Author :
Abstract
Araştırma alanı Susurluk Çayı Havzası olup, araştırma konusu havzada bulunan 30 yılı aşkın gözlemlerle (1979-2019) 8 meteoroloji istasyonundaki ortalama sıcaklık ve toplam yağış parametrelerinin trend analizidir. Çalışmanın amacı, uzun yıllardır havza genelinde ölçüm yapan meteoroloji istasyonlarının aylık ölçülen ortalama sıcaklık ve yağış verilerini dikkate alarak bu verilerin yıllık ve mevsimsel eğilimlerini analiz etmektir. Araştırmada trend yöntemleri olan Mann-Kendall testi ve Spearman's Rho testi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre havza genelinde hem yıllık hem de mevsimsel olarak ortalama sıcaklıklarda önemli artışlar gözlendi. Susurluk Çayı Havzasında yaz mevsimi, sıcaklıkta gözlenen önemli ve kuvvetli pozitif eğilimin en güçlü olduğu mevsimdir. Havza genelinde yaz, sonbahar ve kış mevsimlerinde ve yıllık yağışlarda önemli bir artış veya azalma olmamıştır. Havzada gözlenen sıcaklık artışlarının yıllık ve mevsimsel yağışlara önemli bir etkisinin olmadığı görülmüştür.
Keywords
Abstract
The research area is the Susurluk Stream Basin, and the research topic is the trend analysis of average temperature and total precipitation parameters in 8 meteorological stations with more than 30 years of observations (1979-2019) located in the basin. The aim of the study is to analyze the annual and seasonal trends of these data by considering monthly measured average temperature and precipitation data of meteorological stations that have been measuring throughout the basin for many years. The Mann-Kendall test and Spearman's Rho test, which are trending methods, were applied in the research. According to the results, significant increases in average temperatures were observed both annually and seasonally throughout the basin. In the Susurluk Stream Basin, summer is the season in which the significant and strong positive trend observed in temperature is most strongly observed. There was no significant increase or decrease in summer, autumn, and winter seasons and annual precipitation throughout the basin. It has been observed that temperature increases observed throughout the watershed do not have a significant effect on annual and seasonal rainfall.
Keywords
- Addisu, S., Selassie, Y.G., Fissha, G. ve Gedif, B. (2015). Time series trend analysis of temperature and rainfall in lake Tana Sub-basin, Ethiopia, Environmental Systems Research, pp. 4:25, Springer.
- (2015). Yeni Senaryolarla Türkiye İklim Projeksiyonları ve İklim Değişikliği-TR2015-CC. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Altunay, A. (2016). Mann-Kendall-Sen Trend Yöntemi ile Türkiye’deki Klimatolojik Verilerin İncelenmesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
- Arınç, K. (2014). Doğal Beşerî İktisadi ve Siyasal Yönleriyle Ege ve Marmara Bölgeleri, Biyosfer Araştırmaları Merkezi, ss.239, Erzurum.
- Asfaw, A., Simane, B., Hassen, A. ve Bantider, A. (2017). Variability and time series trend analysis of rainfall and temperature in northcentral Ethiopia: A case study in Woleka sub-basin, Weather and Climate Extremes, pp.1-13, Elsevier.
- Atalay, İ. (1990). Vejetasyon Coğrafyasının Esasları, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, ISBN:0901. DK.89.004.056, İzmir.
- Atalay, İ. (2017). Türkiye Jeomorfolojisi, META Basım Matbaacılık Hizmetleri, Bornova, İzmir. Atalay, İ. (2020). Uygulamalı Klimatoloji. META Basım Matbaacılık Hizmetleri, Bornova, İzmir.
- Atalay, İ. ve Mortan, K. (2017) Türkiye’nin Bölgesel Coğrafyası, İnkılap Yayınevi, İstanbul.
- Avcı, M. (2005). Çeşitlilik ve Endemizm Açısından Türkiye'nin Bitki Örtüsü, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, Sayı 13, ss. 27-55, İstanbul.
- Burn, Dh ve Elnur, Mah (2002). Hidrolojik Eğilimlerin ve Değişkenliğin Tespiti. Hidroloji Dergisi , 255 (1-4), ss.107-122.
- Cosun, F., (2008). Kahramanmaraş ili’nde İklim Değişikliği Trend Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, Kahramanmaraş.
- Coşkun, M. (2011). Fundamental pollutants in the European Union (EU) countries and their effects on Turkey. Elsevier, Procedia Social and Behavioral Sciences, 19, 467-473.
- Coşkun, M. (2019). İklim Değişmeleri ve Küresel Isınma, 12. Bölüm, Yer Bilimi Kitabı, Ed. Mete Alim-Serkan Doğanay, Pegem Akademi, Ankara.
- Coşkun, S. (2020a). Tuz Gölü-Konya Kapalı Havzaları’nda Ortalama Sıcaklık, Yağış Ve Akım Verilerinin Trend Analizi, Coğrafya Araştırmaları, Kitap Bölümü, 1. Bölüm, sf:1-13, Akademisyen Yayınevi (AYBAK), Ankara.
- Coşkun, S. (2020b). Trend Analysis of Mean Temperatures Data in Van Lake Closed Basin, Turkey, Current Studies in Social Sciences, Chapter of Book, 3. Chapter, ss.43-51,
- Coşkun, S. (2020c). Tuz Gölü-Konya Kapalı Havzalarının Yaz Mevsimi Ortalama Sıcaklık, Yağış, Buharlaşma ve Akım Verilerindeki Değişimlerin Karşılaştırmalı Trend Analizi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (SOBİDER), Yıl: 7, Sayı: 46, Haziran 2020, ss. 123-138.
- Coşkun, S. (2020d). Van Gölü Kapalı Havzasında Yağışların Trend Analizi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 8(2), ss.521-532.
- Coşkun, S. (2020e). Göller Yöresi’nde Sıcaklık, Yağış ve Akım Değerlerinde Meydana Gelen Eğilimler (Akdeniz Bölgesi-Türkiye), International Social Sciences Studies Journal, (eISSN:2587-1587) cilt:6, sayı: 66; ss:3142-3155.
- Coşkun, S. (2020f). Aras-Kura Kapalı Havzasının Ortalama Sıcaklık, Yağış Ve Akım Verilerinin Trend Analizi (Türkiye), Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:30, Sayı:2, ss:29-42, Temmuz, Elazığ.
- Coşkun, S. (2020g). Akarçay Kapalı Havzası’nın Yaz Mevsiminde Buharlaşma Ve Akım Verilerinin Trend Analizi, Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science, Yıl: 7, Sayı: 47, Ağustos 2020, ss. 162-177.
- Coşkun, S. (2020h). Akarçay Kapalı Havzasının Ortalama Sıcaklık ve Yağış Verilerinin Eğilim Analizi (Afyonkarahisar-Türkiye). Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, Sayı: 81, Sonbahar, ss.533-547.
- Çelik, A. (2010). Gediz Havzasında Yağış ve Sıcaklık Trendleri ile Akarsu Akımları Arasındakiİlişkilerin İncelenmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
- Çeribaşı, G., Doğan, E. ve Sönmez, O. (2014). Evaluation of Meteorological and Hydrological Data of Sapanca Basin by Trend Analysis Method, Journal of Environmental Protection and Ecology, 15/2, ss.705-714.
- Çiçek, İ. (2003). “The Statistical Analysis of Precipitation in Ankara, Turkey”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:13, Sayı:1, Sayfa: 1-20, Elâzığ.
- Demir, İ., Kılıç, G., Coşkun, M. ve Sümer, U.M. (2008). “Türkiye’de Maksimum, Minimum ve Ortalama Hava Sıcaklıkları ile Yağış Dizilerinde Gözlenen Değişiklikler ve Eğilimler”, TMMOB İklim Değişimi Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, Ankara, TMMOB, ss. 69-84.
- Efe, R. (2004). Biyocoğrafya: I-Genel prensipler, II-Bitki coğrafyası (Vejetasyon coğrafyası, fitocoğrafya), III-Zoocoğrafya (hayvan coğrafyası), Çantay Kitabevi, İstanbul.
- Erkan, Y. (2019). Türkiye’de Aylık Sıcaklık ve Aylık Sıcaklık Farklarındaki Eğilimler ve Sıcaklık Eğilim Grupları, International Journal of Human Sciences, cilt 16, sayı 2, ss. 392-427, Ankara.
- Erlat, E. (2013). İklim Sistemi ve İklim Değişmeleri, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
- Hirsch, R. M., ve Slack, J. R. (1984). A nonparametric trend test for seasonal data with serial dependence. Water Resources Research, 20(6), 727-732.
- Gökçe, N. (2016). Balıkesir Ovası-Kocaçay-Manyas Ovası ve Susurluk Çayı Arasında Kalan Sahanın Jeomorfolojisi, Türk Coğrafya Dergisi, sayı:67, ss.21-31, İstanbul.
- Gümüş, V. ve Yenigün, K. (2006). Aşağı Fırat Havzası Akımlarının Trend Analizi ile Değerlendirilmesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Yedinci Uluslararası İnşaat Mühendisliğinde Gelişmeler Kongresi, İstanbul.
- Güngördü, E. (2003). Türkiye’nin Coğrafyası, Asil Yayınları, Ankara.
- İçel, G. ve Ataol, M. (2014). Türkiye’de Yıllık Ortalama Sıcaklıklar ile Yağışlarda Eğilimler ve NAO Arasındaki İlişkileri (1975-2009), İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümü, Coğrafya Dergisi, Sayı 28, ss. 55-68, İstanbul.
- Kadıoğlu, M. (2012). Türkiye’de İklim Değişikliği Risk Yönetimi. Türkiye’nin İklim Değişikliği II. Ulusal Bildiriminin Hazırlanması Projesi Yayını, 172.
- Karabulut, M. ve Cosun, F. (2009). Kahramanmaraş İlinde Yağışların Trend Analizi, Coğrafi Bilimler Dergisi, CBD 7(1), ss. 65-83. Karakuş, C. B. (2017). Hidro-Meteorolojik Parametreler İçin Trend Analizi Yöntemleri, International Journal of Scientific and Technological Research, vol. 3, nu 2, ss. 22-32, Ocak.
- Karaosmanoğlu, F., Günek, H., (2018). Göksu Havzası’nda Buharlaşma ve Yüzeysel Akışın Penman ve Thourthwaite Yöntemlerine Göre Değerlendirilmesi. International Journal of Scientific and Technological Research, 4(10), ss.599-614.
- Kızılelma, Y., Çelik, M. A., ve Karabulut, M. (2015). İç Anadolu Bölgesinde Sıcaklık ve Yağışların Trend Analizi. Türk Coğrafya Dergisi, (64), İstanbul. Neyran, C. E. (2007). Türkiye akarsularında mevsimsel trend analizi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Özfidaner, M. (2007). Türkiye Yağış Verilerinin Trend Analizi ve Nehir Akımları Üzerine Etkisi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
- Polat, P. ve Sunkar, M. (2017). Rize’nin İklim Özellikleri ve Rize Çevresinde Uzun Dönem Sıcaklık ve Yağış Verilerinin Trend Analizi, F.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:27, Sayı:1, Sayfa:1-23, Elazığ.
- Rahman, M. A., Yunsheng, L. ve Sultana, N. (2017). Analysis And Prediction Of Rainfall Trends Over Bangladesh Using Mann–Kendall, Spearman’s Rho Tests And ARIMA Model. Meteorology and Atmospheric Physics, 129(4): ss.409-424.
- Şahin, C., Doğanay, H. ve Özcan, N. A. (2013). Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği, Gündüz Eğitim Yayınları, Ankara.
- Şenocak, S. ve Emek, M. F. (2019). Trend Analizi Yöntemleri Kullanılarak Doğu Anadolu Bölgesi Aylık Yağış Miktarlarının Değerlendirilmesi, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, Sayı: 17, ss. 807-822.
- Tosic, I. ve Ukasevic, M. (2005). Analysis of Precipitation Series for Belgrade, Theoretical and Applied Climatology, 80, ss.67-77.
- Türkeş, M., (2007). Küresel İklim Değişikliği Nedir? Temel Kavramlar, Nedenleri, Gözlenen ve Öngörülen Değişiklikler, I. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi, İTÜ, ss. 38-53,
- Türkeş, M., Sümer, U. M. ve Çetiner, G. (2000). Küresel İklim Değişikliği ve Olası Etkileri, Çevre Bakanlığı, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Seminer Notları (13 Nisan 2000, İstanbul Sanayi Odası), 7-24, ÇKÖK Gn. Md., Ankara.
