Author:
Abstract
Türk halk anlatıları olağanüstü pek çok kahramanı bünyesinde taşır. Bu kahramanlardan biri de devlerdir. Devler masallar başta olmak üzere pek çok anlatı türünde karşımıza çıkmaktadır. Masallarda yoğun olarak yer alan devler, olağanüstü büyüklükleri ve güçleriyle tanınır. Bu özelliklerinin yanında insanlarla savaş halinde olmaları, onlara zarar vermeleri, bazı durumlarda onlarla arkadaş olmaları gibi anlatımlar da mevcuttur. Fantastik bir dünyanın kahramanı olan devlerin halk anlatılarında bu kadar çok yer alması devlerin sembolik ve simgesel bazı anlamlarının da olduğuna işaret etmektedir. Hem olumlu hem de olumsuz yönleri ile insanların düşünce dünyalarında yer edinen devler, doğal olarak birçok halk anlatısının içerisinde anlatıla gelmiştir. Makalede öncelikle halk anlatılarında devlerle ilgili anlatımların ve devlerin özelliklerine, yaşadıkları çevreye ve davranış şekillerine yer verilerek onlar hakkında bilgi sahibi olunması sağlanmaktadır. Ardından, devlerle ilgili anlatımların kaynağına inilmeye çalışılmakta, anaerkil düzenden ataerkil düzene geçişte dişi ruhların ve devlerin benzer özellikleri ele alınmaya çalışılmaktadır. Çalışmada devler ve devlerle ilgili anlatıların farklı toplumların ve kültürlerin halk anlatılarında nasıl yer aldığına da yer verilmeye çalışılmaktadır. Bununla beraber çalışmada ilahi dinlerde ve onların kutsal metinlerinde de devler ve devlerle ilgili anlatılara nasıl yer verildiğine de temas edilmeye çalışılmıştır. Makalenin amacı, anaerkil sistemin dişi tanrılarının, koruyucularının zamanla demonik varlıklara ve devlere dönüştüğüne dair fikirlerin halk edebiyatı ürünleriyle desteklenmesidir.
Keywords
Abstract
Turkish folk narratives contain many extraordinary heroes. One of these heroes is giants. Giants appear in many narrative genres, especially in fairy tales. The giants featured heavily in fairy tales are known for their extraordinary size and strength. In addition to these features, there are also expressions such as being at war with people, harming them, and in some cases being friends with them. The fact that giants, who are heroes of a fantastic world, take place so much in folk narratives indicates that giants also have some symbolic and symbolic meanings. The giants, who have a place in people's worlds of thought with both their positive and negative aspects, have naturally been told in many folk narratives. In the article, first of all, it is provided to have information about giants by giving place to the narratives about giants in folk narratives and their characteristics, the environment they live in and their behavior. Then, it is tried to go down to the source of the narratives about giants, and the similar characteristics of female spirits and giants in the transition from matriarchal to patriarchal order are tried to be discussed. In the study, it is also tried to include how the narratives about giants and giants take place in the folk narratives of different societies and cultures. However, in the study, it has been tried to touch on how the narratives about giants and giants are included in divine religions and their sacred texts. The aim of the article is to support the ideas that the female gods and protectors of the matriarchal system turned into demonic beings and giants over time with folk literature products.