Author :
Abstract
İstanbul Karacaahmet Mezarlığındaki asma- üzüm tasvirli mezar taşlarının tespit edilerek bunların hangi estetik değer yargılarıyla yapıldığı, kitabesi olan mezar taşlarından hangi yüzyıllara ait olduğunun tespiti hedeflenmiştir. Çalışmada Türk süsleme sanatında önemli bir bezeme unsuru olan asma üzüm motifi ele alınarak, Türk kültüründeki yeri değerlendirilmekte; söz konusu motifin form, köken ve ikonografik anlamı üzerinde durulmaktadır. Çalışmada İstanbul Karacaahmet Mezarlığındaki tarihi mezar taşlarının sayısının fazla olması nedeniyle bir grup mezar taşı içerisindeki asma-üzüm motifli mezar taşları değerlendirilmiştir. Karacaahmet Mezarlığı’ndaki mezar taşlarına baktığımızda çok sayıda bitkisel, geometrik ve nesnel motiflere ve mimari elemanlara yer verildiğine şahit oluyoruz. Bu motifler arasında en çok kullanılan ve dikkat çekici olanlardan birisi de asma-üzüm motifidir. Asma-üzüm motifi bazı örneklerde bir meyve kasesi içinde görülürken, bazı örneklerde bir selvi ile beraber görülmektedir. Bazı örneklerde farklı bitkisel motiflerle mezar taşının farklı bölümlerine işlenmiştir. Türk insanın geçmişini yansıtması ve bilgilendirmesi açısından Karacahmet mezar taşlarındaki asma-üzüm motifli mezar taşları önem arz etmektedir.
Keywords
Abstract
It was aimed to determine which aesthetic judgments were preferred in making gravestones and the centuries of the gravestones with the epitaphs after determining the gravestones depicted in the grapevine in Karacaahmet Cemetery in Istanbul. In this study, the place of grapevine motif, which is an important decoration element in Turkish decorative art, in Turkish culture was evaluated and the form, origin and iconographic meaning of this motif was emphasized. In this study, due to the high number of historical gravestones in Karacaahmet Cemetery in Istanbul, only a group of gravestones with grapevine motifs were evaluated. When we look at the gravestones in Karacaahmet Cemetery, we see that there are many floral, geometric and object motifs and architectural elements. One of the most used and remarkable of these motifs is the grapevine motif. While the grapevine motif is seen in a fruit bowl in some examples, it is seen accompanied by a cypress in some. In some examples, it is seen that different floral motifs were embroidered on different parts of the gravestones. The gravestones with grapevine motifs in Karacaahmet cemetery are important in terms of reflecting the Turkish people's past and enlightening on it.
Keywords
- Arslan, A. (2007). Edirne Üç Şerefeli Camii Haziresi Mezar Taşları. Yayınlanmamış Yüksek
- Cantay, G.(2008). Türk Süsleme Sanatında Meyve, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3(5) Fall, 32-64.
- Çal, H., Çal, Ö. (2008). Kastamonu Atabey Gazi Camisi ve Türbesi Hazirelerindeki Mezar Taşları. Ankara: Kastamonu Belediyesi.
- Çal, H.; İltar, G. (2011). Giresun İli Mezar Taşları, Giresun Valiliği Yayınları, Ankara.
- Çal, H. (2015). Boyabat Mezar Taşları. (1. Baskı). Ankara: Boyabat Belediyesi Kültür Yayınları.
- Çoktan, E. (1996). Karacaahmed 9. Ada Mezar Taşı Kitabeleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Çoruhlu, Y. (2009). Eyüp ve Çevresindeki Mezar Taşlarında Görülen Kâse içinde Meyve Tasvirlerinin Sembolizmi, Tarihi Kültürü ve Sanatlarıyla II. Eyüpsultan Sempozyumu: 8-10 Mayıs 1998- İstanbul:Tebliğler.
- Eyice, S.(1994). “Karacaahmet Mezarlığı”, Dünden Bugüne İslam Ansiklopedisi, C. 4, İstanbul, 444-447.
- Gül, S. (2009). Kadıköy Taşköprü Caddesi Mezarlığı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
- Hanoğlu, C. (2006). Erzurum Merkez’de Cami Hazirelerinde Bulunan XVIII.-XIX. YY. Mezar Taşları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- İşli, N. (2001). “Karacaahmet Mezarlığı”,TDV İslam Ansiklopedisi, C. 24, 375-377.
- Ölçay, H. (2004). Trabzon Sülüklü Şehir Mezarlığı 19 Yüzyıl Kadın Mezar Taşları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Tanık, S. (2016). Gölcük Değirmendere Mezarlığı Mezar Taşları. Yayınlanmamış Yüksek
- Yer, K. (2004). Trabzon Sülüklü Şehir Mezarlığı’ndaki 18. Yüzyıl Mezar Taşları, FOTOĞRAF VE ÇİZİMLER
