherine Bertho. Diderot’tan İnternete Medya Tarihi, Çev. Kerem Eksen, Okuyan Us Yay., İstanbul, 2001, s.141.
- Bernal, J. D. Tarihte Bilim-1, Çev. Tonguç OK, Evrensel Basım Yayın, İstanbul, 2008.
- Brıggs, Asa- Burke, Peter. Medyanın Toplumsal Tarihi, Çev. İbrahim ŞENER, İzdüşüm Yay., İstanbul, 2004, s.162.
- Çimen, Ali. Tarihi Değiştiren Bilginler, Timaş Yay., İstanbul, 2008.
- Gültekin, V.. Edison, Kastaş Yay., İstanbul, 2001.
- Headrıck, Daniel R., Enformasyon Çağı: Akıl ve Devrim Çağında Bilgi Teknolojileri 1700- 1850, Çev. Zülal KILIÇ, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2002, s. 218-230.
- İnan, Kemal. “Bilim ve Teknolojide Devrimler Yaratan Bir Olay: Elektrik”, Tarih Boyunca Elektrik, Tmmob Elektrik Mühendisleri Odası Yay., Ankara, 1982.
- İnan, Kemal. “Bilim ve Teknoloji’de Devrimler Yaratan Bir Olay: Elektrik (II. Bölüm)”, Elektrik Mühendisliği Dergisi, Sayı, 413, 2002.
- Jeanneney, Jean-Noel. Başlangıcından Günümüze Medya Tarihi, Çev. Esra ATUK, Yapı Kredi Yay., İstanbul, 2006, s.143-144.
- Kalca, Mine. Tarihteki Ünlü Mucitler ve Buluşları, Karma Kitaplar Yay., İstanbul, 2008, s.140.
- Kayserilioğlu, R. Sertaç. Dersaadet’ten İstanbul’a Tramvay II, İETT Yay., İstanbul, 2006, s.20-
- Langone, John-Stutz, Bruce ve GIANOPOULOS, Andrea. Bilimin 4000 Yıllık Serüveni, Çev. Duygu Akın, Ntv Yayınları, İstanbul, 2008.
- Macmillan Encyclopedia of Energy, Ed. John ZUMERCHIK, New York, 2001, s. 396.
- Meram, C. W.. Sinemanın Arkeolojisi, Çev. Hasan AYDIN, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2006, s.120-121.
- Önertoy, Yusuf. “Elektriğin Kısa Tarihçesi-I”, Mesleki ve Teknik Öğretim Dergisi, Cilt 3, Sayı 33, 1955.
- Önertoy, Yusuf. “Elektriğin Kısa Tarihçesi-II”, Mesleki ve Teknik Öğretim Dergisi, Cilt 3, Sayı 34, 1955.
- Özilgen, Mustafa. Endüstrileşme Sürecinde Bilgi Birikiminin Öyküsü, Arkadaş Yayınevi, Ankara, 2009, s. 195.
- Reıd, Struan- Fara, Patricia. Leonardo’dan Edison’a Mucitler, Çev. Necmi BUĞDAYCI, Tübitak Yay., Ankara, 2003, s.25.
- Ronan, Colin A.. Bilim Tarihi, Çev. Ekmeleddin İHSANOĞLU-Feza GÜNERGUN, Tübitak Yay., Ankara, 2003, s.516-517.
- Sanayi Devrimi Yıllarında Osmanlı Saraylarında Sanayi ve Teknoloji Araçları, Yay.Haz.Candan SEZGİN, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, TBMM Matbaası, İstanbul, 2004.
- Sattelberg, Kurt. Elektriğin Tarihi: Avrupa, Amerika, Türkiye’de, Çev. M. Celalettin Üstün, Ankara, 2005.
- Tameroğlu, Sacit. Bilimlerin Tarihi, Birsen Yayınevi, 2001.
- Wıtkowskı, Nicolas. Bilimlerin Duygusal Tarihi, Çev. Necmettin Kamil SEVİL, Yapı Kredi Yay., İstanbul, 2006.
