Author :
Abstract
Türk Müziği teori tarihini yaklaşık 1000 yıllık zengin bir literatüre sahiptir. Arapça, Farşça, Karamanlıca, Osmanlı Türkçesi ve Türkçe eserleri bu literatür içerisinde bulmak mümkündür.
Şu an kullanılmakta olan ve konservatuarlarımızda da eğitimi verilen ‘çağdaş’ ses sistemi Rauf Yekta, Hüseyin Saadettin Arel, Suphi Ezgi, Salih Uzdilek gibi önemli müzikologlarımızın uzun araştırmaları sonucunda ortaya koyulmuş olan ve cumhuriyetin ilk yıllarında temelleri atılan 24’lü ses sistemidir.
1000 yıllık gelenek dönemlere ayrılabilir mi? Sistemin temel dinamikleri olan ana dizi, eşit olmayan 24 perde, aralık, dörtlü, beşli, makam sınıflaması ve makamların eğitiminde neredeyse 80 yılı aşkın bir süredir ne gibi değişiklikler yaşanmıştır? Bu sistem aslında yeni bir gelenek inşası mıdır? Şed makam yeni bir gelenek midir? Makalemizde bu soruların cevapları aranacak, değerlendirmeler yapılacaktır.
Keywords
Abstract
The Turkish Mode Music has a rich literary history of about 1000 years. Arabic, Iranian, Karaman language, Ottoman Turkish and Turkish works can be found in this literature.
The ‘contemporary’ sound system which is currently being used and educated in our conservatories, is a 24 pitches sound system that was put forward as a result of long researches of our important musicologists such as Hüseyin Rauf Yekta, Saadettin Arel, Suphi Ezgi and Salih Uzdilek.
Can 1000 years of tradition be divided into periods? What kind of changes have occurred in the main dynamics of the system, which are the main scale, unequal 24 frets, intervals, quartets, quintets, maqam classification, and training of maqams over almost 80 years? Is this system actually the construction of a new tradition? Is Şed makam a new tradition? In this article, answers to these questions will be sought and evaluations will be made.
Keywords
- Agayeva, Süreyya, Uslu, Recep, “Kitab-ı Edvar: Ruhperver”, (Leiden Or. 1175), Müzik ve Bilim, Eylül 2004. (http://www.muzikbilim.com/3m-'-2004/agayeva_s:html).
- Akdoğu, Onur, 1992. “Nâyî Osman Dede ve Rabt-ı Tâbîrât-ı Mûsıki”, İstanbul: Akademi Kitabevi”
- Arel, Hüseyin Saadettin, 1991. Türk Musikisi Nazariyatı Dersleri, hz: Onur Akdoğu, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Behar, Cem, 2015. “Osmanlı/ Türk Musikisinin Kısa Tarihi”, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Çolakoğlu SARI, Gözde. 2018. “Geleneğin Yeniden İcadı ve Türk Müziği’nde Bir Modernist: Hüseyin Saadettin Arel”, Uluslararası Hüseyin Sadettin Arel ve Türk Müziği Sempozyumu Bildirileri, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve İstanbul Üniversitesi Dil Merkezi, 158-178.
- Elçin, Şükrü, 1976. “Ali Ufki Mecmua-i Saz ü Söz”, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Erguner, Süleyman, 1991. “Kutb-ı Nâyi Osman Dede ve Rabt-ı Tâbirat-ı Musiki”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Medeniyeti ve Sosyal Bilimler Bölümü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
- Ertekin, Levent, 2012. Tire’den Payitahta Kadızâde Tirevî Musiki Risalesi, İzmir: Deniz Fenerleri Serisi.
- Farmer, Henry George, 1957. Masâdiru’l-Mûsîkâ’l-Arabiyye,(trc. Hüseyin Nassâr), Kahire.
- Judetz, Eugenia Popescu, 2010. “Principals of Modal Classifications”, Three Comparative Essays on Turkish Music, İstanbul: Pan Yayıncılık, 7-26.
- Levendoğlu, Oya. 2011. “Osmanlı Dönemi 15. Yüzyıl Müzik Yazmalarında Makam Tanımları, Sınıflamaları ve Bir Geçiş Dönemi Kuramcısı: Ladikli Mehmet Çelebi”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8/2, 794-816.
- Levendoğlu, Oya. 2004. “XIII. Yüzyıldan Bugüne Uzanan Makamlar ve Değişim Çizgileri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 131-138.
- Öztürk, Okan Murat, 2014. Makam Nazariye Tarihine Farklı ‘Bilme Modelleri’ Olarak Yaklaşmak, Porte Akademik, 10, 9-36.
- Tekin, Abdülkadir, 2003. “Hızır Ağa’nın Musiki Risâlesi İsimli Yazma Eserin Transkripsiyonu ve Dönemin Edvârları İle Mukayyesesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
- Tura, Yalçın, 1997. Abdülbâkî Nâsır Dede ve Tedkik ü Tahkik, İstanbul: Pan Yayınları.
- Tura, Yalçın, 2001. Kantemiroğlu Kitâbu ‘İlmi’l-Mûsiki alâ Vechi’l-Hurûfât, Mûsikiyi Harflerle Tesbit ve İcrâ İlminin Kitabı, İstanbul: YKY Yayınları.
- Uslu, Recep, 2002. “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Müzik Teorisi Eserleri”, Türkler Ansiklopedisi, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 12, 443-448.
- Yekta, Rauf, 1986. Türk Musikisi, hz. Orhan Nasuhioğlu, İstanbul: Pan Yayıncılık.
