OKUDUĞUNU ANLAMA STRATEJİLERİNİN BASILI VE DİJİTAL ORTAMDA KULLANIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: ORTAOKUL ÖRNEĞİ
Author :
Abstract
Araştırmada, ortaokul öğrencilerinin okuduğunu anlama stratejilerini basılı ve dijital ortamlarda kullanma durumlarının belirlenmesi ve aralarındaki ilişkinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma, nicel yöntemlerden ilişkisel tarama modeline göre yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemi, ortaokul düzeyinde 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda öğrenim gören 204 öğrenciden oluşturulmaktadır. Örneklem gönüllük esasına göre tesadüfi örnekleme ile belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, ortaokul öğrencilerinin daha çok dijital ortamda okuduğunu anlama stratejilerini kullandığı tespit edilmiştir. Bunun yanında, okuma öncesine ve sonrasına yönelik stratejileri dijital ortamlarda, okuma sırasına yönelik stratejileri ise basılı ortamda okurken kullandıkları görülmüştür. Ayrıca hem basılı hem de dijital ortamda kız öğrencilerin erkeklerden daha fazla strateji kullandığı, sınıf düzeyine göre ise 5.sınıf öğrencileri lehine bir strateji kullanımının olduğu belirlenmiştir. Okuduğunu anlama stratejilerinin basılı ve dijital ortamda kullanılma düzeyi arasında ise pozitif yönlü bir ilişkinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
In the research, it was aimed to determine the situations of middle school students using reading comprehension strategies in printed and digital media and the relationship between them. Relational screening model, which is one of the quantitative methods, was used in the research. The sample of the research consists of 204 middle school students. In addition, students were determined on a voluntary basis and random sampling. As a result of the research, it was determined that middle school students mostly use their reading strategies in digital environment. In addition, they use the strategies before and after reading in digital media and the strategies for after reading in printed media. Also, it has been determined that female students use more strategies than boys in both printed and digital media. It was observed that 5th grade students used more strategies. However, it was concluded that there is a positive relationship between using strategy in printed and digital media.
Keywords
- Akın, E. ve Çeçen, M.A. (2014). Ortaokul öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi (Muş-Bulanık örneği). Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(8), 91-110.
- Akyol, H. (2012). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi (yeni programa uygun). Ankara: PegemA Yayınları.
- Akyol, H. (2014). Okuma. (Ed. Kırkkılıç, A. ve Akyol, H.), İlköğretimde Türkçe öğretimi (ss. 15-48). Ankara: PegemA Yayınları.
- Altunkaya, H. ve Sülükçü, Y. (2018). 7. sınıf öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2502-2517.
- Anwarul, I. M. (2013). Reading habits and attitudes in the digital environment: A study on Dhaka University students. International Conference on Digital Humanities, Lincoln (Shortpaper) 16-19 July, USA: University of Nebraska.
- Ateş, A. (2013). Üniversite öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık düzeyleri (İnönü Üniversitesi Örneği). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(4), 258-273.
- Baltacı, M. ve Akpınar, B. (2013). Web tabanlı öğretimin öğrenenlerin üstbiliş farkındalık düzeyine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 319-333.
- Başaran, M. (2013). 4.sınıf öğrencilerinin üst bilişsel okuma stratejilerini kullanma durumları ve bu stratejilerle okuduğunu anlama arasındaki ilişki. Turkish Studies International Periodical For The Languages Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 225240.
- Bulut, A., (2016). Ortaokul öğrencilerinin okuma stratejileri bilişsel farkındalık düzeyleri. Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 625-644.
- Cantrell, S., & Carter, J. (2009). Relationships among learner characteristics and adolescents' perceptions about reading strategy use. Reading Psychology, 30, 195–224.
- Chen, Y. N. (2003). Application and development of electronic books in an e-Gutenberg age. Online Information Review, 27(1), 8-16.
- Coşkun, S. (2011). Bilişsel farkındalık stratejilerine dayalı okuma eğitimi etkinliklerinin okuduğunu anlama becerilerini geliştirmeye etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
- Çakıroğlu, A. (2007). Üstbilişsel strateji kullanımının okuduğunu anlama düzeyi düşük öğrencilerde erişi artırımına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
- Çelik, T. (2015). Öğrencilerin e-kitap okuma tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies Turkic, 10(3), 271-284.
- Çöğmen, S. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kullandıkları okuduğunu anlama stratejileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Dilci, T. ve Kaya, S. (2012). 4.ve 5. sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin üst bilişsel farkındalık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 247-267.
- Dillon, A. (1992). Reading from paper versus screens: A critical review of the empirical literature. Ergonomics, 35(10), 1297- 1326.
- Doğan, B. (2002). Okuduğunu anlama stratejilerinin öğretimi ile ilgili alan yazın taraması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(15), 97-107.
- Duffy, G. (1993). Rethinking strategy ınstruction. four teachers' development and their low achievers' understandings. The Elementary School Journal. 93(3), 231-247.
- Duran, E. ve Alevli, O. (2014). Ekrandan okumanın 8. sınıf öğrencilerinde anlamaya etkisi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(1), 1-11.
- Durualp, E., Çiçekoğlu, P. ve Durualp, E. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2 (1), 115-132.
- Epçaçan, C. (2009). Okuduğunu anlama stratejilerine genel bir bakış. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 207-223.
- Ercan, A.N. ve Ateş, M. (2015). Ekrandan okuma ile kâğıttan okumanın anlama düzeyi açısından karşılaştırılması. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(7), 395-406.
- Erden, M. ve Akman, Y. (2018). Eğitim psikolojisi gelişim-öğrenme-öğretme. Ankara: Arkadaş
- Fernández-Cruz, F.J. & Fernández-Díaz, M.J. (2016). Generation Z´s teachers and their digital skills. Comunicar, 46(XXII), 97-105.
- Foltz, P.W. (1996). Comprehension, coherence, and strategies in hypertext. In J. Rouet, J. Levonen, A. Dillon, Spiro, R.J. (Eds.), Hypertext and Cognition (pp.109-136). Mahwah, NJ: Lawrance Erlbaum Associates Inc.
- Gelen, İ. (2003). Bilişsel farkındalık stratejilerinin Türkçe dersine ilişkin tutum, okuduğunu anlama ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış doktora lisans tezi. Adana: Çukurova
- Grimshaw, S., Dungworth, N., McKnight, C. & Morris, A. (2007). Electronic books: children’s reading and comprehension. British Journal of Educational Technology, 38(4), 583599.
- Güneş, F. (2009). Ekran okumada verimlilik. Kalkınmada Anahtar Verimlilik Gazetesi, Ağustos, 248, 26-28.
- Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşım ve modeller. Ankara: PegemA Yayınları.
- Güneş, F. (2016). Kâğıttan ekrana okuma alanındaki gelişmeler. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 1-18.
- Güneş, F. ve Susar Kırmızı, F. (2014). E-kitap okumaya yönelik tutum ölçeğinin (EKOT) geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 196-212.
- Harashima, M. (2008). Hypertext literacy: reading strategies and comprehension on the internet. Hawaii Pacific University TESOL Working Paper Series, 6(2), 1-13.
- Harris, A. J. & Sipay, E. R. (1990). How to increase reading ability. New York: Longman.
- Horzum, M. B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 56-68.
- Kana, F. (2014). Metacognitive awareness of reading strategies levels of secondary school students. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 100-120.
- Kandemir, H., ve Demiroğlu Memiş, A. (2019). Beşinci sınıf öğrencilerinin üstbilişsel okuduğunu anlama farkındalığı ile okuduğunu anlama ve okuma tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(Özel Sayı), 67-82
- Kanmaz, A. (2012). Okuğunu anlama stratejisi kullanımının, okuduğunu anlama becerisi, bilişsel farkındalık, okumaya yönelik tutum ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
- Kaplan, A. ve Maltepe, S. (2016). Türkçe derslerinde anlama stratejileri kullanımının öğrencilerin okuduğunu anlama düzeylerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1446-1453.
- Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Karatay, H. (2009). Okuma stratejileri bilişsel farkındalık ölçeği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(19), 58-80.
- Karatay, H. (2010). İlköğretim öğrencilerinin okuduğunu kavrama ile ilgili bilişsel farkındalıkları. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 27, 457-475.
- Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (1998). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi.
- Koç, C. ve Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin akademik öz yeterlik algıları ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıkları. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 745-778.
- Konishi, M. (2003). Strategies for reading hypertext by Japanese ESL learners. The Reading Matrix, 3(3), 97-119.
- Kylonen, P. C. & Bertling, J. P. (2014). Innovative questionnaire assessment methods to increase cross-country comparability. In L. Rutkowski, M. Von Davier, and D. Rutkowski (Eds.), Handbook of international large scale assessment: Background, technical issues, and methods of data analysis (s.277-285). Boca Raton, FL.: CRC Press.
- Macit, İ. ve Demir, M.K. (2016). Dördüncü sınıf öğrencilerinin ekran okuma becerilerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 1647-1664.
- Maden, S. (2012). Ekran okuma türleri ve Türkçe öğretmeni adaylarının ekran okumaya yönelik görüşleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(3), 1-16.
- Makrogiorgou, G., & Antoniou, L. (2016). Using a WebQuest to develop the reading strategies of 6th grade EFL learners. Research Papers in Language Teaching and Learning, 7(1),
- March, G. S. (1999). Multimedia CD-storybooks and traditional print storybooks: A comparison of the reading comprehension and attitude third grade students. Unpublished master’s thesis. Canada: The University of British Columbia.
- Mert, E. L. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının okuma stratejilerine ilişkin bilişsel farkındalık düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 95-106.
- Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2005). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1- 5.sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
- Mokhtari, K. & Reichard, C. A. (2002). Assessing students’ metocognitive awareness of reading strategies. Journal of Educational Psychology, 94(2), 249-259.
- Özen, F. ve Durkan, E. (2016). Üstbilişsel okuma stratejileri kullandırma ölçeğinin geliştirilmesi, bir geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 11(14), 565
- Öztürk, E. (2012). Okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık envanteri’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 11(2), 292-305. Öztürk, S. ve Güneş Özden, M. (2019). Ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin kullandıkları okuma stratejileri. Istanbul Sabahattin Zaim University Journal of Education, 1(1), 99-132.
- Pearman, C. J. (2008). Independent reading of CDROM storybooks: Measuring comprehension with oral retellings. The Reading Teacher, 61(8), 594-602.
- Perkins, K., & Brutten, S. (1992). The effect of processing depth on esl reading comprehension. Journal of Research in Reading 15, 67–81.
- Rose, E. (2011). The phenomenology of on-screen reading: University students’ lived experience of digitized text. British Journal of Educational Technology, 42(3), 515-526.
- Santrock, J. W. (2018). Eğitim psikolojisi. (Çev.Ed. D.M. Siğez). Ankara: Nobel Yayınları
- Schmar-Dobler, E. (2003). Reading on the Internet: The link between literacy and technology. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 47(1), 80-85.
- Smith, N. L. (2009). A study of middle grades students’ reading ınterests, habits, and achievement. Doctorate thesis. University of North Carolina, School of Education.
- Spencer, C. (2006). Research on learners’ preferences for reading from a printed text or from a computer screen. Journal of Distance Education, 21(1), 33-50.
- Temizkan, M. (2008). Bilişsel okuma stratejilerinin Türkçe derslerinde bilgiye dayalı metinleri okuduğunu anlama üzerindeki etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 129-148.
- Topuzkanamış, E. (2009). Öğretmen adaylarının okuduğunu anlama ve okuma stratejilerini kullanma düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Balıkesir: Balıkesir
- Türk Dili Kurumu (2005). Türkçe sözlük. Ankara: TDK Yayınları
- Ulu, H. ve Ulusoy, M. (2019). The development of metacognitive awareness of reading strategies through WebQuest based teaching. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 9(3), 765-818,
- Yalçın, A. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri yeni yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Yaman, H. ve Dağtaş, A. (2013). Ekrandan okumanın okumaya yönelik tutuma etkisi. Journal of Theory and Practice in Education, 9(4), 314-333.
- Yıldız, C. (2008). Okuma ve anlama öğretimi. (Ed. C. Yıldız). Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi içinde ss.115-154. Ankara: PegemA Akademi.
- Yiğiter, K., Sarıçoban, A. ve Gürses, T. (2005). Reading strategies employed by elt learners at the advanced level. The Reading Matrix, 5(1), 124–139.
