Merkezi planlamanın terk edilmesi süreci, rekabetin, yabancı sermaye ve özelleştirmeye dayalı bir ekonomik sistemin varlığını doğurmaktadır. Merkezi ekonomik yapı, devletin ekonomik ve sosyal alanda en temel ve en belirleyici güç olduğu; serbest piyasaya geçiş ise devletin bu gücünün azaltılması hatta yok edilmesi anlamına gelmektedir. İşte bu noktada çalışmamın ilk bölümünü oluşturan Geçiş Ekonomileri kavramı karşımıza çıkmaktadır. Geçiş ekonomileri kavramı yaklaşık otuz yıldır literatürde yer almaktadır ve ilgili ülkelerin ekonomik ve siyasi açıdan değişimlerini kapsamaktadır. Geçiş temel olarak, kural ve kurumların değişmesi sürecidir. Önceden sosyalist sistemle yönetilen ülkeler, piyasa ekonomisine geçiş sürecini yaşarken ekonomik ve siyasi kurallarını ve yapılarını değiştirmelidir. Ayrıca, bu süreci yaşayan ülkelerde sosyal ve ekonomik değişikliklere ulaşılmak istenmiştir. Aradaki ilişkinin anlamlandırılması için, geçmişte ve günümüzde, sosyal ve ekonomik sorunların başında gelen Yoksulluk ile ilgili kapsamlı bilgiye yer verilmiştir. İnsani Gelişme ve Yoksulluk Endeksi de değişimi görmek ve kıyas yapabilmek için en büyük yol göstericilerden biri olmuştur. Bu çalışma sonuçlarına göre, ekonomik büyüme, sağlık ve eğitim gibi sosyal ve demografik unsurlar ile insani gelişme arasındaki ilişkinin önemli olduğu çıkarılmıştır.
The process of disuse of central planning creates an economic system based on competition, foreign capital and specialization. Central economic structure means that the government is the only power in economic and social arena. On the other hand in a free market structure the power of government is limited. In this point we see the transition economies, the focus of the first chapter in this thesis. The notions of transition economies have been taken pleases for thirty years and it is used for the changes in related countries’ economies and political structure. Transition is the process of change in institutions. The countries that governed by socialist system should changed their political and economic structure when they transform to free market economy. Furthermore the main purpose is reaching out the economic and social transition in these countries. In this thesis Poverty, the main social and economic problem from past to present, is explained. Human development and Poverty index are the main guides to see the changes and compare variables. We can understand from this study the relations between social aspects such as economic development, health and education and demographic aspects are important.