MEHMET AKİF’İN “LEYL” ŞİİRİNDE ZİHNİYET ÇÖZÜMLEME DENEMESİ

Author :  

Year-Number: 2020-46
Yayımlanma Tarihi: 2020-06-04 20:50:22.0
Language : Türkçe
Konu : TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI (YENİ TÜRK EDEBİYATI)
Number of pages: 96-111
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

İnsanın kendisini ve çevresini bilmesinde rol oynayan idrak, tanıma, anlama, kavrama, hatırlama, sembolleştirme, muhakeme ve soyutlama gibi faaliyetlerin bütünü zihniyet kavramını oluşturur. Zihniyet çözümlemesi iki bölüm halinde yapılmaktadır. Birinci bölümde ele alınan dönemin, çağın ya da herhangi bir zaman diliminin genel bir portresinin çizilmesi bulunmaktadır. Bu sayede dönemin ahlak ve zihniyetinin genel hatları çizilebilmektedir. İkinci bölümde ise köklere ve kaynaklara inerek bu zihniyetin belirme ve şekillenmesinde hangi faktörlerin etkili olduğu tespit edilmeye çalışılmaktadır. Zihniyet çözümlemelerinde üzerinde durulan bir konu da dindir. Dinin, zamanın yaşam tarzının oluşmasında ve insanların zihin dünyasının şekillenmesinde etkili olup olmadığı ya da etkinin boyutları araştırmanın temel hareket noktasıdır. Bu çalışmada Mehmet Akif’in Leylâ şiirinden yola çıkılarak bir zihniyet çözümlemesi yapılacaktır. Safahat’ın yedince bölümünde yer alan Leylâ şiiri toplumun içinde bulunduğu durumu göstermesi ve insanların hissiyatını anlatması bakımından önemli bir şiirdir. Çalışmada öncelikle şiir yapı bakımından metin merkezli olarak ele alınacak daha sonra ise şiirin bütünü üzerinde zihniyet çözümlemesi yapılacaktır.

Keywords

Abstract

Mentality is composed of mental operations such as cognition, comprehension, recognition, apperception, remembrance, symbolization, reasoning and abstraction. Mentality analysis is carried out in two sections: in the first section, a general portrait of the period, era or any specific period of time is presented; in the second section, by deep investigation of main resources, it is aimed to determine the factors that help to form and specify this mentality. Another important point to focus on in mentality analysis is religion. Whether the religion is effective in determining lifestyles of time and shaping people’s minds and/or if yes, how effectively it acts are the main starting points for the investigation. In the present paper, the mentality analysis of Mehmet Akif’s poem “Leylâ” will be presented. In the current investigation, first the poem will be examined in terms of its structure, and then a mentality analysis will be carried out on the whole poem.

Keywords


  • Aktaş, Ş. (2009). Şiir Tahlili -Teori ve Uygulama. Ankara: Akçağ Yay.

  • Aktaş, Ş. (2009). Şiir Tahlili -Teori ve Uygulama. Ankara: Akçağ Yay.Ayverdi, İ. (2011). Misalli Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Yay.

  • Bilkan, A.F.(2009). Osmanlı Şiiri’ne Modern Yaklaşımlar. İstanbul: Timaş Çüçen, A. K. (2001). Bilgi Felsefesi. Bursa: Asa Kitabevi.

  • Ersoy, M. A. (1987). Safahat (M. Ertuğrul Düzdağ, Haz.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

  • Kongar, E. (2007). Toplumsal Değişim Kuramları ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Remzi Kitabevi.

  • Köprülü, M.F. (2003). Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yay.

  • Mahçupyan, E. (2000). Batı’dan Doğu’ya, Dünden Bugüne Zihniyet Yapıları ve Değişim. İstanbul: Patika Yay.

  • Mengi, M.(1991). Divan Şiirinde Hikemî Tarzın Büyük Temsilcisi Nâbî, (2. bs.). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını

  • Ocak, A. Y. (1999). Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler (15.-17. yüzyılları). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

  • Okuyucu, C. (2006). Divan Edebiyatı Estetiği. İstanbul: L&M Yay.

  • Ülgener, S. (2006a). İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası. İstanbul: Derin Yay. Ülgener, S. (2006b). Zihniyet, Aydınlar ve İzm’ler. İstanbul: Derin Yay.

  • Yıldırım, S. (1998). Kur’ân-ı Hâkim ve Açıklamalı Meali. İstanbul: Feza Yayınları.

                                                                                                                                                                                                        
  • Article Statistics