Author:
Abstract
Büyük oranda İslam kültür ve geleneği üzerine inşa edilen klasik şiirin estetiği, İslam estetiğidir. İslami gelenekte hayal mesabesinde olan bu dünyanın pek bir önemi yoktur. Aslolan duyularla algılanabilen bu âlemdeki geçici şekillerle uğraşmak değil, eşyanın değişmeyen özünü yakalamak, görünür âlemin ardındaki mutlak hakikate ulaşmaktır. Tevhit ve tenzih anlayışlarının etkisiyle figürden kaçan ve figürü cansızlaştıran İslam sanatkârı soyut formlara yönelerek eşyayı idealize eder. Allah’ın sınırlı unsurlardan sonsuz çoklukta, birbirinden çok farklı ve de sanatlı varlık vücuda getirdiğinin idrakinde olan müslüman sanatkâr, sınırları önceden belirlenmiş olan malzemeyle daha önce hiç yapılmamış olanı başarmak ister. Varlık âleminin mutlak güzelliğin bir tezahüründen ibaret olduğunu bildiğinden kesrette dağılmak yerine belirli objeler üzerinde derinleşmeyi yeğler. Sınırlı sayıdaki mazmun ve kelimeyle ve de geleneğin belirlediği klasik şekiller içerisinde şiir yazma yolunu seçen klasik şair, soyut formlar içerisinde mutlak güzelliği sezdirmek ister. 18. yüzyılın sonundan itibaren sosyal değişimlerin de etkisiyle asırlar boyu devam eden bu gelenekte bazı çizgi dışı söylemler kendini göstermeye başlar. His ve hayalin yerini tasavvur, ruhun yerini şuur, duygunun yerini maddi hazlar alır. Konulardaki değişime paralel olarak klasik nazım şekillerinde hatta vezinde de bir takım esnemeler görülür. Bu çalışmada 19. yüzyılın sonunda klasik gelenekte yazmaya devam eden şair Kamil üzerinde durulacaktır. Şairin divanı özelinde, klasik şiirin değişmezlerinin ne şekilde değişmeye başladığıyla ilgili bazı tespitler yapılacaktır. Ayrıca, klasik estetikten batı tarzı şiire geçiş süreciyle ilgili değerlendirmelere yer verilecektir.
Keywords
Abstract
Classical poetry aesthetics building on Islamic culture and tradition on a large scale is Islamic aesthetic. In Islamic tradition, this world which is valued at imagination doesn’t matter too much. What really matters is not to deal with the temporary figures in this realm that can be perceived by the senses, but catch the unchanging essence of the object and reach the absolute truth behind the visible realm. The Islamic artisan who escaped from the figure and weaken the figure by the influence of tawhid and impeccable concepts, idealizes the object by turning to abstract forms. Muslim artisan who are aware that Allah brings very different from each other and artistic existence into being from limited elements to infinite multitude, wants to achieve what has never been done with material whose boundaries are predetermined. Because of he knows that realm of existence is made up a manifestation of absolute beauty, he prefers to deepen on certain objects instead of disintegrate in abundance. Classical poetry that chooses the way to write poetry in classical forms in a limited number of proposition and words and in the classical forms determined by tradition, wants to make feel absolute beauty in abstract forms. In this tradition that has continued for centuries, some extraordinary rhetoric begins to manifest itself with the influence of social changes since the end of the 18th century. It takes place envision instead of sense and imagination, consciousness instead of sprit and material delight instead of emotion. There are number of strains in the classical verse forms and even in the vein in parallel to the changes in the vein. This work will focus on the poet Kamil, who continues to write in classical tradition at the end of the 19th century. Some determinations will be made regarding how the classical poetry invariants have begun to change specific to the court of poem. Besides, the assessments will be given about the transition process from classical aesthetic to western-style poetry