Author :
Abstract
Sosyo-kültürel özelliklerin toplumların dini anlama ve yorumlama biçimlerini etkilediği bilinen bir husustur. Aynı dinî inançlar farklı toplum ve kültürlerde değişik şekilde yorumlanarak farklılaşmaya sebep olabilmektedir. Yeni bölgelerin fethedilmesiyle birlikte farklı inanışları, kültürleri ve dinî geçmişleri olan insanlar İslâm toplumuna katılmıştır. Bu insanlar İslâm’a girdikten sonra eski inanç ve kültürel özelliklerini hemen terk etmemişlerdir. Bunun yanında eskiden beri var olup gelen sosyal, politik ve kültürel özelliklerini, mezhepler kanalıyla yeni kabul ettikleri dinin inanç, ibadet ve ahlak unsurlarının içine sokmuşlardır. Bu çalışmamızda Türklerin İslâmlaşma sürecinde önemli rol oynayan Büyük Selçuklu Devleti’ndeki sosyo-kültürel unsurların mezheplere olan etkileri ele alınacaktır. Bununla birlikte konu bütünlüğü açısından ana temayla dolaylı olarak ilgisi olan erken dönem İslam mezhepleri hakkında da kısaca bilgi verilecektir. Özellikle Tuğrul Bey’den itibaren Selçuklu sultanlarının toplumun sosyo-kültürel özelliklerini dikkate alarak nasıl bir mezhep politikası izledikleri üzerinde durulacaktır. Araştırmamızda genel olarak veri toplama, analiz etme ve yorumlama teknikleri kullanılmıştır. Veri toplama aşmasında konuyla ilişkili olan klasik ve çağdaş çalışmalardan olabildiğince istifade edilmiştir. Böylece sosyo-kültürel özelliklerin Selçuklular dönemindeki mezheplere olan etkileri çok yönlü olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
It is a known fact that socıo-cultural characteristics affect the way societies understand and interpret religion. The same religious beliefs can be interpreted differently in different societies and cultures, causing differentiation. With the conquest of new regions, people with different beliefs, cultures and religious backgrounds joined the Islamic society. These people did not immediately abandon their old beliefs and cultural characteristics after embracing Islam. In addition, they have incorporated their long-standing social, political and cultural characteristics into the belief, worship and moral elements of the newly adopted religion through sects. In this study, the effects of socio-cultural elements on sects in the Great Seljuk State, which played an important role in the Islamization process of the Turks, will be discussed. However, for the sake of subject integrity, brief information will be given about the early Islamic sects that are indirectly related to the main theme. Especially, it will be focused on what kind of sectarian policy the Seljuk sultans, starting from Tuğrul Bey, followed by taking into account the socio-cultural characteristics of the society. In our research, data collection, analysis and interpretation techniques were generally used. During the data collection phase, classical and contemporary studies related to the subject were utilized as much as possible. Thus, the effects of socio-cultural characteristics on the sects of the Seljuk period were tried to be revealed in a multifaceted manner.
