Author :
Abstract
Osmanlı İmparatorluğunun en önemli sorunu, eğitim kurumlarının yetersizliği ve eğitilmemiş insan gücüydü. Çağının gerçeklerine ayak uyduramayan nakilci eğitim kurumları zamanın ihtiyaçlarına cevap veremiyordu. Bu kurumların yetiştirdiği insan ise dünyadaki gelişmelerden habersiz olarak yaşıyordu. Kısacası dünyadaki değişmelere ve yeniliklere kapalı bir toplumduk. Bu durumdan en çok etkilenenler ise kadınlardı. Toplumun onları eğitmek gibi bir derdi ve programı da yoktu. Böyle bir mirası devralan Cumhuriyet idaresi insanı değiştirmeden toplumu değiştirmenin imkânsızlığını gördüğü için işe eğitim kurumlarından başlamayı kararlaştırır. Eğitim kurumları değiştikçe insanın da değişerek gelişeceğine inanır. Eğitim konusunda Osmanlı İmparatorluğu ile Cumhuriyet yönetimi arasındaki bu zihniyet farklılığını gören dönem yazarları, romanları aracılığıyla bu toplumsal paradigmamızı anlatarak Cumhuriyet idaresinin planladığı ve hedeflediği milli eğitim programını kurumsal, toplumsal ve insan kaynakları bakımından bir önceki dönemle mukayese ederek ele alırlar.Devir-şahsiyet ve eserlerden hareketle Erken Dönem Cumhuriyet Romanları üzerine yaptığımız bu çalışmamızla eğitim konusundaki son yüz yıllık geçişimizi gözler önüne sermeyi amaçlıyoruz.
Keywords
Abstract
The most important problem of the Ottoman Empire was the inadequacy of educational institutions and uneducated manpower. The educational institutions based on rote-learning unable to keep up with the realities of the era could not meet the needs of the period. The people trained by these institutions lived unaware of the developments in the world. We were, in short, a society deaf to the changes and innovations in the world. Women were the group most affected by this situation. The society had neither any concern nor a programme to educate them. Having inherited such a heritage, the Republican administration decided to set to work by starting from educational institutions, as it figured out that it was impossible to change the society without changing people. It believed that people would develop through change only if the educational institutions underwent a change. The authors of the period, who realized this difference in mentality about education between the Ottoman Empire and the Republican administration, explained this social paradigm through their novels and discussed the national education program planned and worked up by the Republican administration by comparing it with the program of the previous period in terms of institutional, social and human resources.Taking into account the characteristics and literary works of the period, we aim to lay bare our educational progress over the past century through this study on the Early Republican novels.
Keywords
- Adıvar, Halide Edip (2000), Vurun Kahpeye, Özgür Yayınları, İstanbul.
- Adıvar, Halide Edip (2000), Vurun Kahpeye, Özgür Yayınları, İstanbul.Adıvar, Halide Edip (2008), Sinekli Bakkal, Can Yayınları, İstanbul
- Akyüz, Yahya (2007), Türk Eğitim Tarihi, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
- Afetinan, A. (1982), Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri, Milli Eğitim Basımevi,İstanbul.Cihan, Ahmet (2007), Osmanlı’da Eğitim, Fi Yayınları, İstanbul.
- Demirtaş, Bahattin (2018), Atatürk Döneminde Eğitim Alanında Yaşanan Gelişmeler, Akademik Bakış, C.1, S.2, ss. 155-176
- Doğan, Recai (1997), Osmanlı Eğitim Kurumları ve Eğitimde İlk Yenileşme HareketlerininBatılılaşma Açısından Tahlili, Ankara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 37, S. 1, ss.407-442.
- Durakbaşa, Ayşe (2002), Halide Edip, Türk Modernleşmesi ve Feminizm, İletişim Yayınları Erdal, Kerime (2008), Halide Edip Adıvar ve Eğitim, Ezgi Kitabevi, Bursa,
- Güntekin, Reşat Nuri (1974), Yeşil Gece, İnkılap ve Aka Kitabevi, İstanbul. Güntekin, Reşat Nuri (2006), Gizli El, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
- Güntekin, Reşat Nuri (2007), Damga, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
- Güntekin, Reşat Nuri (1970), Kızılcık Dalları, İnkılap ve Aka Kitabevi, İstanbul. Güntekin, Reşat Nuri (2016), Yaprak Dökümü, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
- Güntekin, Reşat Nuri (2013), Gökyüzü, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
- Gürpınar, Hüseyin Rahmi (1972), Ben Deli miyim?, Atlas Kitabevi, İstanbul.
- Gürpınar, Hüseyin Rahmi (1983), Tebessüm-i Elem (Acı Gülüş), Atlas Kitabevi, İstanbul. Gürpınar, Hüseyin Rahmi (2003), Muhabbet Tılsımı, Özgür Yayınları, İstanbul.
- Kant, Immanuel (2013), Eğitim Üzerine, Çev.: Ahmet Aydoğan, Sel Yayıncılık, İstanbul. Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (2016), Ankara, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Karaca, Şahika (2013), Modernleşme Döneminde Kadın Eğitiminin Niteliğine Yönelik Farklı Yaklaşımlar, UHBAB, C.2, S.3, ss. 1-11.
- Safa, Peyami (1977), Mahşer, Ötüken Yayınevi, İstanbul.Safa, Peyami (1972), Şimşek, Ötüken Yayınevi, İstanbul.
- Safa, Peyami (2017), Sözde Kızlar, Beta Kitabevi, İstanbul.
- Yıldız, İpek (2018), Tanzimat Romanında Eğitim Sorunu, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
- Kodaman, Bayram (1991), Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
- Palazoğlu, A.B. (1995), Atatürk İlkeleri, Türk Hava Kurumu Yayınları, Ankara. Tanpınar, Ahmet Hamdi (2002), Huzur, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- Toker, Şevket (2002), Cumhuriyet sonrası Türk Romanında Öğretmen ve Sorunları, Ege Eğitim Dergisi, S. 1,C. 2, ss.1-10.
- Topçu, Nurettin (1997), Türkiye’nin Maarif Davası (Haz. Ezel Erverdi- İsmail Kara), Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Ürekli, Fatma (2002), Tanzimat Dönemi Osmanlı Eğitim ve Kurumları, Manas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, S. 3, ss. 382-406. Kırgızistan.
