İLKOKUL ÖĞRETMENLERİNİN İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNDE KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞININ GELİŞTİRİLMESİNE (ARTIRILMASINA) YÖNELİK DÜŞÜNCELERİNİN İNCELENMESİ (AFŞİN İLÇESİ ÖRNEĞİ)
Author :
Abstract
Bu çalışma, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş ili Afşin ilçe sınırları içerisinde bulunan random (rastgele) yöntemiyle belirlenen resmi ilkokullarda görev yapan sınıf ve branş öğretmenlerinin ilkokul öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığının geliştirilmesine (artırılmasına) yönelik düşüncelerini incelemektedir. Bu araştırmanın örneklemini, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş ili Afşin ilçesindeki ilkokullarda görev yapan 82 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmada veri toplamak amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgular şöyle özetlenebilir: Okulların genelinde kütüphane bulunmaktadır ancak öğrencilerin ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte değildir. Ailenin gelir ve eğitim düzeyi arttıkça öğrencilerin kitap okuma alışkanlık düzeyleri de artmaktadır. Kitap okuma alışkanlık düzeyleri yüksek olan öğretmenler öğrencilerin de kitap okuma alışkanlık düzeylerini de olumlu yönde etkilemektedir. Öğretmenlerin çoğu öğrencilerin kitap okuma alışkanlığını geliştirmek için sınıflarında kitap okuma saatleri yapmanın faydalı olacağını belirtmektedir. Ayrıca öğretmenlerin çoğu, öğrencilerin kitap okuma alışkanlığı kazanmasında ailenin öğretmenden daha etkili olduğunu ifade etmektedir.
Keywords
Abstract
This study examines the opinions of class and branch teachers working in the official primary schools determined by random method in Afşin district of Kahramanmaraş province in the 2021-2022 academic year, on the development (increasing) the habit of reading books in primary school students. The sample of this research consisted of 82 teachers working in primary schools in Afşin district of Kahramanmaraş province in the 2021-2022 academic year. In order to collect data in the research, interviews were conducted using a semi-structured interview form. The findings obtained as a result of the research can be summarized as follows: There is a library throughout the schools, but it is not qualified to meet the needs of the students. As the income and education level of the family increase, the level of reading habits of the students also increases. Teachers with high levels of reading habits also positively affect students' levels of reading habits. Most of the teachers state that it would be beneficial to have reading hours in their classrooms in order to improve students' reading habits. In addition, most of the teachers state that the family is more effective than the teacher in gaining the habit of reading books.
Keywords
- Acıyan, A. A. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve akademik başarı düzeyi arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Agaja, J.A. (1992), “Childrens Use of University of Maiduguri Staff Primary School Library”, Education Libraries Journal, Vol 35, No: 1, 29- 35.
- Akca, Ç. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerine kitap okuma alışkanlığı kazandırmada Türkçe öğretmenlerinin rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi
- Aksaçlıoğlu, A. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21 (1), 3-28.
- Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2004). Yazılı ve sözlü anlatım: Kompozisyon sanatı. Ankara: Akçağ.
- Akyol, H. (1997), Türkçe İlkokuma Yazma Öğretimi, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Akyol, H. (2007). Okuma. İlköğretimde Türkçe Öğretimi. KIRKKILIÇ, A. ve AKYOL, H. (Ed.). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Akyol, H. (2008). Yeni Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Akyol, H. (2010). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Altan, Ç. (1981), Kitap, Az Yaşamayı Önler, Milliyet Gazetesi.
- Arıcan, S. (2010). 100 temel eser uygulamasının öğrencilerin okuma alışkanlıklarına etkileri konusunda öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Arıcan, S. ve Yılmaz, B. (2010). 100 temel eser uygulamasının öğrencilerin okuma alışkanlıklarına etkisi ve bu uygulamada kütüphanelerin rolü konusunda öğretmen görüşleri. Türk Kütüphaneciliği, 24 (3), 495-518.
- Arslan, Y; Çelik, Z. ve Çelik, E. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26: 113-124.
- Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Bamberger, R. (1990), Okuma Alışkanlığını Geliştirme (Çev: Bengü ÇAPAR), Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Batur, Z.,Gülveren, H., ve Bek, H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak eğitim fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 32-49.
- Bayram, O. (1990). İlkokul çağı çocuklarının okuma alışkanlığı ve Yenimahalle ilçe kütüphanesi gezici kütüphane hizmeti. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe
- Bircan, İ. ve Tekin M. (1989), “Türkiye’de Okuma Alışkanlığının Azalması Sorunu ve Çözüm Yolları”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22. Sayı.
- Calp, M. (2005), Özel Eğitim Alanı Olarak Türkçe Öğretimi, Konya: Eğitim Kitabevi
- Cemaloğlu, N. (2000), İlkokuma Yazma Öğretimi, Ankara: Nobel Yayınları.
- Coşkun, E. (2002). Okumanın hayatımızdaki yeri ve okuma sürecinin oluşumu. Türklük Bilimi Araştırmaları, (11), 231- 244.
- Çelenk, S. (2003). İlkokuma-yazma programı ve öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Çetinkaya, Ç. S. (2004), “Afyon Merkezindeki İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
- Demirel, Ö. (1999). Türkçe öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Devrimci, H. (1993), “İlkokul 5. Sınıf Çocuklarında Okuma Alışkanlığının İncelenmesi”, Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Dilidüzgün, S. (1996), Çağdaş Çocuk Yazını, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Ersoy, A. (2007). Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü son sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. S. Kurbanoğlu, Y. Tonta ve U. Al (Yay. Haz.). Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu 24-26 Ekim 2007, Ankara Bildiriler içinde (ss. 179-184). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
- Göktürk, A. (2002). Sözün ötesi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Gömleksiz, M. N. (2005), “Geleceğin Öğretmenlerinin Kitap Okumaya İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi”, Yüzüncü yıl Üniversitesi,Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 1.
- Gönen, M., E. Öncü ve S. Işıtan . (2004), “İlköğretim 5. 6. ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıklarının İncelenmesi”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı 164, Güz.
- Güleryüz, H. (1998), Programlanmış İlkokuma Yazma Öğretimi Kuram ve Uygulamaları, Ankara: Önder Matbaacılık.
- Güney, S. (1998). Davranış bilimleri ve yönetim psikolojisi terimler sözlüğü. Ankara: Ocak Yayınları.
- Güngör, E. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı ile türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Güngördü, E. (2006), “Okuma Alışkanlığı Edinme Sürecinde Sınıf Öğretmeninin Sorumluluğu”, Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı, 1. Cilt.
- Gürcan, H. İ. (1996). Okuma alışkanlığı ile kitap yayımcılığının kültürel iletişim ve teknolojisine bağlı sorunları karşısında Türkiye koşulları temelinde bir model önerisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Gürcan, H. İ. (1999), Okuma Alışkanlığı İle Kitap Yayımcılığının Kültürel İletişim ve Teknolojisine Bağlı Sorunları Karşısında Türkiye Koşulları Temelinde Bir Model Önerisi, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No1113.
- İmrak, M. (2006). Meşhurların kitap okuma alışkanlıkları, etkili okuma teknikleri. İstanbul: Çıra
- İpşiroğlu, Z. (1997), Eğitimde Yeni Arayışlar, İstanbul: Adam Yayınları.
- Kavcar, C. (1995), Türkçe Öğretimi, Rekmay Basımevi Ankara.
- Kaynar, İ. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlığı ve iletişim becerileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Keçik, İ. (2001), “Dinleme Edimi”, Türkçe Sözlü ve Yazılı Anlatım, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 95-108.
- Keskinkılıç, K. (ve diğerleri) (2005), Türkçenin Temel Becerileri ve Ses temelli Cümle Yöntemi İle İlk okuma – Yazma Öğretimi, Özgür İletim, Ankara.
- Kıbrıs, İ. (2000). Uygulamalı çocuk edebiyatı. Ankara: Eylül Kitap ve Yayınevi.
- Köksal, K. (1999), Okuma Yazmanın Öğretimi, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Lehr, F. (1981). Television viewing andreading. Reading Teacher, 35(2), 230-233.
- Maraşlı, A. (2005), Okumayı Sevdirme Yolları, İstanbul: Bilge Yayıncılık.
- MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (6, 7, 8. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- MEB (2007). Öğrencilerin okuma düzeyleri. Ankara: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı.
- MEGEP (2011). Etkin ve hızlı okuma. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
- Mete, G. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma (Malatya ili örneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 43-66.
- Neuman, S. (1988), “The Displacement Effect. Assessing The Relation Between TV Viewingand Reading Performanc”, Reading- Research, QuarterlyVol: 23.
- Oğuzkan, A. Ferhan (1987), Çocuk Edebiyatı, Emel Matbaacılık, 4. Basım, İstanbul.
- Okay, O. (2004). Okumayan toplum. Türk Dili, 629, 411-424.
- Öz, F. (2001). Uygulamalı Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Özbay, M. (2005). Bir dil becerisi olarak dinleme eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Özbay, M. (2006). Okuma eğitiminde çevre faktörü. EJER, 24, 161-170.
- Özbay, M. ve Bahar, M. A. (2012). İleri Okur ve Üstbiliş Eğitimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1/1: 158-177.
- Özdemir, E. (1998). Eleştirel okuma. Ankara: Ümit Yayınları.
- Sağlamtunç, T. (1990). Türkiye’de üniversite kütüphanecilik bölümlerinin 4. Sınıf öğrencilerinin özgür (boş) zaman ders dışı okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 4(1), 3-21.
- Sever, S. (1997), Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme, Ankara: Anı Yayıncılık.
- Susar Kırmızı, F. (2008). Okuma (105-139). İçinde, Arslan ve Diğ. (2008). Etkinliklerle Türkçe öğretimi. Bursa: Ekin Kitapevi.
- Sünbül, A. M., Yılmaz, E., Demirer, V., Ceran, D., Işık, A., Çintaş, D. ve diğerleri, (2010). İlköğretim öğrencileri kitap okuma alışkanlıkları: Konya ili araştırma raporu (5-6-7-8. Sınıflar). Selçuk Üniversitesi, Konya: Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi.
- Şahin, A. (2012). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarının sosyo- ekonomik düzeylerine göre incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (2), 367-388.
- Topuzkanamış, E. ve Maltepe, S. (2010). Öğretmen adaylarının okuduğunu anlama ve okuma stratejilerini kullanma düzeyleri. TÜBAR, (XXVII), 655- 577.
- Tural, S. (1992). Sorulara cevaplarla kültür edebiyat ve dil. Ankara: EcdadYaynları.
- Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Yavuz, H. (1987). Okuma alışkanlığı üzerine. Çocuk Edebiyatı Yıllığı 1987, Yayına Hazırlayan: M. Ruhi Şirin. İstanbul: Gökyüzü Yayınları.
- Yıldız, C., Okur, A., Arı, G. ve Yılmaz, Y. (2006). Kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Yılmaz, B. (1990). Okuma Alışkanlığı ve Yenimahalle İlçe Halk Kütüphanesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Yılmaz, B. (1995). Okuma sosyolojisi: Ankara’da oturanların okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 9 (3), 325- 336.
