Author :
Abstract
Edebiyatta “insan dışındaki varlıklara insana ait özelliklerin verilmesi” anlamında kullanılan teşhis sanatı ve “teşhis edilen varlıkların konuşturulması” anlamında kullanılan intak sanatı, genel olarak, mecazla ilgili edebî sanatlar bağlamında değerlendirilmektedir. Bu çalışmada Klasik Türk Edebiyatında teşhis ve intak sanatlarının anlam çerçevesi ve tarafımızca yapılan tasnifi konu edilmektedir. Çalışmanın amacı, teşhis ve intak sanatlarının anlam çerçevelerini ortaya koyup bu iki sanatı muhteva özelliklerine göre tasnif etmektir. Bu çalışmada öncelikle belagat kitapları esas alınarak teşhis ve intak sanatlarının tanımı ve anlam çerçevesi belirlenmiştir. Sonrasında belirlenen tanım ve anlam çerçevesi doğrultusunda tarafımızca teşhis ve intak sanatlarına dair bir tasnif yapılmıştır. Söz konusu tasnifin belirlenmesinde kullanılan beyitler için Klasik Türk Edebiyatının farklı yüzyıl ve şairlerden örnek beyitler ortaya konulmuştur. Sonuç olarak bu çalışma vasıtasıyla Klasik Türk Edebiyatında teşhis ve intak sanatlarının anlam çerçevesi ortaya konmuş ve söz konusu edebî sanatlar muhteva özelliklerine göre sınıflandırılmıştır. Bu bağlamda çalışmanın özellikle tarafımızca yapılan tasnif bakımından Klasik Türk Edebiyat alanına katkı sağlayacağını düşünmekteyiz.
Keywords
Abstract
The art of teşhis, which is used in literature “to give human characteristics to non-human beings” and the art of intak, which is used to “make to do the teşhis beings speak, are generally evaluated in the context of literary arts related to metaphor. In this study, the meaning framework of the arts of teşhis and intak in Classical Turkish Literature and the classification made by us are discussed. The aim of the study is to reveal the meaning frames of the arts of teşhis and intak and to classify these two arts according to their content characteristics. In this study, first of all, the definition and meaning framework of the arts of teşhis and intak are determined on the basis of rhetorical books. Afterwards, a classification of the arts of teşhis and intak was made by us in line with the definition and meaning framework. For the couplets used in determining the classification in question, sample couplets from different centuries and poets of Classical Turkish Literature were revealed. As a result, through this study, the meaning framework of the arts of teşhis and intak in Classical Turkish Literature has been revealed and these literary arts have been classified according to their content characteristics. In this context, we think that the study will contribute to the field of Classical Turkish Literature, especially in terms of the classification made by us.
