Author:
Abstract
Şair ve yazarların söz varlığının bir dökümü olan sözlükler, dil incelemelerinde önemli bir kaynaktır. Dil bilimin bir alt dalı olan sözlük bilimin yöntemleriyle sanatçıların eserlerinde kullandıkları sözcüklere, sözcük gruplarına dair verilere ulaşırız. “Sanatçı sözlükleri” dediğimiz sözlüklerle hem sanatçıların üslûbu hem de onların yaşadıkları devrin kültürel birikimi hakkında bilgi sahibi oluruz. Sözlük bilim yöntemlerinden yararlanarak hazırladığımız bu makalede şair Nedim’in söz varlığındaki Türkçe unsurları tespit ettik. Nedim, Türkçe’ye olumsuz bir bakış açısıyla yaklaşan birçok Divan şairine mukabil, şiirlerinde halkın konuştuğu Türkçe’ye yer vermiştir. Nedim’in sade dil anlayışı, bizde Divan’ında geçen Türkçe unsurlara eğilme kanaati uyandırdı. Bu çalışma ile Nedim Divanı’nda geçen Türkçe köklü/gövdeli kelimelerin anlamlarıyla beraber bir dökümü ve Türkçe söz dizimine göre kurulmuş kelime gruplarının istatistikleri verilmiştir. Buradan hareketle Nedim’in dil geleneğimiz içindeki farklılığı ortaya konmuş; Türkçe’nin korunması, gelecek nesillere aktarılması ve millî duyarlılığın devamı için sanatçıların söz varlığındaki Türkçe unsurların öne çıkarılması gerekliliğine dikkat çekilmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
Dictionaries, which are the vocabulary casts of poets and writers, are important sources in language studies. We reach data on words and word groups used in the artists’ works with the methods of lexicography, a subfield of linguistics. With the dictionaries, as we call “dictionaries of artist”, we learn about both the style of the artists and the cultural accumulation of the period they live in. We determined Turkish Elements in the Vocabulary of poet Nedim in this Article which we prepared using Lexicology. Although most of the Divan poets has a negative point of view on Turkish, Nedim has given place to Turkish spoken by ordinary people. Nedim’s understanding of plain language has led us to lean towards the Turkish elements in the Divan. In this study, we have provided a cast of the Turkish rooted/bodied words in Nedim’s Divan with their meanings and statistics of the word groups formed according to the Turkish syntax. From this point of view, we have tried to reveal the difference of Nedim in our language tradition and to draw attention to the necessity to emphasize the Turkish elements in the vocabulary of the artists for the preservation, transmission to the next generations and the continuation of national sensitivity of Turkish.