YABANCI POSTAHANELERİN TASFİYESİ: OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E EGEMENLİK, KAPİTÜLASYONLAR VE DİPLOMATİK MÜCADELE (1830-1924)
Author :
Abstract
Bu çalışma, Osmanlı Devleti’nde 19. yüzyıl boyunca faaliyet gösteren Levant postalarının 20. yüzyıl başında tasfiye edilme sürecini, devlet egemenliği kavramı çerçevesinde incelemektedir. Posta reformlarıyla hız kazanan kurumsallaşma çabaları, I. Dünya Savaşı’nın yarattığı olağanüstü şartlarda kapitülasyonların kaldırılmasıyla fiilî bir egemenlik hamlesine dönüşmüştür. 1914 yılında kapitülasyonların tek taraflı olarak ilga edilmesi, yalnız iktisadi ve adli alanlarda değil, haberleşme ve posta hizmetlerinde de Osmanlı Devleti’nin tam yetki iddiasını ortaya koymuştur. Bu süreçte ecnebî postahaneler kapatılmış, Osmanlı Posta Nezareti tüm ülke sathında yeniden yapılandırılmış, uluslararası posta trafiği UPU ağına doğrudan bağlanmıştır. 1918 sonrasında işgal döneminde yaşanan geçici gerilemeye rağmen, Lozan Antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti devleti haberleşme egemenliğini uluslararası düzeyde teyit ettirmiştir. Levant postalarının tasfiyesi, Osmanlı modernleşmesinin yalnız teknik bir reformu değil, bağımsız bir devlet bilincinin ilanı olarak değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
This study examines the process through which the Levant post offices—foreign postal agencies operating within the Ottoman Empire throughout the nineteenth century—were abolished in the early twentieth century, analysing the issue within the broader framework of state sovereignty. The institutionalization efforts accelerated by postal reforms gradually evolved into a concrete assertion of sovereign authority under the extraordinary conditions created by the First World War. The unilateral abolition of the capitulations in 1914 signaled the Ottoman Empire’s claim to full jurisdiction not only in economic and judicial matters, but also in communications and postal services. During this period, foreign post offices were shut down, the Ottoman Postal Administration was reorganized across the entire territory, and international mail traffic was connected directly to the Universal Postal Union (UPU) network. Despite temporary setbacks experienced during the Allied occupation after 1918, the Treaty of Lausanne confirmed the communication sovereignty of the newly established Republic of Turkey at the international level. The abolition of the Levant post offices should therefore be interpreted not merely as a technical reform of the Ottoman modernization process, but as the proclamation of an independent state consciousness.
