Author :
Abstract
Bu araştırma, öğretmenlerin öz liderlik düzeyleri ile işe tutkunlukları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın evrenini, 2019–2020 eğitim öğretim yılında Bursa’nın Osmangazi ilçesinde liselerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklemi ise, kolay ulaşılabilir örnekleme tekniği ile seçilen 405 öğretmendir. Araştırma verileri "Öz Liderlik Ölçeği " ve “İşe Tutkunluk Ölçeği” ile toplanmıştır. Yapılan basıklık ve çarpıklık hesaplamalarına göre verilerin normal dağıldığı anlaşıldığından, analizlerde t-Testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu ile çoklu regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin öz liderlik düzeylerine yönelik algı düzeylerinin kendini cezalandırma boyutunda düşük, kendi hedefler belirleme, kendini ödüllendirme, kendi kendine konuşma, düşünce ve fikirlerini değerlendirme, kendini gözlemleme, kendine hatırlatıcılar belirleme boyutlarında yüksek, doğal ödüller üzerinde düşünceyi odaklama boyutunda ise çok yüksek olduğu görülmektedir. Yine araştırmada öğretmenlerin işe tutkunluk düzeyleri, dinçlik ve yoğunlaşma boyutlarında yüksek iken, adanmışlık boyutunda ise çok yüksektir. Araştırmada hem öz liderlik hem de işe tutkunluk düzlerine yönelik öğretmen algıları arasında, cinsiyet kıdem mezuniyet durumu değişkeni öğretmen sayısı ve Aynı okulda çalışma süresi değişkenleri bakımından farklılık bulunmaktadır. Öğretmenlerin öz liderlik düzeyleri ile işe tutkunlukları arasında anlamlı pozitif yönlü ve orta düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırmada son olarak, davranış odaklı stratejilerine yönelik algılarının işe tutkunluk düzeylerini anlamlı bir şekilde yordadığı, ancak doğal ödüller üzerinde düşünceyi odaklama algılarının öğretmenlerin işe tutkunluklarının üzerinde bir etkisinin olmadığı anlaşılmaktadır.
Keywords
Abstract
This research is carried out to determine the relationship between teachers' self-leadership levels and their work engagement. The research is in the relational survey model. The population of the research consists of teachers working in high schools in Osmangazi district of Bursa in the 2019-2020 academic year. The sample is 405 teachers selected with the convenience sampling method. The research data were collected with "Self-Leadership Scale" and " work engagement Scale". According to the kurtosis and skewness calculations, it was understood that the data were distributed normally and t-Test, one-way analysis of variance (ANOVA) and Pearson Product Moment Correlation and Multiple Regression Analysis techniques were used in the analyses. According to the results of the research, it is seen that the perception levels of teachers towards self-leadership levels are low in the dimension of self-punishment, high in the dimension of imagining successful performance by determining their own goals, self-rewarding, self-speaking, evaluating thoughts and ideas, self-observing, determining self-reminders and very high in focusing thought on natural rewards dimension. In the research, while teachers' level of work engagement is high in the dimensions of vigour and concentration, it is very high in the dimension of commitment. In the study, there are significant differences between teachers' perceptions of both teachers’ self-leadership and their work engagement levels in terms of gender, seniority, graduation status, number of teachers, and duration of work at the same school. A significant, positive and medium relationship is found between teachers' self-leadership levels and their work engagement. Finally, it is understood that teachers 'perceptions of their behavior-oriented strategies significantly explicate their work engagement levels, but the perception of focusing thought on natural rewards does not have an effect on teachers' work engagement.
Keywords
- Arlı, Ö. (2011). Bazı öncül ve ardıllarıyla öz liderlik: ilköğretim öğretmenleri üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Balcı, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
- Baloğlu, N., Yüksel S.& Karadağ, E.(2010). İlköğretim öğretmenlerinin yapılandırmacı düşünme stilleri ve yaşam çatışması. Kuramsal Eğitimbilim, 3(2), 83-99.
- Batuk, S. (2011). The relationships between structral empowerment, work engagement, self- rated performance and the oderating effect of preferred level of empowerment (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Bostancı, A. B.(2020).The Relationship between teachers’ political skills and work engagement. International Journal of Education & Literacy Studies , 8(4),53-63.
- Bostancı, A.B. & Kahraman, Ü. (2019). Öğretmenlerin işe tutkunluklarını etkileyen etkenlere yönelik görüşleri. III. International Teacher Education and Accreditation Congress (ITEAC 2019). (30.11. 2019 -01.12.2019 ). TED Üniversitesi. Ankara.
- Bülbül, S. (2019). Okul müdürlerinin kullandıkları etkileme taktikleriile öğretmenlerin işe tutkunluk düzeyleri arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
- Büyüköztürk, Ş. Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E.,Karadeniz, Ş.,&Demirel, F.(2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Carmeli, A.R., Meitar, R. & Weisberg, J. (2006). Self-leadership skills and work innovative behavior at work. International Journal of Manpower, 27 (1), 75-90.
- Çakıl, E. (2011). Üniversite hastanesinde çalışan hemşire ve asistanlarda mobbing’in işe gönülden adanma üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Zonguldak.
- Çankır, B. (2016). Çalışanlarda pozitif ses çıkartma davranışı nasıl oluşur? Örgütsel güven, psikolojik sözleşme ihlali, lider üye etkileşimi ile pozitif ses çıkartma davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(2), 1- 12.
- Çelik, V.(1999). Eğitimsel liderlik.Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Çırpan, H. (1997). Kendi kendine liderlik. Yönetim Dergisi, 8(26), 57- 63.
- Demiröz, K.C. (2015). Genç çalışanların öz liderlik algılarıyla yöneticilerinin çatışma yönetimi tarzı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Doğan, S.&Şahin, F.(2008). Kendi kendine liderlik ölçeğinin türkçe uyarlaması, geçerlilik. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 139-164.
- Eker, C. (2014). Öz- düzenlemeli öğrenme modellerine karşılaştırmalı bir bakış.International Periodical Fort He Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkish, 9(8), 417- 433.
- Elloy, D. F. (2005). The influence of superleader behaviors on organization commitment, job satisfaction and organization self-esteem in a self-managed work. Leadership & Organization Development Journal, 26(2), 120-127.
- Erdoğan, M.(2019). Eğitim sektöründeki yöneticilerin değerleri, öz liderlik nitelikleri ve iş tatminleri üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,İstanbul.
- Ergöz, M. (2017). Öz liderlik ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi: bir devlet hastanesinde araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim
- Gamero-Burón, C., & Lassibille, G. (2018). Work engagement among school directors and its impact on teachers' behavior at work. The Journal of Developing Areas, 52(2), 27-39.
- Garipağaoğlu, B. Ç., & Güloğlu, B. (2015). Öğretmen adaylarının öz liderlik becerilerinin yordayıcı olarak öğrenilmiş güçlülük ve denetim odağı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 147- 162.
- Gençel, B., Akçakanat, T., & Dinç, M. (2020). Psikolojik rahatlığın bilgi paylaşımı, çalışmaya tutkunluk ve çalışan performansı üzerine etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(3), 2011-2038.
- Georgianna, S. (2007). Self‐leadership: a cross‐cultural perspective. Journal of Managerial Psychology, 22(6), 130-142.
- Göksoy, S., Emen, E. & Yenipınar, Ş. (2014). Öğretmenlerin öz liderlik rolleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. KSU Sosyal Bilimler Dergisi,11(1) 103-116.
- Görmüş, M., & Aydın, E. (2020). Gençlik liderlerinde öz liderlik davranışlarının iş doyum düzeyine etkisi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 8(21), 23-46.
- Hakeem, I. A., & Gulzar, S. (2015). Employee engagement: an empirical study of higher education sector in kashmır. Abhinav İnternational Monthky Refeed Journal of Research in Management& Technology, 4(4), 20-25. Iyer, R. D. (2016). A study of work engagement among teachers in India. Global Business and Management Research, 8(1), 34-42.
- İnanır, B. (2020). Öğretmenlerin işle bütünleşme düzeyleri ile okul iklimi ve öğretmen liderliği arasındaki incelenmesi ilişkinin incelenmesi.(Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Kastamonu.
- Kanten, P., & Yeşiltaş, M. (2013). Pozitif örgütsel davranışlar üzerine kavramsal bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(8), 83-106.
- Karagöz, Y.(2014). SPSS 21.1 uygulamalı biyoistatistik. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
- Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi.(10. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
- Kaya, E. (2016). İş talepleri ve iş kaynaklarının işe tutkunluğa etkisinde pozitif psikolojik sermayenin aracılık rolünün incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Kayral, H., İ. (2015). Öz liderlik becerilerinin, sağlık çalışanlarının iş tatminleri ve iş performanslarına etkisi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 18(2), 143-159. Khan, S. (2016). Influence of organizational culture on teacher's work engagement: An empirical study. IU Journal of Organizational Behavior, 15(4), 27-45.
- Kızrak, M., Bıçakçı, P. S., & Basım, H. N. (2017). Öz-liderlik becerilerinde psikolojik sermayenin rolü: kamu çalışanları üzerine görgül bir araştırma İşletme ve Ekonomi Araştırma Dergisi, 4(8), 797-813. Kör, B. (2015). Öz liderlik, örgütlerin girişimcilik yönelimi ve çalışanların yenilikçi iş davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Köse, A., & Uzun, M.(2020).Öğretmenlerin kendini işe verememe nedenleri üzerine fenomenolojik bir çözümleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 680-728.
- Kutanis, P. (2018). Kendi kendine liderlik tarzının iş tatmini ve iş özerkliği üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Hacettepe Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
- Manz, C. C. (1986). Self-leadership: Toward an expanded theory of self-influence processes in organizations. Academy Of Management Review, 11(3), 585-600.
- Neck, C. P., & Houghton, J. D. (2006). Two decades of self‐leadership theory and research; Past developments, present trends, and future possibilities Journal Of Managerial Psychology,21(4), 270-295.
- Nudrat, F.& Akhtar, M.S.(2014). Assessing potential for teacher leadership: The case of prospective teachers.Journal of Research and Reflections in Education, 8(2), 105 -115. Özcan, K., Balyer, A., & Yıldız, A. (2018). Ekonomik olarak dezavantajlı bölgelerde görev yapan ortaokul müdürlerinin liderlik davranışları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,14(2),532-547. Özdemir, M., & Yirmibeş, A. (2016). Okullarda liderlik ekibi uyumu ve öğretmen performansı ilişkisinde iş doyumunun aracı etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 323-348.
- Özsoy, İ. (2012). Örgüt iklimi, öz liderlik ve iş tatmininin Ar-Ge performansına etkisi: Savunma sanayisinde bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Öztürk, Z. (2019). Öğretmenlerin örgütsel imaj algıları ile işe tutkunluk düzeyleri arasındaki ilişkisi.(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
- Pearce C.L. and Manz C.C. (2005). The new silver bullets of leadership: The importance of self and shared leadership in knowledge work. Organizational Dynamics, 34(2), 130- 134.
- Politis, J. D. (2006). Self‐leadership behavioural‐focused strategies and team performance. Leadership &Organization Development Journal, 27(3), 203-216.
- Sarı, A., & Akınoğlu, O. (2009). Öz-düzenlemeli öğrenme: Modeller ve uygulamalar. M.Ü.Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29(29), 139-154.
- Sarıca, H. (2019). Öğretmenlerin siber kaytarma davranışları ile işe tutkunluk düzeyleri arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
- Schaufeli, W. (2012). Work engagement: What do we know and where do we go?. Romanian Journal of Applied Psychology, 14(1), 3- 10.
- Schaufeli, W. B., Salanova, M., González-Romá, V., & Bakker, A. B. (2002). The measurement of engagement and burnout: a two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3(1), 71-92.
- Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Soyer, F., Can, Y.,& Kale, F.. (2009). Beden eğitimi öğretmenlerinin iş tatmini ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin çeşitli faktörler açısından incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 259-271.
- Şanlı, Ö., Altun, M. & Tan, Ç. (2017).Öğretmenlerin çalışmaya tutkunluk düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırma Dergisi, 5(39), 470
- Tabak, A., Sığrı, Ü., & Türköz, T. (2013). Öz Liderlik Ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması çalışması. Bilig, 67: 213-246.
- Topaloğlu, T., & Özer, P. S. (2014). Psikolojik sermaye ile iş performansı arasındaki ilişkiye otantik liderliğin düzenleyici etkisi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 156-171.
- Tunacan, S., & Çetin, C. (2009). Lise öğretmenlerinin iş doyumunu etkileyen faktörlerin tespitine ilişkin bir araştırma. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29(29), 155-172.
- Turgut, T. (2011). Çalışmaya tutkunluk: iş yükü, esnek çalişma saatleri, yönetici desteği ve iş- aile çatışması ile ilişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(34), 155-179.
- Türköz, T. (2010). Çalışanların liderlik algısının izlenim yönetimi taktiklerini kullanımlarına olan etkileri: savunma sanayinde uygulamalı bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Uğurluoğlu, Ö. (2010). Kendi kendine liderlik stratejileri üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1),175-191.
- Ünal, B. (2019). İş-aile çatışması ve işe tutkunluk ilişkisinde iş özerkliğinin düzenleyici rolü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Yavuz, E. & Ayan, B.(2019). Kamu Örgütlerinde öz liderlik düzeyinin belirlenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 1002-1029. Zepeda, S. J., Mayers, R. S., & Benson, B. (2013). The call to teacher leadership. Routledge. EXTENDED ABSTRACT
