Author :
Abstract
Arap edebiyatının mutasavvıf şairlerinden biri olan İbnü’l-Fârız’ın kaynaklardaki bilgiye göre günümüze ulaşan tek eseri Dîvân’ıdır. İbnü’l-Fârız’ın Dîvân’ındaki şiirlerden “mim” kafiyesiyle yazıldığı için Kasîde-i Mîmiyye olarak da bilinen Kasîde-i Hamriyye, şarap üzerinden ilahi aşk konusunun anlatıldığı bir şiirdir. Bu kaside, birçok âlim tarafından Arapça, Farsça ve Türkçe olarak şerh veya tercüme edilmiştir. Kasîde-i Hamriyye’yi Türkçe şerh edenlerden biri, hayatı hakkında yeterince bilgi bulunmamasına rağmen eserinden hareketle 1580 yılında hayatta olduğu anlaşılan Abdüsselâm b. Nu’mân b. Halîl’dir. Abdüsselâm b. Nu’mân b. Halîl’in şerhi, eldeki bilgilere göre Kasîde-i Hamriyye üzerine yazılan ilk Türkçe şerh özelliğine sahiptir. Kasîde-i Hamriyye’yi beyit beyit şerh eden Abdüsselâm b. Nu’mân b. Halîl, evvela şerh edeceği beytin kaynak dildeki orijinal yazımına yer vermiştir. Ardından söz konusu beytin kelimelerinin anlamlarını vermiş ve bu kelimeleri sarf ve nahiv bakımından tahlil etmiştir. Daha sonra “muhassal-i kelâm ve me’âl-i merâm dimek oldı ki” diyerek beytin Türkçe manasını tasavvufî olarak vermiştir. Çalışmamızda Kasîde-i Hamriyye’nin sahibi İbnü’l-Fârız’ın hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilip Kasîde-i Hamriyye’nin Türkçe tercüme ve şerhleri kısaca tanıtıldıktan sonra Abdüsselâm b. Nu’mân b. Halîl’in şerhine geçilmiştir. Bu kısımda Abdüsselâm b. Nu’mân b. Halîl’in hayatı, Kasîde-i Hamriyye üzerine yazdığı şerhinin nüshaları ve bu eserinde nasıl bir şerh yöntemi izlediği hakkında bilgi verilmiştir. Ardından Abdüsselâm b. Nu’mân b. Halîl’in Kasîde-i Hamriyye şerhinin tespit edilen iki nüshası karşılaştırılarak hazırlanmış transkripsiyonlu metnine yer verilmiştir.
Keywords
Abstract
The only remaining work of Ibn al-Fariz, a sufi poet of Arabic literature, according to the sources, is his Diwan. From his Diwan, Kaside-i Hamriyye, also known as Kaside-i Mimiyye because it was written according to “mim (Arabic letter ‘m’) rhyme, is a poem subjecting divine love through the “wine” metaphor. This qasida has been translated from Arabic into Persian and Turkish by many scholars who also have interpreted it. One of the interpreters of Kasîde-i Hamriyye in Turkish was Abdussalam b. Nu’man b. Halil who lived circa 1580. According to the sources, Abdussalam b. Nu'man b. Halil's interpretation was the first Turkish expound on Kasîde-i Hamriyye. Abdussalam b. Nu'man b. Halil interpreted the qasida verse by verse. In his work, first he gave the verses in the original language, and then explained the words in every verse. In the next step he analyzed the verses according to grammar and syntax. Finally, he interpreted each verse in Turkish according to tasawwuf by citing “muhassal-i kelâm ve me’âl-i merâm dimek oldı ki”. This study informs the reader about the life and works of Ibn al-Fariz, and introduces the translations and interpretations of Kaside-i Hamriyye. The second part of our study involves Abdussalam b. Nu'man b. Halil's the original manuscripts of interpretation of the qasida. His interpretation method is also analysed in the latter parts of our study. how a commentary method is followed in this work. The comparison of two different manuscripts of Abdussalam b. Nu'man b. Halil’s interpretation is added to the end of our study with transcription.
