Author :
Abstract
Elbistan Şehri, Akdeniz Bölgesi'nin kuzeydoğusundaki Kahramanmaraş iline bağlı, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat Bölümü’nde yer almaktadır.Birçok medeniyete beşiklik eden Elbistan'ın tarihi Üst Paleolitik ve Neolitiklik Çağlara kadar dayanmaktadır. Şehrin geçmişine Hititlerin,Romalıların,Selçukluların ve Dulkadiroğulları'nın damga vurduğu söylenebilir. Elbistan'da günümüze ulaşan ve şehrin geleneksel sivil mimarisini oluşturan evlerin 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Kızılcaoba,Ceyhan ve Köprübaşı Mahalleleri'nde yapılmaya başlandığı anlaşılmaktadır. Bu dönemden önce de şehirde, yapılışının kolay ve ucuz olması,malzemesinin bol bulunması, zahire yapımına da olanak vermesi sebebiyle düz, toprak damlı, kerpiç evler inşa edilmiştir. Bu çalışmamızda kültürel mirasın ve tarihi zenginliğin önemli göstergelerinden olan geleneksel evlerin yapısal durumu, mimari özellikleri, dağılışı ve turizme kazandırılması için yapılması gereken çalışmalar coğrafi bir bakış açısıyla Kahramanmaraş İli Elbistan Şehri özelinde tartışılmaktadır. Elbistan İlçesinde bulunan geleneksel evler yapı malzemeleri,yapım teknikleri,mimari özellikleri ile mimari öneme sahip fakat yeterince sahip çıkılmayan ve ülke genelinde yeterince bilinmeyen kültürel miras örneklerini oluşturmaktadırlar. Geleneksel evlerle ilgili tespit ve tescil çalışmaları yapılmakla beraber bu evler henüz kültürel mirası koruyacak duruma getirilememiştir.Bakanlık ve il yetkililerinin geleneksel evlerin turizme kazandırılması yönündeki çalışmalara ciddi destek vermesi gerekmektedir.Elbistan Belediye Başkanlığı'nın projeleri arasında yer Kızılcaoba Mahallesi'ndeki geleneksel evleri Safranbolu Evleri tarzı yapma fikri hem kültürel miras açısından hem de Elbistan Turizmi açısından önemlidir.Kent müzesinin açılması ve Kurtuluş Savaşı'nda komuta merkezi olarak kullanılan evin müze evine dönüştürülmesi şehrin mirasına sahip çıkılması ve turizme katkı sunması açısından önemli bir adım olacaktır. Bu çalışma ile bu alanda yapılan çalışmaları da toparlayarak geleneksel evlerin korunmasına ve değerlendirilmesine katkı sağlanacaktır.
Keywords
Abstract
The city of Elbistan is located in the Upper Euphrates Section of the Eastern Anatolia Region of the Kahramanmaraş province in the northeast of the Mediterranean Region. The history of Elbistan, which cradled many civilizations, dates back to the Upper Paleolithic and Neolithic ages. It can be said that the Hittites, Romans, Seljuks and Dulkadirogullari had a stamp on the city's past. It is understood that the houses, which have survived in Elbistan and constitute the traditional civil architecture of the city, started to be built in Kızılcaoba, Ceyhan and Köprübaşı Neighborhoods since the second half of the 19th century. Before this period, the city, easy and cheap construction, abundant materials, because it allows the construction of flat, earth-roofed, adobe houses were built. This study of the cultural heritage and historical wealth of the important indicators of the traditional houses of the structural condition, architectural features, and the studies that should be done for the distribution of tourism in the province of Kahramanmaraş Elbistan City are discussed from a geographical perspective. Traditional houses in Elbistan district are the examples of architectural heritage with building materials, construction techniques, architectural features but not sufficiently recognized and not sufficiently recognized throughout the country. Although traditional houses have been identified and registered, these houses have not yet been preserved to protect the cultural heritage. and the provincial authorities need to give serious support to the efforts to bring traditional houses into tourism. used as a command center in Turkey will be converted into a museum house will be an important step in terms of preserving the heritage of the city and contributing to tourism. This study will also contribute to the preservation and evaluation of traditional houses by gathering the studies carried out in this field.
Keywords
- Ak,H.,2016 "Türk Evlerinin Tarihsel Süreci ve Plan Türleri – 1 " https://www.icmimarlikdergisi.com/2016/09/02/
- Akyüz,E.,1995,"Geleneksel Konut Mimarisine İlişkin Kavramlar" Sözlük,3.
- Akan,A.,E.,Ömercioğlu,H.,T.,2016,"Anadolu'da Geleneksel Konut yapıları Üzerine Bir Çalışma:Isparta-Gönen Bey Konakları",SDU İnternational Journal of Techonological Science Vol:8 No:1 pp53-65
- Aydoğdu, A.ve Akbaş,S.,2017, "Kastamonu Konaklarının Turizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi " Turan-Sam U.B.H.Dergisi,C.9 S.35
- Bilgin,A.,2014, "Kalede Kazı, Bulunanlar ve Beklentiler" Elbistanınsesi.com.
- Bilgin,A.,2015,"Cumbalı Evleri Vardı Elbistan’ın " Elbistanınsesi.com.
- Bozkurt,S.,G.ve Altınçekiç,H.,2013, "19.yy da Osmanlı Konut Mimarisinde İç mekan Kurgusunun Safranbolu Evleri Örneğinde İrdelenmesi" İst. Ünv. Journal of the Faculty of Forestry, 69-91
- Çalışkan,S.,2009,"Tarihi Konut İşletmeciliği ve Kültür Turizmi İlişkisi: Beypazarı Örneği" Y.Lisans Tezi,Gazi Ünv.Eğt.Bil.Enst.Turizm İşl. Eğt.Bil.Dalı
- Çelik,S.,2018 "Alternatif Turizm" Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,C.11S.56.
- Demirci,D.,2010,"Isparta Evleri" Doktora Tezi,S.Demirel Ünv.
- Doğan,E.2006,"Buldan'ın Kültürel Varlıklarının Değerlendirilmesi ve Turizm Potansiyeli" İTÜ Mimarlık Tarihi,Buldan Sempozyumu.
- Durgun,Y.,2006,"Geleneksel Malatya Evleri Üzerine Bir İnceleme" Y.L. Tezi,Gazi Ünv.Fen Bil.Enst. Mimarlık,Ankara.
- Esen,F.,Tonbul,S.,2015 "Elbistan Havzası’nın İklim Özellikleri" KSU Sosyal Bil.Dergisi,Sayı:12,S:26.
- Güllü,A,2018,"Elbistan'da Eski Evler"https://www.marasgundem.com.tr/makale/elbistanda- eski-evler-16207
- Güllü,A.,2018 " https://www.marasgundem.com.tr/makale/elbistanda-eski-evler-16207"
- İbret,Ü,Aydınöz,D.ve Uğurlu,M.,2013" Kastamonu Şehrinde Kültür Ve İnanç Turizmi " Marmara Coğrafya Dergisi,S:32,s:239-269.İstanbul.
- Kanat,D.2012"Elbistan Şehir Coğrafyası "KSU Fen Edb.Fak.Coğrafya ABD.,Y.Lisans Tezi
- Kanadıkırık,E.,1972,"Maraş'ta Konut Tipleri" Coğrafya Araştırmaları Dergisi,S:5-6,s:253-283
- Karaca;Ö.,2018,"Anadolu Evlerinin Tarihsel Gelişimi",www.belgeseltarih.com
- Karademir,N.vd.,2018,"Kahramanmaraş’ta Turizm Algısı" Doğu Coğrafya Dergisi, S:39,s,45- 64.
- Karademir,N.,ve Sandal,E.K.,2016,"Kahramanmaraş’ta Halkın Turizme Bakışı" Türk Coğrafya Dergisi 66 (2016) 63-70
- Karakaş,A. ve Şengün,H.,İ.,2017 "Yerel Halkın Turizm Faaliyetlerine Yönelik Tutumları" (Saraybosna-Bosna Hersek Kongre Sunumu)
- Oğuz,G,P. ve Halifeoğlu,F.M,2017,"Geleneksel Diyarbakır Evlerinde Yapım Tekniği ve Malzemede Koruma Sorunları" Dicle Ünv.Mühendislik Dergisi,8,2,(345-358)
- Önen,M.O.,2008,"Dünyada ve Türkiye'de Turizm" Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü,Ankara.
- Özkarcı,M.,2005,"Elbistan'da Günümüze Gelemeyen Türk Mimari eserleri" KSU İlahiyat Fak Dergisi,6(1-16)
- Özyılmaz,H.,ve Sahil,S.,2017,"Sosyal Yapı Değişiminin Mimari Yapıya Yansıması:Diyarbakır Örneği" MEGARON 2017;12(4):531-544
- Paköz,E.,A.,2013,"Geleneksel Maraş Evlerinin Mimari Özellikleri" C.1,S.1S:65-81.
- POLAT,C. ,2016, "Geleneksel Elbistan evlerinin kaydı çıkarılıyor" Elbistanınsesi Gazetesi.
- Saraç,Ö,Tanrisever,C,Aydoğdu,A,2016, "Yeniden İşlevlendirilen Tarihi Yapıların Sürdürülebilirliği"Akademik Bakış Dergisi,Sayı:54,e-dergi.
- Tuztaşı,O.ve Çobanoğlu,T.,2006,"Anadolu’da Kerpicin Kullanım Geleneği ve Kerpiç Konut Yapım Sistemlerinin Karşılaştırılması",Tasarı+Kuram Dergisi,Sayı:5,S:95-104.
- Türk,F.,2019 "Müze Envanteri Çalışmaları'ndaki Görüşme Notları"
- Yıldız,Z.,2011,"Turizmin Sektörünün Gelişimi Ve İstihdam Üzerindeki Etkisi" S.D.Ü. Vizyoner Dergisi,C.3S.5.s.54-71
- II Rize Kalkınma Sempozyumu.3-4 MAYIS 2013 Bildiri Kitabı (Sayfa:322-334)
- Kahramanmaraş İli Çevre Düzeni Palanı Araştırma Raporu, 2011
- ÇEKÜL Vakfı Elbistan ile İlgili Master Planı, 2016.
