OSMAN HAYRİ MÜRŞİD EFENDİ’NİN TIP KİTABI KENZÜ’S-SIHHATÜ’L-EBDÂNİYYE ESER-İ MÜRŞİD-İ OSMÂNİYYE’DEKİ ŞİİRLERİN İNCELEMESİ
Author :
Abstract
Klasik Türk edebiyatında manzum ve mensur eserler birlikte var olmakla birlikte manzum eserler daha ağırlıklı görülmektedir. Manzuma olan bu meyil, müellifin mensur eserler içerisinde yer yer manzumelere yer vermesine neden olmaktadır. Osman Hayri Mürşid Efendi, 19. yüzyılda yaşamış ve Sultan II. Abdulhamid Han’ın saray hekimliğini yapmış önemli bir şahsiyettir. Kenzü’s-Sıhhatü’l-Ebdaniyye Eser-i Mürşid-i Osmaniyye isimli tıp kitabının da müellifi olan Osman Hayri Mürşid Efendi, yaşadığı dönemde tıp alanında önemli ve güven duyulan bir bilim adamıdır. Söz konusu eser yazıldığı dönemin tıp anlayışını yansıtan, oldukça etraflıca hazırlanmış, mensur didaktik bir eserdir. Eser, konusu gereği didaktik bir anlatıma sahip olmasına rağmen müellif yer yer konunun akışını keserek eserine manzumeler eklemiştir. Bir kısmı iktibas bir kısmı ise müellife ait olan bu manzumeler içerik bakımından yine tıp alanında olup birtakım nasihatler içermektedir. Mensur eserler içerisinde geçen manzum parçaların incelenmesi hem nesir içindeki manzum parçaların oranının belirlenmesi hem de mensur olan metnin tümü ile bu nazımların anlam yönünden ilişkisinin tespiti bakımından oldukça önemlidir. Bu çalışmada, 19. yüzyıl yazar ve şairi Osman Hayri Mürşid Efendi’nin Kenzü’s-Sıhhatü’l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye isimli tıp eserinde geçen manzum parçalarının şekil ve içerik yönünden incelenmesi amaçlanmaktadır.
Keywords
Abstract
In classical Turkish literature, verse and monumental works coexist together and poetical works are more predominant. This tendency, which is manzuma, causes the author to occasionally include poems within the works of the author. Osman Hayri Mursid Efendi, lived in the 19th century and Sultan II. Abdulhamid is an important person who has made Han's palace medicine. Kenzü's-Sıhhatü'l-Ebdaniyye Osman Hayri Mürşid Efendi, who is also the author of the book named Eser-i Mürşid-i Osmaniyye, is an important and reliable scientist in the field of medicine. This work is a very authoritarian, didactic work that reflects the medical understanding of the period in which it was written. Despite the fact that the work has a didactic narrative, the author interrupted the flow of the subject and added elements to his work. Some of them are quoted, and some of them are belonging to the author, and they are still in the field of medicine in terms of content and they contain some advice. The examination of the verse parts in the masterpieces is very important both in determining the proportions of the verse parts in the prose and in determining the relationship between all the text which is official and the meanings of these poems. In this study, it is aimed to examine the parts of verse in 19th century writer and poet Osman Hayri Mürşid Efendi's work named Kenzü's-Sıhhatü'l-Ebdâniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye in terms of form and content.
Keywords
- Altıntaş Ayten vd. (2017). 15. Yüzyıl Türkçe Tıp Kitabı Yadigar-ı İbn-i Şerif, Zeytinburnu Belediyesi, Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği: İstanbul.
- Bursalı, Mehmet Tahir (2000). Osmanlı Müellifleri. (Hzl.) Cemal Kurnaz, Mustafa Tatçı, Bizim Büro Yayınları: Ankara.
- Erdoğan, Mustafa (2011). Bursalı Rahmi Divanı, Dergâh Yayınları: İstanbul.
- İpekten, Haluk (1990). Nâ’ilî-İ Kadîm Divânı, Akçağ Yayınları: Ankara.
- Saraç, Yekta M. A. (2013). Klasik Edebiyat Bilgisi Biçim-Ölçü-Kafiye (7. Baskı), Gökkubbe Yayınları: İstanbul.
- Tarsuslu Tabip Osman Hayri Mürşit Efendi (1971). Sıhhat Hazinesi, Bahar Yayınları: İstanbul.
- Telli, Burak (2017). Kenzü’s-Sıhhatü’l-Ebdaniyye Eser-i Mürşid-i Osmâniyye İnceleme-Metin- Gramatikal Dizin-Tıpkıbasım, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
- Tuğluk, İbrahim Halil (2015). Abbâs Vesîm’in Mensur Eserleri Ve Bu Eserlerdeki Şiirlerin İncelenmesi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 8/21, 771-821.
- Tuğluk, İbrahim Halil (2016). Vaz’-ı Etıbbâ: Ümmîd-i Âfiyet, Hikmet Akademik Edebiyat Dergisi Prof. Dr. Abdulkerim Abdulkadiroğlu Özel Sayısı, Yıl:2 S.3, 113-128.
