Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türk edebiyatının önemli yazarları arasında yer alan Peyami Safa’nın Fatih-Harbiye romanı ile Arap edebiyatının dünyaca tanınmış yazarı Necip Mahfuz’un Midak Sokağı romanlarındaki karakterleri, gelenek-modern çatışması bağlamında ele almaktır. Karşılaştırmalı edebiyat biliminin verileri ışığında incelenen her iki romandaki karakterler, yazarlar tarafından belirli bakış açılarını yansıtmak üzere kurgulanmışlardır. Hem Fatih-Harbiye hem de  Midak Sokağı’ndaki karakterler genel olarak karşılıklı iki cepheyi temsil etmektedir; bu cepheler: gelenek- modernite ya da doğu-batı cepheleridir. Yazarlar romanlarında bu cepheler arasındaki kültürel, toplumsal ve ekonomik farklılıklar arasındaki derin ayrımı ifade edebilmek ve bu farklı cephelere ait karakterler arasındaki anlayış farklılıklarına dikkat çekmeyi istemektedirler. İncelenen her iki romandaki karakterlerin yazarlar tarafından işaret edilen düşünceleri, tavırları, içinde yaşadıkları sosyal ve toplumsal koşullara gösterdikleri tepkiler çoğulcu inceleme yöntemi aracılığıyla karşılaştırılarak karakterler arasındaki benzerliklerin ve farklılıkların ortaya çıkarı

Bu çalışmanın amacı, Türk edebiyatının önemli yazarları arasında yer alan Peyami Safa’nın Fatih-Harbiye romanı ile Arap edebiyatının dünyaca tanınmış yazarı Necip Mahfuz’un Midak Sokağı romanlarındaki karakterleri, gelenek-modern çatışması bağlamında ele almaktır. Karşılaştırmalı edebiyat biliminin verileri ışığında incelenen her iki romandaki karakterler, yazarlar tarafından belirli bakış açılarını yansıtmak üzere kurgulanmışlardır. Hem Fatih-Harbiye hem de  Midak Sokağı’ndaki karakterler genel olarak karşılıklı iki cepheyi temsil etmektedir; bu cepheler: gelenek- modernite ya da doğu-batı cepheleridir. Yazarlar romanlarında bu cepheler arasındaki kültürel, toplumsal ve ekonomik farklılıklar arasındaki derin ayrımı ifade edebilmek ve bu farklı cephelere ait karakterler arasındaki anlayış farklılıklarına dikkat çekmeyi istemektedirler. İncelenen her iki romandaki karakterlerin yazarlar tarafından işaret edilen düşünceleri, tavırları, içinde yaşadıkları sosyal ve toplumsal koşullara gösterdikleri tepkiler çoğulcu inceleme yöntemi aracılığıyla karşılaştırılarak karakterler arasındaki benzerliklerin ve farklılıkların ortaya çıkarılması hedeflenmektedir.

Peyami Safa romanlarıyla, makaleleriyle, Server Bedi imzasıyla yazdığı Cingöz Recai serisiyle, edebiyat kavgalarıyla, eleştirel tavrıyla ve öne sürdüğü görüşleriyle Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Bu kadar geniş bir yelpazede yazıları olan Safa, Cumhuriyet Dönemi Türk romanının gelişmesinde katkıları olan bir yazardır. Türk toplumunda gördüğü doğu-batı çatışmasını ve yanlış batılılaşmayı pek çok eserinde irdelemiş olan Safa’nın, Fatih-Harbiye romanı da bu çatışma üzerine kurgulanmıştır. Fatih, doğuyu; Harbiye ise batıyı temsil etmektedir.

Necip Mahfuz, her ne kadar yazı hayatına makale ile başlasa da, yazara asıl ün kazandıran tür, roman olmuştur. Yazar; Hırsız ve Köpekler, Kahire Üçlemesi, Midak Sokağı, Binbirinci Geceden Sonra, Cebelavi Sokağının Çocukları, Bıldırcın ve Sonbahar, Miramar, Semtimizin Hikâyeleri gibi pek çok romanı ile dikkatleri üzerine çekmiş, üslubu ile eleştirmenler tarafından olumlu eleştiri almıştır. Necip Mahfuz, 1988 yılında kazandığı Nobel Edebiyat Ödülü ile Mısır’ın sınırlarını aşarak evrensel bir kimlik kazanmıştır. Midak Sokağı romanı da yazarın öne çıkan romanları arasında yer almaktadır. Bu romanda yazar Mısır’ın geleneksel bir sokağı ile modernleşen bir caddesi arasındaki toplumsal farklılıklar üzerinde durmaktadır.

lması hedeflenmektedir.

Peyami Safa romanlarıyla, makaleleriyle, Server Bedi imzasıyla yazdığı Cingöz Recai serisiyle, edebiyat kavgalarıyla, eleştirel tavrıyla ve öne sürdüğü görüşleriyle Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Bu kadar geniş bir yelpazede yazıları olan Safa, Cumhuriyet Dönemi Türk romanının gelişmesinde katkıları olan bir yazardır. Türk toplumunda gördüğü doğu-batı çatışmasını ve yanlış batılılaşmayı pek çok eserinde irdelemiş olan Safa’nın, Fatih-Harbiye romanı da bu çatışma üzerine kurgulanmıştır. Fatih, doğuyu; Harbiye ise batıyı temsil etmektedir.

Necip Mahfuz, her ne kadar yazı hayatına makale ile başlasa da, yazara asıl ün kazandıran tür, roman olmuştur. Yazar; Hırsız ve Köpekler, Kahire Üçlemesi, Midak Sokağı, Binbirinci Geceden Sonra, Cebelavi Sokağının Çocukları, Bıldırcın ve Sonbahar, Miramar, Semtimizin Hikâyeleri gibi pek çok romanı ile dikkatleri üzerine çekmiş, üslubu ile eleştirmenler tarafından olumlu eleştiri almıştır. Necip Mahfuz, 1988 yılında kazandığı Nobel Edebiyat Ödülü ile Mısır’ın sınırlarını aşarak evrensel bir kimlik kazanmıştır. Midak Sokağı romanı da yazarın öne çıkan romanları arasında yer almaktadır. Bu romanda yazar Mısır’ın geleneksel bir sokağı ile modernleşen bir caddesi arasındaki toplumsal farklılıklar üzerinde durmaktadır.

Abstract

The aim of this study is to examine the characters in the novel Fatih-Harbiye by Peyami Safa, one of the important writers of Turkish literature, and in the novel Midaq Alley of Naguib Mahfouz, who is the world-renowned writer of Arabic literature, in the context of tradition-modern conflict. The characters in both novels, which were analyzed in the light of the data of comparative literature, were constructed by the authors to reflect certain perspectives. The characters in both Fatih-Harbiye and Midaq Alley generally represent two opposing fronts; these facades are: tradition-modernity or east-west facades. In their novels, the authors wish to express the deep distinction between the cultural, social and economic differences between these fronts and to point out the differences in understanding between the characters belonging to these different fronts. It is aimed to reveal the similarities and differences between the characters by comparing the thoughts, attitudes and reactions of the characters in both novels examined by the authors to the social and social conditions they live in, using the pluralist method of analysis.

Peyami Safa has an important place in Turkish literature with his novels, articles, Cingöz Recai series written under the signature of Server Bedi, his literary fights, his critical attitude and his views. afa, who has such a wide range of writings, is a writer who contributed to the development of the Turkish novel in the Republican Era. Safa's novel Fatih-Harbiye, which has examined the east-west conflict and false westernization in many of his works in Turkish society, is also based on this conflict. Fatih, the east; Harbiye represents the west.

Although Naguib Mahfouz started his writing career with an article, the genre that brought the author fame was the novel. Writer; He drew attention with his novels such as The Thief and the Dogs, Cairo Trilogy, Midaq Alley, Arabian Nights and Days, Children of Gebelawi, Autumn Quail, Miramar, Stories from Our Neighbourhood received positive criticism by the critics with his style. Naguib Mahfouz, with the Nobel Prize for Literature he won in 1988, crossed the borders of Egypt and gained a universal identity. The novel Midaq Alley is among the prominent novels of the author. In this novel, the author focuses on the social differences between a traditional Egyptian street and a modernized street.