Author :
Abstract
Paris, Londra ve San Remo konferanslarında büyük tartışmalara neden olan İstanbul ve Boğazların geleceği, dönemin büyük devletleri diye adlandırılan devletlerarasındaki çıkar çatışmaları ile Türk ve İslam dünyasına bakışlarını ve niyetlerini doğru anlamak bakımından oldukça önemlidir. Bu sözde tartışmalar, günümüz olaylarına ışık tutması açısından; her ne kadar bir genellemeden kaçınıyor olsak da bir ölçüt olarak da kabul edilebilir. 18 Ocak 1919’da Paris Barış Konferansı adıyla toplanan konferans da, “Yeni Dünya Düzeni” kurma, amacıyla, başta ABD olmak üzere itilaf devletleri bir araya gelmişlerdir. Bu konferanstaki tartışmalar ABD, İngiltere ve Fransa’nın istekleri doğrultusunda oluşmuş; İtalya ve Japonya çok etkin rol oynayamamıştır. Londra ve San Remo konferansları da bir bakıma Paris Barış Konferansının sonuçlarının olgunlaştırılması ve uygulaması olmuştur. Türk aydın ve yöneticileri de bu konferanslar sürecindeki tartışmaları yakından izlemiş; ağırlıklı olarak “manda sistemi” ve Osmanlı Devleti üzerinde uygulanacak sistemleri tartışmışlardır. Bağımsızlığın sürdürülemeyeceği endişesiyle hareket eden bazı Türk aydın ve idarecileri, manda, himaye ve Bolşeviklik üzerinde yaklaşık iki yıldan fazla bir süre tartışmışlardır. Bu tartışmaların yapılmasındaki ana etkenlerin başında; manda sisteminin kurulması ve bunun Paris Barış, Londra ve San Remo konferanslarında sürekli tartışılması ve özellikle itilâf devletleri arasındaki çıkar çatışmaları, hükümet değişiklikleri ile Sovyet yönetiminin kurulma sürecinin önemli olduğunu ifade etmeliyiz. Bu bildiride yukarıda değindiğimiz ana fikirlerden hareketle, Paris Barış konferansında tartışılan, ancak sonuca ulaşmayan “İstanbul ve Boğazlar” üzerinde kurulması düşünülen ve tartışılan manda yönetiminin Londra ve San Remo konferanslarındaki tartışmalarını ve nasıl bir sonuca ulaştığını inceleyeceğiz.
Keywords
Abstract
The future of Istanbul and the Straits which caused great controversies at Paris, London and San Remo conferences was very important to understand correctly the clash of interests of the great powers in international relations in this period and their attitudes and intentions towards the Turkish and Islamic world. These pseudo-debates can be accepted as a criterion in terms of providing an insight on today's events, although we avoid a generalization. Entente powers and particularly the United States came together on 18 January 1919 at the Paris Peace Conference to establish a "New World Order" . Discussions in this conference were formed according to the wishes of the USA, England and France; Italy and Japan could not play a very active role. The London and San Remo conferences in a sense, became a phase and implementation of the results of Paris Peace Conference. The Turkish intellectuals and administrators closely followed the discussions in these conferences; they mainly discussed the “mandate system” and the systems to be implemented on the Ottoman State. Some Turkish intellectuals and administrators, concerned with the fear that their independence could not be sustained, had discussed for more than two years on bolshevism, mandate and patronage. We must state that the most important thing in the main factors of making these discussions was the establishment of the mandate system and discussion of it continuously at London, San Remo and Paris Peace Conferences, conflicting interests especially among the entente powers, government changes and the establishment of the Soviet administration. In this presentation, from the main ideas mentioned above, we will examine the discussions on mandate governance which was not solved at Paris Peace Conference. We will also examine London and San Remo Conferences’ discussions and results on the mandate governance intended to be established on Istanbul and Straits.
