OSMANLI DEVLETİNDE TAYGELDİ EVLİLİKLERE DAİR TRABZON ŞER’İYYE SİCİLLERİNDEN ÖRNEKLER H.1121/1128(M.1709/1716)
Author :
Abstract
Toplumun en küçük yapı birimi ailedir. Aile’nin oluşumundaki adımlardan biri de nikâh akdidir. Nikâh ve evlilik konusu birçok alanı ilgilendiren bir konu olmakla beraber incelediğimiz nikâhlar, aynı zamanda bu alanlara kaynak olmaktadırlar. Bu nikâh kayıtlarında farklı yaş grupları, farklı sınıflar, akrabalık bağları, gayr-ı müslim nikâhları, farklı türde olan nikâhlar gibi birçok detay karşımıza çıkmaktadır. Bizim incelediğimiz nikâh çeşidi ise farklı bir tür nikâh olan ve adını yapılan evlilik biçiminden alan “Taygeldi” nikâh çeşididir. Taygeldi nikâh çeşidi dul olan iki ebeveynin karşı cins olan çocuklarının evlenmesi ve daha sonra bu ebeveynlerin evlenmesi durumudur. Her ne kadar farklı dursa da ilk izlenim olarak sakıncalı ve görünen dinen uygun olmadığı düşüncesi zihinlerde ortaya çıkmaktadır. Ancak İslamî yönden evlenilmesi yasak olan kadınlar grubuna dâhil olmadığından ve evliliğin gerçekleşmeyeceği durumlara dâhil olmayan bu evlilik türü, dinen sakıncalı değildir. Bu nikâh türleri sadece tarihi değil, ilahiyat, sosyoloji ve psikoloji alanlarıyla ilgi teşkil etmektedir. Bu evlilik durumunun sebepleri ve sonuçları sosyolojik, psikolojik ve ekonomik olarak karşımıza çıkmaktadır. Osmanlı Devleti’nde örnekleri olan taygeldi nikâhlar mevcuttur. İncelediğimiz Trabzon Şer’iyye Sicillerinde bu tür nikâhlar mevcuttur. Bu çalışmamızın amacı İslam toplumlarında var olup, pek az bilinen ve literatüre geçmemiş olan bu evlenme çeşidini belirli tarih aralığında Trabzon Şer’iyye sicillerindeki kayıtlı bulunan nikah kayıtları içerisinden çıkararak örneklerle sunmaktır.
Keywords
Abstract
The smallest unit of society is the family. One of the steps in the formation of a family is the marriage contract. Marriage, a topic that concerns many areas, serves as a source for various fields. Marriage records reveal details such as different age groups, classes, kinship ties, non-Muslim marriages, and different types of marriages. The type of marriage we are examining is a unique type called "Taygeldi," named after the form of marriage it represents. Taygeldi marriage involves the marriage of the opposite-sex children of two widowed parents, followed by the marriage of these parents. Although it may initially seem controversial and seemingly religiously inappropriate, it is not religiously objectionable since it does not fall into the category of women prohibited from marrying Islamically, and it does not involve situations where marriage would not occur. These types of marriages are not only of historical interest but also have implications for theology, sociology, and psychology. The reasons and consequences of this marital situation emerge sociologically, psychologically, and economically. Examples of Taygeldi marriages exist in the Ottoman Empire. These types of marriages are found in the Trabzon Sharia Registers we examined. The purpose of our study is to present examples of this marriage type, which exists in Islamic societies but is little known and undocumented in the literature, by extracting them from marriage records registered in Trabzon Sharia registers within a certain time frame.
