Author:
Abstract
Zeybek sözcüğü TDK Türkçe Sözlük’te “batı anadolu efesi; ege yöresine özgü bir müzik veya oyun türü, zeybek havası” olarak tanımlanmaktadır. Zeybek oyunlarının müzik yapısına bakıldığında, zeybek oyunlarının tempo açısından iki farklı biçimde oynandığı görülmektedir. 1 - Ağır zeybek oyunları, 2 - Kıvrak zeybek oyunları Erkek zeybek oyunları, her iki guruba da dâhildir. Kadın zeybek oyunlarını ise ikinci grupta yani kıvrak oyunlar içinde yer almaktadır. Her yaratım sürecinde olduğu gibi zeybeğin oluşmasında da kültürel, sosyal ve tarihi sebepler etkilidir. Zeybeklerin oynama ortamları, oynama şekilleri, kişileri ve yörelerine göre pek çok türü bulunmaktadır. ‘’Zeybekler hakkında araştırma yapmak amacıyla 2000 yılında gittiğim Atina kentinde, Yunanistan'ın halk oyunları konusunda önde gelen isimlerinden olan Sayın Alkis Raftis kendi araştırmaları doğrultusunda, "zeybekikos" olarak oynadıkları halk oyunları türünün, Türklerden kendilerine etkileşim yoluyla geçmiş zeybek oyunlarının bir varyantı olduğunu belirtmektedir. Yine 2002 yılında zeybek oyunlarının Yunanistan'da yaygınlığını araştırmak amacıyla Ege Denizi’nin hemen hemen tam ortasındaki Paros adasına gittim. Yaptığım araştırma sonucu zeybek oyununa benzer oyunların yanı sıra zeybek oyunları ile Teke Yöresi oyunların birleşmesinden ortaya çıkan ve hızlı tempoda oynanan oyunlar tespit ettim. İzmir “Kordon Zeybeği" ezgisinin bir varyantıyla Isparta, Burdur yörelerinde çok sık gördüğümüz “Serenler Zeybeği” ve “Afyon Zeybeği” oyun adımlarının benzeri bir şekilde 'abdalikos' adı altında oynadıkları oyun, zeybek oyunlarının nasıl bir değişime uğrayarak yayıldığının çok tipik bir delilidir’’
Keywords
Abstract
The word 'Zeibek' in TDK (Turkish Language Instıtute)'s dictionary is described as a genre which belongs to Aegean Region or kind of folkloric dance,and also It means a brave man of western anatolia. .Zeibek as a dance is performed in two different way according to its rhytym 1 - Zeibek folk dance with slow pace performance 2 - Zeibek folk dance with rhtymic pace performance . Male zeibek dances belong to both performances,however ;female zeibek folk dance mainly performed with rhtymic pace.As all different types of dances,Zeibek dances also were affected by cultural social and historical reasons.There are many diverses of the folk dance(zeybek) according to its people, region ,and also presenting style. I visited Greece to do some research on Zeibek Dance.One of the emineent person in Greek Folk Dance called Alkis Raftis has mentioned that Zeybekikos has been transfered to Greecce by interacting with Turkish people.Once again I visited to Paros Island,which is in the middle of Aegean Sea to do some more research on Zeybek Dance in 2002.I observed similiar dances which resembles Zeibek Folk Dance and in addition to that, I have found some familiar dances which is combination of Teke Region and Zeibek Region. The Dance performed with the name of 'Abdalikos' s sound is the variation of Kordon Zeibek and also Serenler and Afyon Zeibek as seen in Burdur ,Isparta region ,this could be a great evidence how Zeibek formed and spread into the region.’’