Author :
Abstract
Ağızlar, ölçünlü dilin yanında varlığını sürdürmektedir. Yine de hızla akan zaman ve sürekli değişen şartlar sebebiyle ağız özellikleri olduğu gibi korunmamakta, bilişim ağının gelişimi ve yaygınlığı etkisiyle yok olmaya, farklılaşmaya kadar gitmektedir. Bu sebeple ağızlara ait dil malzemelerinin hızlı bir şekilde bir araya getirilmesi gerekmektedir. Metin derlemesi yanında sözcük derlemeleri de bu noktada önem taşımaktadır. Ankara'ya bağlı Güdül ilçesinin ilçe merkezi yanında Karacaören köyü ve Yeşilöz beldesinde daha önce yöre insanı ile yapılan çeşitli görüşmeler sonucu yörenin birçok sözlü kültür ürünü derlendi. Bu çalışmada derlenen sözler Derleme Sözlüğü ile karşılaştırılıp Anadolu Ağızları söz varlığına katkı sağlamayı amaçlandı. Derleme Sözlüğü’nde yer alanlar yer almayanlar, yer aldığı hâlde ses ve anlam farklılıklarına sahip olanlar diye üç farklı sınıflandırma yapılmıştır. Ayrıca ilk iki bölümde ad (akraba, yer, giysi, yiyecek, bitki, hayvan, oyun, hastalık vs. adları), sıfat, zarf, fiil, ünlem gibi sözcük türleri yanında deyim ve beddua ifadeleri alt sınıflandırma yöntemi uygulanmıştır.
Keywords
Abstract
Dialects survive alongside standard language. Nevertheless, due to the rapidly flowing time and constantly changing conditions, the mouth features are not preserved as they are, and they go to extinction and differentiation with the effect of the development and prevalence of the information network. For this reason, the language materials belonging to the mouths should be brought together quickly. In addition to text compilation, word compilations are also important at this point. Many oral cultural products of the region were compiled as a result of various interviews with local people in the district center of Güdül district of Ankara, as well as in the village of Karacaören and Yeşilöz. The words compiled in this study were compared with the Compilation Dictionary and it was aimed to contribute to the vocabulary of Anatolian Dialects. Three different classifications have been made: those who are not included in the Compilation Dictionary, those who have differences in sound and meaning although they are included. In addition, in the first two sections, the subclassification method of idiom and curse expressions was applied in addition to the types of words such as noun (relatives, place, clothes, food, plant, animal, game, disease etc.
Keywords
- Akar, Ali (2006). “Ağız Araştırmalarında Yöntem Sorunları”, Turkish Studies ½, s.41-53.
- Akça, Hakan (2009). “Ankara İlinin Diyalektolojik Durumu”, Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı Bildirileri (25-30 Mart 2008 Şanlıurfa), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, s. 33-42.
- Akça, Hakan (2012). Ankara İli Ağızları (İnceleme, Metinler, Dizin), Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
- Akça, Hakan (2016). “Ankara İli Ağızları ile Eski Anadolu Türkçesinin Ünlü Yuvarlaklaşması Bakımından Karşılaştırılması”, Gazi Türkiyat, Bahar 18: 93-109.
- Demir, Nurettin (1997). “Ağız Araştırmalarında Derleme Teknikleri” Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni (9 Mayıs 1997) TDK Yay.697, Ankara 1999 s.78-87
- Demir, Nurettin (1998). “Ağız araştırmalarında kaynak kişi meselesi” Dursun Yıldırım Armağanı, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s.171-180.
- Demir, Nurettin (1999). “Ağız Sözlükçülüğü”, Kebikeç, S. 7-8, 1999, s. 67-75.
- Karahan, Leyla (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Karahan, Leyla (1997). “Ağız Araştırmaları Alanında Yapılması Gereken Çalışmalar”, Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni (9 Mayıs 1997), TDK Yay., Ankara 1999, s. 24-28.
- Sırakaya, Necla (1995). “Güdül İlçesinde Yerleşme ve Konut Tipleri”, Türkiye Coğrafyası Dergisi, sy. 4, s. 189-209.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, C. I-XII, TDK Yay., Ankara 1963-1982. GENEL AĞ KAYNAKÇASI
- Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (http://tdkterim.gov.tr/ttas/) (Erişim Tar.:15.08.-20.11.2020).
- http://www.gudul.gov.tr. (Erişim Tarihi: 21.09.2020).
- nufusune.com (Erişim Tarihi: 21.09.2020).
