Author:
Abstract
Tarihi olayları saptama ve yorumlama konusunda yanılgıya düşmenin adı olan anakronizm, değerlendirme hususunda nesnel verileri gözardı eden entelektüeli çağrıştırır. Edward Said ve Julien Benda’nın aydınlar üzerine yaptığı konuşmaları hatırlayacak olursak, “tek taraflı” ifadeleri üzerinde düşünmemiz gerekir. Çünkü tarihsel verileri dönemin koşulları ve bilimsellikten uzak biçimde değerlendirmesi, entelektüeli tarafgirlik adına sapmaya uğratır. Moderniteyle birlikte Avrupa-merkezci tarih yazımı, yirminci yüzyıla gelindiğinde tarihsel olguları birer kurguya dönüştürme noktasında açık hâle getirir. Batı’nın Doğu’ya ait olguları, öteki imgelemiyle tek taraflı yoruma tabi tutması, yine Avrupa uygarlık düşüncesi bağlamında düşünecek olursak oryantalizme kapı aralar. Zweig’in İstanbul’un düşüşü, Avrupa-merkezci bir tutumla yazılmış oryantalist bir eserdir. Buna karşın Yahya Kemal ile bir hatıra ormanına dönüşen İstanbul’un fethinin şiirlerin dışında da, bir anlatım retoriği vardır. Bu çalışma, Batı ve Doğu entelektüelinin İstanbul’u okuma çabalarının izini sürecektir.
Keywords
Abstract
Anachronism, which is the name of falling into a mistake in determining and interpreting historical events, evokes an intellectual who ignores objective data for evaluation. If we recall the speeches of Edward Said and Julien Benda on intellectuals, we need to think about their “one-sided” statements. Because the conditions of the period and the evaluation of historical data in a way that is far from scientific make the intellectual deviate in the name of partiality. Together with modernity, Eurocentric historiography makes it clear at the point of turning historical facts into fiction when it comes to the twentieth century. The fact that the West subjects the phenomena of the East to a one-sided interpretation with its other vision opens the door to orientalism, if we think again in the context of European Decivilizational thought. Zweig's The fall of Istanbul is an orientalist work written with a Eurocentric an orientalist work written with a Eurocentric attitude.