Author :
Abstract
İctihâd, fakihin şer‘î ahkâm hakkında bir hükme ulaşmak için bütün gayretini harcaması olarak tanımlanmaktadır. Hz Peygamber’in, vahyin peyderpey nazil olmaya devam ettiği yirmi üç yıllık hayatı boyunca hükmü vahiyle belirtilmeyen konularda ictihâd edip etmediği konusu ile Hz Peygamber (sas) hayatta iken ashabın O’nun huzurunda veya O’nun gıyabında ictihâd edip etmediği meselesi günümüze kadar âlimler arasında tartışla gelmiştir. Bu çalışmada Câferî âlimlerin konuyla ilgili görüş ve düşünceleri diğer mezhep âlimlerinin konuyla alakalı görüş ve düşünceleri ışığında tespit edilmeye çalışılmıştır. Câferî âlimler, işin tabiatı gereği ictihâdın doğruyu ve yanlışı barındırma ihtimalinin bulunması sebebiyle risâlet misyonuna ve masumluk sıfatına ters düşeceğine inandıkları için her an vahye muhatap olan Hz. Peygamber’in ictihâd etmediğini savunmaktadırlar. Görüşlerinin ispatı için ileri sürdükleri deliller ile Sünnî camiada onlarla aynı görüşte olan âlimlerin ileri sürdüğü deliller birbirine çok yakındır. Ayrıca Hz Peygamber döneminde O’nun huzurunda sahabenin, bilmediği konuda O’na sorma mükellefiyeti olduğu için ictihâd etmediğine, ama O’nun hazırda bulunmadığı durumlarda ise zarurete binaen sahabenin ictihâd ettiğini kabul etmektedirler.
Keywords
Abstract
Ijtihad is that scholar makes every effort to reach a decision on Shari provisions. The question of whether the Prophet (sas) made Ijtihad in matters not specified by revelation, and whether the companions made Ijtihad in his presence or in absentia while the Prophet was alive, has been debated among scholars to this day. In this study, the opinions and thoughts of Jafari scholars on the subject were determined in the light of the opinions and thoughts of other sectarian scholars on the subject. Jafari scholars believe that Ijtihad cannot be for the prophet whose revelation comes to him at any moment. They claim that the Prophet did not make Ijtihad. The evidence they put forward to prove their views and the evidence put forward by scholars who agree with them in the Sunni community are very close to each other. They also acknowledge that in the time of the Prophet, the companions did not do Ijtihad with him, because he had to ask the Prophet what they did not know. But in cases where the Prophet was not present, the companions made Ijtihad.
Keywords
- Âmidî, Ebu’l-Hüseyn Ali b. Ebî Ali Seyfüddîn, el-İhkâm fî Usûli’l-Ahkâm, Dâru’l-Kütübi’l- ‘İlmiyye, Beyrut 1985, (I-II)
- Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş‘as Sicistânî, es-Sünen, Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, Lübnan 2009.
- Fadlî, Abdulhâdî, Târîhu’t-Teşrî‘i’l-İslâmî, Dâru’n-Neşr, Lübnan 1992.
- Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed, el-Mustasfâ, Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, Beyrut 1993, (I-II)
- Gorcî, Ebu’l-Kâsım, “İctihâda Yeni Bakışlar” (çev.) Seyyid Ali Gaemmagamî, http://turkish.irib.ir/haberler/ item /241755 (Erişim tarihi: 19.03.2017).
- İbn Esîr, Mübârek b. Muhammed el-Cezerî, en-Nihâye fî Ğarîbi’l-Hadîs ve’l-Eser, Beytü’l- Efkâri’d-Devliyye, Umman 2003, (I-V).
- Karaman, Hayrettin, İslam Hukukunda İctihâd, İFAV Yay., İstanbul1996.
- Kıyıcı, Selahaddin, “Peygamber (s.a.v.)'in İctihâdları”, Yüzüncü Yıl Ünv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Van 1994. c.1, sy.1, ss.1-42.
- Leknevî, Abdulâlî Muhammed İbn Nizâmuddîn, Fevâtihu’r-Rahamût (bi Şerhi Musellemi’s- Subût li İbn Adişşekûr), Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, Beyrut 2002, (I-II).
- Muhammed, Yahya, el-İctihâd ve’t-Taklîd ve’l-İttiba‘ ve’n-Nazar, Müessesetü’l-İntişârâti’l- ‘Arabiyye, Beyrut 2000.
- Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccâc, es-Sahîh, Dâru’l-Ğedîri’l-Cedîd, Kahire 2007
- Râğıb İsfehânî, el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kur’ân, Dâru’l-Ma‘rife, Beyrut 2001.
- Rahîmî, Murtazâ, “Tatavvuru İctihâd”, Du Feslnâme İlmî-Tehessusu ‘Allâme, Pâyîz ve Zımıstân 1989, sy.29, ss.23-65.
- Serahsî, Şemsuleimme Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl, Usûlü’s-Serahsî, Dâru’l-Kütübi’l- ‘İlmiyye, Beyrut 1993, (I-II)
- Şemsuddin İsfehânî, Muhammed b. Abdurrahman, Beyânü’l-Muhtasar Şerhu Muhtasarı İbni’l- Hâcib, Dârü’l-Medenî, Suûdiyye 1986
- Şevkânî, Muhammed b. Ali, İrşâdü’l-Fuhûl ilâ Tahkîki’l-Hakki min ‘İlmi’l-Usûl, Dâru’l-Fadîle, Riyad 2000.
- Şimşek, Murat, İslam Hukukunda Bağlayıcılığı Bakımından Hz. Peygamber’in İctihâd ve Tasarrufları, TDV. Yay., Ankara 2011.
- Yücel, Fatih, "Zeydiyye", TDV İslam Ans., İstanbul 2013, c.44, s.337
