Author :
Abstract
Yakındoğu coğrafyasında resmî yazışma geleneği ve metodunun en eski dönemlerden beri kullanıldığı bilinen bir gerçektir. İslamî dönemde daha çok gelişen bu sistem, devlet işlemlerinin yerinde, hızlı ve anlaşılır bir biçimde sonuçlanmasını sağlamaktaydı. Moğol tahakkümü ile köklü değişikler geçiren İran coğrafyası kâtiplik yani bitikçilik alanında bazı yenilikler yaşamıştır. Bu metodun köklü geçmişine sahip olan İran coğrafyasındaki resmî yazışma geleneği, Moğol dönemi öncesinde olduğu gibi bu süreç içerisinde de devlet bürokrasisini işler hale getirmiştir. Her yönü ile bölge için farklılıkların yaşandığı bu dönemde yazışma geleneğinin, zaman zaman dilinin ve tarzının değiştiği görülmektedir. Bütün bu dönüşümün içerisinde kâtiplik mesleği içerisinde yer alan sınıfın, bu durumdan etkilenmemesi düşünülemez. Bölgede hâkim olan bu köklü gelenek ile Moğol istilası sonrasında bölgeye intikal eden Uygur tarzındaki resmî yazışma şeklinin birlikte kullanılır olması dönemi ilgi çekici bir hale getirmektedir. Bu bağlamda 1231-1295 yılları arasında tespit edebildiğimiz bitikçiler hakkındaki bilgileri, onların faaliyetlerini ve bu dönem içerisinde yazışma geleneğinde yaşanılan değişimi aktarmaya çalışacağız.
Keywords
Abstract
Official correspondence tradition and method are known to have been used since the oldest times in the near east region. This system, which was developed more in Islamic period, enabled official operations to be accomplished faster and in a more understandable way. Iran, which underwent radical changes with the Mongol dominance, experienced some innovations in clerkship. Possessing the long-standing past of this method, official correspondence tradition in Iran helped government bureaucracy to operate in this process as it did before Mongolian period. In this period, when various differences were experienced by the region, some changes can be seen in language and style of the correspondence tradition. It is impossible to deny the impact of this situation on the class of clerkship. Use of this long-lasting tradition and Uyghur style official correspondence together makes the period a subject of interest. In this context, this paper aims to convey information about clerks, their activities and the changes experienced in correspondence tradition between 1231-1295.
