Author :
Abstract
Şarkın tanınmış eserlerinden biri olan Şehnâme Türk edebiyatı ve özellikle Klasik Türk edebiyatı şairleri arasında çok işlenmiş, bu eserdeki imgeler ve kahramanların özellikleri Osmanlı şairleri için adetâ bir ilham kaynağı olmuştur. Dolayısıyla, bu eser birbirleriyle yüzyıllar boyu aynı coğrafyayı paylaşmış bir kültürün kaynağı olmuş, eser Anadolu coğrafyasına defalarca tercüme edilmiş, eserin etkisi bu coğrafyada uzun yıllar devam etmiştir. Şehnâme tercümelerinin Anadolu’da istinsahları da yazılmıştır. Bu istinsahlardan biri de Derviş Mustafa’nın H. 1187, M. 1773 yılında tamamladığı eserdir. İncelenen metin, Şehnâme’nin tercüme edilmiş istinsahlarından biridir. Dönem itibarıyla Eski Anadolu Türkçesinden çok sonra klasik Osmanlı Türkçesi içerisinde kaleme alınan bir eserdir, fakat temelde Eski Anadolu Türkçesinin etkilerini barındırmaktadır. Türkçenin 13.-15. yüzyıllar arasındaki dönemi Eski Anadolu Türkçesi dönemidir. Batı Türkçesinin ilk dönemi olarak kabul edilen bu dönem kendisinden sonraki Osmanlıca ve Türkiye Türkçesi dönemlerinden dil özellikleri bakımından çok farklıdır. Eski Anadolu Türkçesi dönemi, ortaya konulan eserler ve bu eserlerin dil özellikleri bakımından Türk dilinin en önemli dönemlerinden birisidir. Bu çalışmada Derviş Mustafa’nın 18. yüzyılda istinsah ettiği mensur Şeh-nâme çevirisinin ses bilgisi özellikleri üzerinde durulacaktır. Eserdeki ünlü ve ünsüz değişmeleri ve bunlara ait ses hadiseleri belirtilecektir. Bu ses hadiselerindeki Eski Anadolu Türkçesine ait izler vurgulanarak eserin istinsah edildiği dönemdeki Türkçenin ses özellikleri ortaya konulacaktır.
Keywords
Abstract
Şehnâme, one of the most renowned works of the East, has been very much processed among the Turkish literature and especially the poets of Classical Turkish literature, the images in this work and the characteristics of the heroes have been a source of inspiration for the Ottoman poets. Therefore, this work has been the source of a culture that has shared the same geography with each other for centuries and the work has been translated into Anatolia geographically many times. Şehnâme interpretations were written in Anatolia. One of these claims is the work of Derviş Mustafa, completed in 1773 by H. 1187 M. The text reviewed is one of the translated convictions of Şehnâme. It is a work written in Classical Ottoman Turkish much later than Old Anatolian Turkish as of the period, but basically it contains the effects of Old Anatolian Turkish. The period between 13.-15. centuries of Turkish is the period of Old Anatolian Turkish. West accepted as the first period of Turkish Ottomans after this period, and Turkey itself is very different in terms of features the language of the Turkish period. The Old Anatolian Turkish period is one of the most important periods of the Turkish language in terms of the works put forth and the language features of these works. In this study, the phonetic features of Derviş Mustafa's prose-Şeh-nâme translation of the 18th century will be emphasized. Famous and consonant changes and their sound events will be mentioned. The sound characteristics of Turkish in the period when the artifact is recited will be revealed by emphasizing the traces of Old Anatolian Turkish in these sound events.
