Author :
Abstract
Türklerin İslamiyet ile tanışmaları Hz. Muhammed zamanında olmuştur. Hz. Muhammed; Medine’ye gittikten sonra İslam’ı yaymak için dışa dönük bir siyaset izlemiştir. Birçok devlet başkanına ve bölgelerinde nüfuzlu olan kimselere tebliğ mektupları göndermiştir. Bu mektuplardan bazılarının Türk büyüklerine gönderildiği ve mektubun “Türkçe” olduğu rivayet edilmektedir. Ancak Türkleri ciddi anlamda İslamlaştırma ve asimile etme çalışmaları Emeviler dönemine rastlamaktadır. Yapılan bu çalışmanın amacı, Türklerin İslam dinini kabul etmeden ve kabul ettikten sonra, Türk toplumunda kadının önemini ve spor yapabilme düzeyini ortaya koymaktır. Yapılan bu araştırmada; tarama modeli kullanılmıştır. Tarama modeli; geçmişte ya da halen var olan bir durumu, var olduğu şekliyle tanımlamayı amaçlayan bir yöntemdir. Konu ile ilgili yazılı kaynakların incelenmesi sonunda; İslam dinini kabul etmeden önce Türk toplumunda kadının saygın bir yere sahip olduğu ve erkeklerle eşit haklara sahip olduğu görülmüştür. İslamiyet’in kabulünden önce kadın, her zaman erkeğinin yanında yer almıştır. Kimi zaman erkeğiyle birlikte omuz omuza savaşmış, kimi zamansa erkeğiyle birlikte siyasi toplantılara katılarak fikirlerini belirtmiştir. Türklerde, kadın ve erkek arasındaki eşitliğin düzeyini gösteren en güzel örneklerden birisi; Göktürklerde, yayınlanan emirnamelerin Kağan ve Hatun namına ortak olarak imza edilmesidir. Emeviler döneminde, Buhara’yı İslamlaştırmak için yapılan saldırılarda, Buhara Türk Melikesi Kabac Hatun tarafından yönetilmekteydi. Türk kadını; siyasi ve sosyal hayatta erkekle aynı haklara sahip olduğu gibi, spor alanında da erkeğin yapabildiği bütün sporları yapabilmekteydi. Türk kadını; bir erkek gibi ata binebilmekte, erkek gibi ok atabilmekte ve hatta güreş bile yapabilmekteydi. Hatta bu spor dallarında kimi zaman erkeklerden daha üstün başarılar göstermişlerdir. Yıllarca süren baskı ve işkenceler sonunda İslamiyet’in Türkler tarafından kabul edilmesinin ardından, Türk kadını toplum içerisinden yavaş yavaş silinmeye başlamıştır. Sosyal hayatta sahip oldukları birçok özgürlüklerini kaybetmeye başlamışlardır. İslamiyet’in Türk toplumunda tamamen baskın olmasının ardından ise, kadın sadece erkeğin emir ve isteklerini yerine getirir hale gelmiştir. Bunun sonucu olarak, İslamiyet öncesinde severek ve isteyerek yaptığı güreş, binicilik ve okçuluk gibi sporları artık yapamaz hale gelmiştir. Ayrıca İslamiyet’in kabulü ile Türklere ait birçok geleneksel spor yapılamaz hale gelmiştir.
Keywords
Abstract
Meeting of Turks with Islam It was in the time of Mohammed. Hz. Mohammed; After going to Medina, he followed an outward-looking policy to spread Islam. He sent notification letters to many heads of state and influential people in their regions. It is rumored that some of these letters were sent to Turkish elders and that the letter was in "Turkish". However, the efforts to Islamize and assimilate the Turks seriously coincide with the Umayyad period. The aim of this study is to reveal the importance of women in Turkish society and the level of doing sports after the Turks accepted and accepted the religion of Islam. In this research; scanning model was used. Scanning model; It is a method that aims to describe a past or present situation as it exists. At the end of the examination of the written sources related to the subject; Before accepting Islam, it was seen that women had a respectable place in Turkish society and had equal rights with men. Before the adoption of Islam, the woman always stood by her man. Sometimes she fought shoulder to shoulder with her man, sometimes she participated in political meetings with her man and expressed her ideas. One of the best examples showing the level of equality between men and women in Turks; In the Göktürks, it is the joint signing of the published orders on behalf of Kagan and Hatun. During the Umayyad period, during the attacks to Islamize Bukhara, Bukhara was ruled by the Turkish Queen Kabac Hatun. Turkish woman; As he had the same rights as men in political and social life, he could do all the sports that men could do in the field of sports. Turkish woman; He could ride like a man, shoot arrows like a man, and even wrestle. In fact, they sometimes showed superior success in these sports branches than men. After years of oppression and torture, after the acceptance of Islam by the Turks, Turkish women began to gradually disappear from the society. They have begun to lose many of their freedoms in social life. After the complete dominance of Islam in Turkish society, women have become only to fulfill the orders and wishes of men. As a result, he could no longer do sports such as wrestling, horseback riding and archery, which he loved to do before Islam. In addition, with the adoption of Islam, many traditional sports belonging to the Turks have become impossible to do.
Keywords
- Açıl, Okan. (2016). İlk Türk Devletlerinde Kadın Algısı ve Kadın Hakları. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2.3: s.63-72.
- Adiloğlu, Adilhan. (2004). “Karaçay-Malkar Nart Des-tanlarının Kadın Kahramanı: Satanay Biyçe”. Türk Dünyası Dil Ve Edebiyat Dergisi 18.s. 7-25.
- Ağaoğlu, Vural. Türkler Neden ve Nasıl Müslüman Oldular? (https://docplayer.biz.tr/60529-Turkler- neden-ve-nasil-musluman-oldular.html9, erişim tarihi, 10.08.2019.
- Aksoy, Murat. (2018). Türk Destanlarında Alp Kadın Ve Kurtuluş Savaşı Resimlerine Yansımaları, idil, 7;48. s.1003-1010.
- Albayrak, Ali. (2017). Ziya Gökalp’te Kadın ve Aile. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6.4: s.244-252.
- Alptekin, Mehmet. (2016). Bamsı Beyrek Destanı Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma (İnceleme- Metin), Yayınlanmış Doktora Tezi, Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Altındal, Meral. (1994).Osmanlıda Kadın: İstanbul. Altın Kitaplar Yayınevi, İnsan ve Toplum Dizisi.
- Arıkfidan, Meryem. (2015). İslam Hukukunda Kadın Haklarının Korunmasına Yönelik Tedbirler, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Eskişehir.
- Atçeken, İsmail Hakkı (2002). Ömer b. Abdülazîz Dönemi Sonrası Emevî İdarecilerinin Mevâlî Politikaları. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13.13: s.69-88.
- Aycan, İrfan ve Sarıçam, İbrahim. (2014), Emeviler, TDV yay., Ankara.
- Aydınlı, Osman. (2011), Semerkant Tarihi, Fethinden Samanilerin Yıkılışına Kadar (93-389/711-999), İstanbul: İSAM yay.
- Balıkçı, Şakire. (2016). Türk Dünyasında Kadın Algısı; editör: (Ulusan, Ş ve Kayhan, S. )“Banu Çiçek ve Selcan Hatun’dan Canıl Mırza ve Kız Darıkaya”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yayınları Yayın No: 0017
- Bars, Mehmet Emin (2014). Epik Anlatıdan Masala Ana-Metinlerin Ciddi Düzende Dönüşümüne Bir Örnek: Bey Böyrek. Electronic Turkish Studies, 9(6). s.133-146
- Bars, Mehmet Emin (2014a). Ak Kağan Destanında Kadın Tipi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3.3: s.94-111.
- Barthold, Vasili Vladimiroviç (1990), Moğol İstilasına Kadar Türkistan, çev. Hakkı Dursun Yıldız, TTK yay., Ankara.
- Barthold, Vasilij Vladimiroviç ,(2010), Orta Asya Tarih ve Uygarlık, (çev. Ahsen Batur), Selenge yay., İstanbul.
- Barthold, Vasilij Vladimiroviç. (2006). Orta Asya Türk tarihi hakkında dersler (hzl.. K. Y. Kopraman ve İ. Aka). Ankara: TTK Yay.
- Bayat, Fuzuli. (2010). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kadın Şamanlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3.13: s.44-51.
- Bayram, Mikail. (1987). Fatma Bacı ve Bâcıyân-ı Rûm, Konya: Gümüş Matbaası.
- Bernard, Lewis. (1979), Tarihte Araplar, çev. Hakkı Dursun Yıldız, İstanbul: İÜEF yay.
- Bozkurt, Fuat. (1995). Türklerin Dini, Cem Yayınevi.
- Carım, Fuad. (1966). Marco Polo ve İbn Batuta, İstanbul: İstanbul Matbaası.
- Cengiz Ali Oğuzhan (2020) Eski Türklerde Kadın, Bilgeoğuz Yayınları
- Çalık, Etem. (2013). İslam Medeniyetinin Siyasî Kaynakları, İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2.1: s.80-111.
- Çandarlıoğlu, Gülçin. (1977).Türk Destan Kahramanları, İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınevi.
- Çandarlıoğlu, Gülçin. (2004). Uygur Devletleri Tarihi ve Kültürü,(Çin Kaynakları ve Uygur Kitabelerine Göre), İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
- Çınar, Hüseyin. (2015) Sahîh-İ Buhârî Muhtasarı Tecrîd-İ Sarîh Tercüme ve Şerhi Üzerine İnceleme, Yayınlanmış Yüksek Yüksek Lisans, Tezi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı, Eskişehir.
- Çiçek, Hacı. (1996).İslam Hukukunda Kadının Şahitliği, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
- Çolakoğlu, Bülent Kahraman (2014). Türk Mânilerinde Güzel, Güzellik Anlayışı ve Güzellik Unsurları. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 6.2. s.311-334.
- Dadan, Ali. (2006). Taberi tarihinde Türklerle ilgili rivayetlerin tespiti ve değerlendirmesi (Hz. Peygamber Döneminden Emevîlerin sonuna kadar). Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
- Dalkılıç, Mehmet. (2012). Buhârâ’nın İslâmlamlaşmasında Kuteybe Bin Müslim’n Rolü, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5.23 s.150-156
- Deveci, İbrahim Kağan (2015). Sibirya Sahası Türk Destanlarında Kadın (Statü, Rol, İşlev), Yüksek Lisans Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Dever, Ayhan ve İslam, Ahmet. (2015). Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Kültüründe Spor Algısı. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4.5. s.46-61.
- Dulum, Sibel. (2006).Osmanlı Devleti’nde Kadının Statüsü, Eğitim ve Çalışma Hayatı (1839-1918), Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi
- Durmuş, İlhami ( 2012 ), İskitler( 4. Baskı), Ankara: Akçağ.
- Durukoğlu, Salim ve SALİK, Selim. (2014). Türklerin Uğradığı İşkence, Sürgün, Katliam Ve Soykırımlar Sözlüğü. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 3.7. s.211-258.
- EbûBekr Muhammed b. Ca‘fer en-Narşahî; Târîh-i Buhârâ: Farsçadan Tercüme: Erkan Göksu, 2013. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- Ergin, Muharrem (1975). Orhun Âbideleri. İstanbul: Boğaziçi Yay.
- Esin, Emel.(1978) İslamiyet’ten Önceki Türk Kültür Tarihi ve İslam’a Giriş (Türk Kültürü El-Kitabı, II, Cilt I/B ’ Den Ayrı Basım) İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası.
- Gerber, Haim (1980). “Social and Economic Position of Women in the an Otoman City, Bursa, 1600- 1700”, IJMES, cilt 12, s.231-244.
- Göher VURAL, Feyzan. (2013). Manas Destanı’nda Yer Alan Müzikal Ögeler, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Tarih Bilim Dalı, Konya.
- Gökalp, Ziya. (1968) Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Varlık Yayınları.
- Gökçe, Mustafa. (2008). Seyyahlara Göre 19. Yüzyıl Türkmenistan'ında Kadın. Journal Of International Social Research, 1.4: s.230-241
- Göksu, Erkan. (2011). Buhârâ Melikesi Kabac Hâtûn. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1.29. s.261-283.
- Gökyay, Orhan Şaik (1980). Dede Korkut Hikayeleri, İstanbul: Kervan Kitapçılık Basın Sanayi ve Tic. A.Ş.
- Gölbaşı Haydar (2015). Türk Destanlarında Kadınların Sportif Faaliyetlere Katılımı, International Journal of Social Science, Number: 38, s. 219-225
- Güllülü, Sabahattin. (1977). Sosyoloji Açısından Ahi Birlikleri. İstanbul: Ötüken Yayinevi
- Günay, Umay. (1998). Manas Destanı'ndaki Kadın Adları ile İlgili Bir Deneme. Ankara: Folkloristik Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı.
- Günay, Ünver ve GÜNGÖR, Harun (1999). Türk Din Tarihi, Laçin Yay., Kayseri 538sYAZICI, Nesimi 2002, İlk Türk-İslam Devletleri Tarihi, TDV, Ankara .
- Gündüz, Ahmet. (2012). Tarihi süreç içerisinde Türk toplumunda ve devletlerinde kadının yeri ve önemi. The Journal of Academic Social Science Studies, 5.5: s.129-148.
- Gürtunca, Mehmet Faruk (Çevirmen), (2007) Tarih-i Taberi
- Hança, Baki Bora (2012). Cañıl Mırza Destanında Kahraman Tipolojisi Açısından Kadın. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 12.2: s.499-512.
- Huseynov, Gurban. (2015). Emevîlerin Türkistan Fetih Politikası. IV. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi - Bildiriler Kitabı III ,235-245.
- İnan, Abdülkadir. (1976).Eski Türk Dini Tarihi, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- İnan, Abdülkadir. (1992), Manas Destanı, Milli Egitim Bakanlıgı Yayınları: 2127, Bili.M Ve Kültür Eserleri Dizisi : 433, Tarih Dizisi : 9
- İşcan, Fehmi (1988) Türklerde Spor, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
- Jennings, Ronald C. (1975). “Women in Early 17th Century Judicial Records-The Sharia Court of Anatolian Kayseri”, Journal of the Economic and Social History of the Orient, XVIII, 1, s.53114.
- Kafesoglu, İbrahim. (1997).Türk Milli Kültürü, On altıncı Basım: Kasım, Ötüken Yayınları
- Kafkasyalı, Ali. (2005). Türk Dünyasında Nevruz Geleneğine Toplu Bakış. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6.2: s.149-172.
- Kara, Seyfullah (2002). Anadolu Selçuklularında Din ve Din kurumları, yayınlanmamış doktora tezi, Erzurum.
- Karakurt, Deniz. (2012). Türk Mitolojisi Ansiklopedisi.. (e-kitap), http://www.bilinmeyenturktarihi.com/pdf/turk-mitoloji-ansiklopedisi.pdf, erişim tarihi, 04.02.2015.
- Karta, Nurullah. (2016). The Economıc Actıvıtıes Of Women In Ottoman Empıre. Journal of Economics Finance and Accounting, 3.2: s.142-155.
- Kaya, Abdullah. (2014). Anadolu'nun Türk Ve İslâm Yurdu Haline Gelişinde Ahilerin Rolü Ve Önemi. Journal of International Social Research,, 7.29.s.547-561.
- Kaya, İsmail. (2013). Hz. Ömer Ve Ailesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslâm Tarihi Ve Sanatları Anabilim Dalı, Erzurum.
- Kitapçı, Zekeriya (1988), Türkistan’da İslamiyet ve Türkler, Konya: Nur Basımevi.
- Kitapçı, Zekeriya. (2000). Arapların Türkistan’a Girişi, İstanbul: TDA Vakfı yay.
- Kitapçı, Zekeriya. (2005). İslam Tarihi ve Türkler, Konya: Yedi Kubbe Yayınları
- Koca, Salim. (2002).“Eski Türklerde Bayram ve Festivalleri’, Türkler, 3. Cilt, Bölüm: 16, Ankara.
- Koç, Adem. (2016). “Eşikteki Mücadele: Anadolu Düğünlerinde Kaynana-Kaynata Güreşi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 .42: s. 252-274.
- Koçak, Kürşat (2011). Eski Türklerde Devlet Gelenekleri Ve Törenleri (Tarih Öncesi Devirlerden Türklerin İslam Dini Medeniyetine Girişine Kadar ), Yayınlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı.
- Kolikpınar Merve (2017). Dede Korkut Anlatılarında Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Dil, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ardahan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı
- Konukçu, Enver. (2002). Bir Akhun Prensi Tarhan Nizek. (Ed.), Türkler içinde (C. 4, s. 534-544). Ankara: Yeni Türkiye Yay.
- Koyuncu, Mevlüt. (2002). Türkler ve İslâm dünyası. (Ed.), Türkler içinde (C. 4, s. 596-626). Ankara: Yeni Türkiye Yay.
- Köksel, Behiye. (2011) Orhon Yazıtları’nda Kadın, E-Journal of New World Sciences Academy Humanities, 6, 2: s.331-341.
- Köprülü, Mehmed Fuad (2005), Türk Tarih-i Dinisi, Ankara: Akçağ yay.
- Köse, Feyza Betül.(2018) Hz. Ömer’in Aile Hayatı, Uluslararası Hz. Ömer Sempozyumu 2. Cilt, 371- 390.
- Kurt, Hasan. (2000). Orta Çağ Başarısı Buhara. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 41.1: s.425-471.
- Küçük, Mehmet Alparslan. (2013). Geleneksel Türk Dini’ndeki ‘Ana/Dişil Ruhlar’a Mitolojik Açıdan Bakış. Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (1), s.105-134.
- Mutlu AKKUŞ, Suzan, (2019). İskit, Asur ve Perslerin Siyasi ve Kültürel Farklılıkları Üzerine Bir Değerlendirme. Asia Minor Studies, 2: s.244-258.
- Ögel, Bahaeddin. (1988). Türk Kültür Tarihi ; Ankara: T.T.K.Yay., 3. Baskı.
- Özdener, Kadri Süreyya. (1988). İslam Öncesi Türklerde Kadının İçtimai Yeri. Sosyoloji Konferansları, (22), s.225-226. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/101154
- Parmaksızoğlu, İsmet. (1986).İbn-i Batuta Seyahatnames’nden Seçmeler, Milli Eğitim Basımevi,
- Raux, Jean Paul. (1990). “Orta Çağda Türk Kadını”, (Çeviren: Gönül Yılmaz). Erdem, 6.18: s. 693-724.
- Refik Ahmed (1987), Onuncu Asr-ı Hicride İstanbul Hayatı, (basım yeri belirtilmemiş), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları Ahmetbeyoğlu, Ali. (2001). Avrupa Hun İmparatorluğu, Ankara: TTK Yay.
- Sağlam Hadi., , GÖKBAYIR Sema., SAĞLAM Emine., ÇOLAK, Mehmet. (2012). İslâm Hukuku Ve Modern Hukuk Bağlamında Şahitlik Müessesesinin Değerlendirilmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5. 2: s. 87-103.
- Sarı Volkan, (2005). Türklerin İslamiyet’i kabulünün sosyolojik analizi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı / Din Sosyolojisi Bilim Dalı.
- Sarı, İbrahim. (2017). Türk Kadını, Nokta E-book.
- Sarı, İbrahim. (2017a). Büyük Türk Medeniyeti, NoktaE-book.
- Sarı, İbraim. (2017b).Türkçü Atatürk, NoktaE Book, Antalya.
- Sümer, Faruk. (1972). Oğuzlar (Türkmenler)Tarihleri-Boy Teşkilatı-Destanları,(2.Baskı), Ankara: Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları: 170, Ankara üniversitesi Basımevi.
- Şeşen, Ramazan. (1975). İbn Fazlan Seyahatnamesi, İstanbul: Bedir Yayınları.
- Şınoforoğlu, Osman Tolga. (2015).Selim Sırrı Tarcan ve İsveç Jimnastiği: Beden Eğitiminde İsveç Modelinin II. Meşrutiyet Dönemi Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonu. Yayınlanmış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Taşağıl, Ahmet. (2003) Göktürkler 1, Ankara:Türk Tarih Kurumu.
- Taşbaş, Erhan ve MARATKIZI, Aymira (2010). Aymira Maratkızı, “Kırgız Ulusal Oyunları”, Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, II/1, s.221-243.
- Temel, Emine (2020) Dede Korkut Hikâyelerinde Alp Kadın Kavramı: Selcen Hatun, Burla Hatun, Banu Çiçek Örneğinde, Uluslararası Dede Korkut’un İzinde Çalıştayı,
- Tunç, Zekiye. (2007). Şamanizm Üzerine Bir Araştırma, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
- Tural, Sadık. (1998). Tarihten Destana Akan Duyarlılık, Ankara.
- Turan, Osman. (2002). Türkler ve İslâmiyet. (Ed.), Türkler içinde (C. 4, s. 510-533). Ankara: Yeni Türkiye Yay
- Türkmen, Mehmet, İmamoğlu, Osman ve Türkmen, Leyla. (2005). Dünden-Bugüne Türkler'de Kız Ve Kelin Kovuu Oyunu. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 6.1. s.49-57.
- Türkmen, Mehmet. (1996). Türklerde Geleneksel Atlı Sporların Yapılışı, Kaynağı ve Bilinmeyen Yeni Boyutları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,
- Türkmen, Mehmet. (2009). Dünden Bugüne Türk Toplumlarında Çevgen / Çöğen / Çevgan / Polo Oyununa Genel Bakış, Türk Dünyası Araştırmaları/Researches About The Turks All Around The World, Kasım-Aralık, Sayı: 183, s. 479-492.
- Türkmen, Metmet ve Özmaden, Harun. (2000). Kırgızlarda Popülerliğini Yitirmiş Geleneksel Binicilik Sporları İle Türkiye'deki Varyantları. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5.2:s.43-66.
- Uluışık, Yaprak Pelin. (2020). Kahramanlarının Özellikleri Bakımından Bir Destan Anlatımının İncelenmesi, Hakas Destanı Altın Çüs. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10.19: s.169-192.
- Uslu, Adem (2019). Türklerde Devlet Yönetimi. Türk Ekini, (3),s. 4-17.
- Uyanıker, Nursel. (2019). Cinsiyetçilik Sarmalında Kadın Güreşçiler: Sorunlar Ve Çözüm Önerileri. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 12.26:s. 330-343.
- Üçok, Bahriye. (1968). İslâm tarihi Emevîler-Abbasiler. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay.
- Ülkütaşır, Mehmet. Şakir. (1967). “Türk Toplumunda Kadının Yeri”, Hayat Tarihi Mecmuası, Yıl 3, Mayıs, 1967, s. 46-49.
- Yardımcı, Mehmet. (2007).Türk Destanlarında Tipler ve Motifler, Destanlar. Ankara: Ürün Yayınları,
- Yaşaroğlu, Hasan. (2012). Taberistan Zeydîleri, Ankara: Afşar Matbaası.
- Yazıcı, Nesimi. (1992). İlk Türk İslâm devletleri tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
- Yıldız, Hakkı Dursun. (2015). İslâmiyet ve Türkler. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yay
- Yiğit, İsmail. (2002), “Kuteybe b. Müslim” TDV İslâm Ansiklopedisi, s.490-491. https://islamansiklopedisi.org.tr/kuteybe-b-muslim Erişim Tarihi:05.08.2019
- Zaloğlu, Pınar (2011). Orta Asya ve Güney Sibirya Türklerinin Kahramanlık Destanlarında Yardımcı Tipler, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı
