19. YÜZYILDA OSMANLI İMPARATORLUĞU’NUN DOĞU ANADOLU AŞİRETLERİNİ DENETİM ALTINDA TUTMAK İÇİN UYGULADIĞI NÜFUS TEDBİRLERİ
Author :
Abstract
Osmanlı Devleti, Avrupa devletlerinin kendisine karşı birleşmesi, iç isyanlar ve milliyetçilik fikirleri gibi nedenler dolayısıyla merkezi gücünü arttırabilmek amacıyla 19. yüzyılda birtakım reform hareketleri gerçekleştirmiştir. Nitekim öncelikle orduda reform yapılmış, vergi sistemi düzenlenmeye çalışılmış ve ayan olarak adlandırılan yerel güç odakları ortadan kaldırılmıştır. Doğu Anadolu’da ayan teşekkülleri olarak adlandırılabilecek oluşumların neredeyse tamamı, aşiretlerin oluşturduğu yerel idarî gruplardır. Bunlar; mirlikler, aşiret konfederasyonları, büyük aşiretler ve eşraf ile ağalıklardır. Bu grupları denetim altına almak için devlet birtakım tedbir ve yaptırımlar uygulamak durumunda kalmıştır. Bu tedbirler içerisinde bu çalışmanın da kapsamını oluşturan nüfus tedbir ve politikaları da yer almaktadır. Aşiretlerin denetim altına alınması amacıyla nüfus sayımlarının yapılması, doğum, ölüm, evlenme, nakil gibi nüfus olaylarının kayıt altına alınması, yerleşikleştirme politikaları ve bu uygulamalara uyulmadığı takdirde ceza kesilmesi gibi birtakım tedbirler uygulanmıştır. Bu çalışma, devletin Doğu Anadolu’daki aşiretler üzerinde merkezî otoritenin sağlanmasına yönelik nüfus tedbirleri ile politikalarını ele almaktadır.
Keywords
Abstract
The Ottoman Empire carried out some reform movements in the 19th century in order to increase its central power due to reasons such as the unification of European states against itself, internal rebellions and ideas of nationalism. As a matter of fact, first of all, the army was reformed, the tax system was tried to be regulated and the local power centers called “ayan” were eliminated. Almost all of the formations that can be called “ayan” establishments in Eastern Anatolia are local administrative groups formed by tribes. These; mirliks, tribal confederations, large tribes, gentry and aghas. In order to control these groups, the state had to implement some measures and sanctions. Population measures and policies, which form the content of this study, are also included in these measures. In order to control the tribes, some measures such as censuses, registration of population events such as births, deaths, marriages, transfers, settlement policies and fines if these practices are not followed have been implemented. This study deals with the population measures and policies of the state to ensure central authority over the tribes in Eastern Anatolia.
