Author:
Abstract
İnsanların yeryüzündeki faaliyet alanlarını ve yaşam tarzlarını düzenleyen yükselti farklarının beşeri ve ekonomik faaliyetler üzerindeki etkisi, geçmişte olduğu gibi bugün de önemini korumaktadır. Farklı yükselti basamaklarındaki arazilerin niteliği, yürütülecek ekonomik faaliyetleri belirlemektedir. Yükselti farkının ekonomik faaliyetlere etkisinin analizi, coğrafi şartların belirleyici rolünü değerlendirme olanağı sağlar. Ekonomik faaliyetler mekânsal boyutla birlikte ele alındığında, Bağlar merkez ilçesi idari alanları içindeki her türlü kırsal ekonomik faaliyetin coğrafî şartlara bağımlı olduğu görülmektedir. Bağlar, Diyarbakır şehir merkezinde bulunan dört merkez ilçeden biridir. Bağlar ilçe sınırlarını; kuzeyde Diyarbakır-Şanlıurfa Karayolu, doğuda demiryolu hattı, güneyde Çınar ilçe sınırı, batıda Çınar ve Siverek (Şanlıurfa) ilçe sınırı belirler. 2008 yılının Mart ayında Bağlar, ilçe statüsü alarak merkez ilçe belediyesi olarak ilan edilmiştir. Bu çalışmada, Bağlar merkez ilçesinin arazi varlığı, 200 metrelik basamaklar şeklinde ele alınmıştır. Bu yükselti basamaklarının ilçe genelindeki oranları belirlenmiş ve her yükselti basamağında bulunan kırsal ekonomik faaliyetler incelenmiştir. Ekonomik faaliyetlerin değişimi alçak kottan yüksek kota doğru sınıflandırılmış, ekonomik faaliyetlerdeki değişimin yükselti basamağıyla ilişkisine değinilmiştir. Uydu görüntüleri kullanılarak hazırlanan yükselti basamakları haritası, ArcGIS 9.2 yazılımı ile sayısal ortama aktarılmıştır. Her bir yükselti basamağındaki arazi kullanımı ArcGIS yazılımıyla tespit edilmiştir. Mevcut arazi kullanım durumları yükselti basamaklarına göre belirlendikten sonra her bir arazi kullanım deseninde yükseltiye bağlı olarak ortaya çıkan değişimin, planlama açısından yeri ve önemi tartışılmıştır. Arazi kullanım sınıfları belirlenirken ayrıntıya inilmemiş, genel arazi kullanım durumu tespit edilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte her yükselti basamağında öne çıkan alt kullanım grupları da köy, mahalle, yayla ve mera adı belirtilerek vurgulanmıştır.
Keywords
Abstract
The effects of altitude differences, which regulate the spheres of activity and lifestyles of people on the earth, remain important today, as they have in the past. The nature of the land in the different elevation steps determines the economic activities to be carried out. The analysis of the effect of the elevation difference on economic activity gives the opportunity to evaluate the determining role of geographical conditions. When economic activities are considered together with the spatial dimension, it is seen that all kinds of rural economic activities within the Bağlar central district administrative areas are dependent on the geographical conditions. Bağlar is one of the four central provinces located in the city center of Diyarbakır. The municipal boundaries of Bağlar is the Diyarbakır-Şanlıurfa Highway in the north, the railway line in the east, the Çınar district border in the South and Çınar-Siverek (Şanlıurfa) district boundaries in the west. In March 2008, Bağlar was declared as the central district municipality by taking the district status. In this study, the land assets of the Bağlar central district is considered as 200 meters steps. The ratios of these elevation steps in the county are determined and the rural economic activities at each elevation level are examined. The change in economic activity has been categorized from the low elevation to the high elevation and the relation between the economic activity change and the elevation step has been mentioned. Elevation steps map that prepared by using satellite images were digitized with ArcGIS 9.2 software. Land use at each elevation level was determined using ArcGIS software. The place and the importance of the change in each land use pattern, which has arisen due to elevation, has been discussed in terms of planning since the present land use patterns are determined according to the elevation steps. When the land use classes are determined, it is tried to determine the general land use situation which has not been detailed. However, the sub-use groups that stand out in every elevation range were emphasized by specifying villages, neighborhoods, plateaus and grasslands.