Author:
Abstract
Tarihi mirası, dini değerleri ve kozmopolit yapısıyla Ortadoğu’nun kadim ülkelerinden biri olan İran, tarih boyunca önemini koruyan ülkelerden biri olmuştur. Bu özellikleri açısından sadece uzak geçmişiyle değil yakın tarihiyle de dikkatleri üzerine çekmeyi başarmış, öyle ki yirminci yüzyılın başlarında önemli olaylara sahne olmuştur. Bu olaylardan ilki 1905-1911 yılları arasında toplumsal olaylar eşliğinde meydana gelen Meşrutiyet Devrimi’dir.Bunlarla birlikte İngiliz ve Rusların İran üzerindeki rekabetleri, Birinci Dünya Savaşı’nın olumsuz etkileri ve en önemlisi de Rıza Han’ın bu karmaşa ortamında iktidara gelişi meydana gelen diğer önemli hadiseler arasında olmuştur. Bu çalışmada öncelikli olarak üzerinde durulan konulardan ilki Meşrutiyet Devrimi’dir ki istibdat ve emperyalizme karşı oluşan bu hareketin aslında İngiltere ve Rusya’ya hizmet ettiği görülmüştür. Ele alınan konulardan bir diğeri de Birinci Dünya Savaşı’dır. İran bu savaşta tarafsız olmaya çalışmasına rağmen büyük devletlerin savaş alanı haline gelmekten kurtulamamıştır. Bunlarla birlikte yaşanan diğer bir gelişme ise devletin başkent dışında varlık gösteremediği 1920’li yıllarda Kazak Tugayı’nda hızlı bir şekilde yükselen Rıza Han’ın bu karmaşa ortamında iktidara gelmesi olmuştur. Bir darbe yaparak Kaçar Hanedanlığı’na son veren Rıza Han 1925 yılında İran şahı olarak Pehlevi Hanedanlığı’nı kurmuştur.
Keywords
Abstract
Iran with its historical heritage, religious values and cosmopolit structure is a archaic country of middle east. It saves it's importance throughout the history. In terms of these properties ıt's not only for ancient history but also with near future this country draw attention on itself. Such that this country witnessed significance incident at the beginnig of twenty century. The first incident is constitutional revolution happen between 1905-1911 years which in company with social events. In the meantime competitions of British and Russian on the Iran, adverse impact of the first world war and the most importantly in this chaos Rıza Khan come to power is another important incident. In this work initially accentualed is constitutional revolution. Although the aim of this movement was against autocracy and imperialism it serving for Russia and UK. The first world war is another topic which is present. Although Iran wants be objective in this war they couldn't run away to be field of war big countries in their lands. In the meantime another topic is the country wasn't take importance except capital city in 1920 years Rıza Khan in Kazakh brigade quickly come to power in this chaos. He put an end to Qajar dynasty with a coup. In 1925 he established Pahlavi dynasty as a Shah of Iran.