Author :
Abstract
Türk lehçelerinde çeyiz kelimesine karşılık olarak “Kalın” kelimesi “Kalı” kelimesi ile yakın ilgilidir. Çağatayca, Yakutça gibi dillerde de “Kalın” kelimesi halı anlamında kullanılmıştır. Çeyiz uzun ve kalıcı bir takım eşyalardan oluştuğundan zamanla “Kalı” sözcüğü ile eş anlamlı olmuş ve böylece kuşkusuz Türkçe “Kalmak“ mastarından “Kalı” yavaş yavaş Halı şekline dönüşmüştür (Öztürk 1992: 93). Halı; Orta Asya’da ortaya çıkmış olup, göçebe kültürün bize bıraktığı en büyük miraslardan birisidir. Çadırların içinde başlayan yolculuğu, yerleşik hayata geçilmesiyle birlikte evlerin, sarayların, köşklerin zeminlerinde, duvarlarında hatta masaların üstünde örtü olarak yerini almıştır. Halılar bir kültür nesnesidir, doğal olarak onu üreten toplumun değerlerini de yüklenmiştir. Yani halı, toplumun aynası ve dili olmuştur. İçinde bulunduğu kültüre göre halıların teknikleri, desenleri de değişmiştir. Bu makalenin amacı; halı ile halıya dokunan motif arasındaki bağıntıyı irdelemektir.
Keywords
Abstract
“Kalın” word, which corresponds to the trousseau in Turkish dialects, is closely related with “Kalı” word. “Kalın” word is referred as carpet within the languages, such as Jagatai and Yakut. As trousseau is composed of long and permanent sets of properties, it became synonymous “Kalı” word within the course of time, and thus, obviously “Kalı”, from “Kalmak” master word in Turkish language, gradually turned into “Halı” (Carpet) form (Öztürk 1992: 93). Halı (Carpet); existed within Central Asia, and is one of the biggest heritages, left to us by nomadic culture. Its journey, which started in the tents, continued on the floors and walls of houses, palaces and mansions with transition to the resident life, and even on the tables as a covering. Carpets are a cultural asset, and naturally it is also loaded with the values of the society, which created it. In other words, carpet became the mirror and language for the society. Techniques and patterns of the carpets have also changed according to the culture, within which they existed. Aim of this article is to study on the relation between carpet and the motif, which is woven onto the carpet.
