TÜRKİYE’DE PSİKOLOJİK DANIŞMA ALANINDA YAPILAN KÜLTÜRE DUYARLI PSİKOLOJİK DANIŞMA YETERLİKLERİ KONULU TEZLERİN VE MAKALELERİN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Bu araştırma, Türkiye’de psikolojik danışma alanında yapılan kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri konulu tezlerin ve makalelerin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda internet veri tabanında bulunan alanyazındaki tezler ve makaleler nitel araştırma yöntemlerinden doküman analiziyle incelenmiştir. Araştırma bulgularına göre Türkiye’de psikolojik danışma alanında yapılan kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri konulu sekizi (%72.73) tez çalışması, üçü (%27.27) makale olmak üzere toplam 11 araştırmaya rastlanılmıştır. Tezlerin ve makalelerin çoğunda nicel desen kullanıldığı görülmüştür. Tezlerin ve makalelerin çalışma grubunu çoğunlukla okul psikolojik danışmanlarının oluşturduğu tespit edilmiştir. Tezlerde ve makalelerde “kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri” değişkenini incelemek için çoğunlukla “Çokkültürlü Psikolojik Danışma Yeterlikleri Ölçeği” kullanılmıştır. Tezlerde ve makalelerde kullanılan veri analizi yöntemlerinin çoğu ilişkisel/kestirimseldir. Tezlerde ve makalelerde kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri ile birlikte incelenen değişkenlere bakıldığında ise en çok incelenen değişkenlerin sırasıyla kıdem yılı, cinsiyet ve öğrenim düzeyi olduğu görülmüştür. Bu değişkenler dışında incelenen değişkenlerin de olduğu görülmüştür.
Keywords
Abstract
This study was carried out to review theses and articles conducted in Turkey in counseling about "multicultural counseling competencies". For this purpose, the theses and articles in the literature in the web were reviewed with document analysis, one of the qualitative research methods. According to the findings of the study, eight (72.73%) theses and three (27.27%) articles, total of 11 studies were found on multicultural counseling competencies carried out in the counseling in Turkey. It was observed that quantitative design was used in most of the theses and articles. It was determined that the study group of the theses and articles was mostly composed of school counselors. “Multicultural Counseling Competencies Scale” was mostly used to examine the “multicultural counseling competencies” variable in the theses and articles. Most of the data analysis methods used in the theses and articles were relational/predictive. When the variables were examined in the theses and articles together with the multicultural counseling competencies, it was seen that the most examined variables were the seniority year, gender and education level, respectively. In addition, it was observed that there were also variables examined outside of these variables.
Keywords
- Akkoyun, F. (1995). PDR'de unvan ve program sorunu: Bir inceleme ve öneriler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(6), 1-21. 13 Ekim 2020 tarihinde http://dergipark.org.tr/ adresinden erişildi.
- Alan, S. (2020). Psikolojik danışmanların çok kültürlü psikolojik danışma yeterlikleri ile bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Erzincan.
- Alkan, V., Şimşek, S. ve Armağan-Erbil, B. (2019). Karma yöntem: Öyküleyici alanyazın incelemesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 559-582. doi: http://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c.2s.5m
- American Counseling Association. (2011). Who are licensed professional counselors. 13 Ekim 2020 tarihinde https://www.counseling.org/PublicPolicy/WhoAreLPCs.pdf adresinden erişildi.
- American Counseling Association. (2014). 2014 ACA code of ethics. 15 Aralık 2020 tarihinde https://www.counseling.org/docs/default-source/default-document-library/2014-codeof-ethics-finaladdress.pdf?sfvrsn=96b532c_2 adresinden erişildi.
- American School Counseling Association. (2016). ASCA ethic standards for school counselors. 15 Aralık 2020 tarihinde https://www.schoolcounselor.org/asca/media/asca/Ethics/EthicalStandards2016.pdf adresinden erişildi.
- Aydın, B. (2014). Kültüre duyarlı psikolojik danışma eğitiminin psikolojik danışman adaylarının kültürel duyarlılık düzeyleri üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
- Başbay, A. ve Bektaş, Y. (2010). Çokkültürlülük bağlamında öğretim ortamı ve öğretmen yeterlikleri. Eğitim ve Bilim, 34(152). 05 Ocak 2021 tarihinde http://egitimvebilim.ted.org.tr adresinden erişildi.
- Başbay, A., Kağnıcı, D. Y. ve Başbay, M. (2018). Öğretmenlerin çokkültürlü yeterlik algıları ile ahlaki olgunluk/yargı ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Elementary Education Online, 17(3), 1150-1167. doi: http://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466317
- Bektaş, Y. (2006). Kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri ve psikolojik danışman eğitimindeki yeri. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 43-59. 05 Ocak 2021 tarihinde http://dergipark.org.tr adresinden erişildi.
- Bernard, J. M. (1979). Supervisor training: A discrimination model. Counselor Education and Supervision, 19(1), 60-68. doi: http://doi.org/10.1002/j.1556-6978.1979.tb00906.x
- Buyruk-Genç, A. (2019). Psikolojik danışmanların etkili psikolojik danışman nitelikleri ile kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri arasındaki ilişkide kültürel zekânın ve bilişsel esnekliğin aracı rolü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
- Buyruk-Genç, A. ve Yüksel-Şahin, F. (2018). Psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterliklerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(85), 593-618. 15 Aralık 2020 tarihinde http://www.researchgate.net/ adresinden erişilmiştir.
- Büyükşahin-Çevik, G. Kültür merkezli psikolojik danışma: Kuramsal bir inceleme. Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 577-596. 02 Ocak 2021 tarihinde http://dergipark.org.tr adresinden
- Comas-Diaz, L. (2011). Multicultural theories of psychotherapy. R. J. Corsini ve D. Wedding (Yay. haz.), Current psychotherapies içinde (s. 501-529). USA: Brooks/Cole.
- Corey, G. (2015). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları (2. bs.). T. Ergene (Çev.). Ankara: Mentis Yayıncılık.
- Council for Accreditation of Counseling and Related Educational Programs. (2016). 2016 CACREP standards. 14 Ekim 2020 tarihinde https://www.cacrep.org/forprograms/2016-cacrep-standards/ adresinden erişildi.
- Çetin-Gündüz, H. (2020). Toplumsal cinsiyet ve eğitime yansımaları. Ö. Haskan-Avcı (Yay. haz.), Toplumsal cinsiyet: Psikolojik danışma ve rehberlikte güncel konular içinde (s. 229-276). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Demir, İ. H. (2014). Okul psikolojik danışmanlarının kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri ve çok kültürlü kişilik özelliklerinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncüyıl Üniversitesi, Van.
- Demirel, K. (2016). Psikolojik danışmanların çokkültürlü psikolojik danışma yeterlik algılarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Doytcheva, M. (2016). Çokkültürlülük (3. bs.). T. Akıncılar-Onmuş (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Egan, G. (2014). Psikolojik danışma becerileri: Danışma becerileri üzerine alıştırmalar. M. Baturay (Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- Erkan-Atik, Z., Arıcı, F. ve Ergene, T. (2014). Süpervizyon modelleri ve modellere ilişkin değerlendirmeler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(42), 305-317. 12 Ekim 2020 tarihinde http://dergipark.org.tr/ adresinden erişildi.
- Eryılmaz, A. (2016). Psikolojik sorunlara müdahale ve kendi kendine yardım kitabı (2. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
- Eryılmaz, A. ve Mutlu, T. (2016). Kuramdan uygulamaya bireyle psikolojik danışma (2. bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Günlü, A., Sağlam, A., Gürat, C. ve Uz-Baş Aslı. (2020). Okul psikolojik danışmanlarının mülteci öğrencilere yönelik olarak sundukları hizmetlerin değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (55), 168-205. doi: http://doi.org/10.21764/maeuefd.592977
- Hays, P. A. (1996). Addressing the complexities of culture and gender in counseling. Journal of Counseling & Development, 74(4), 332-338. 02 Ocak 2021 tarihinde https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/j.15566676.1996.tb01876.x?casa_token=IQjwtuPISKwAAAAA:YQZ2S3LX1kwkVSGijHws mSHegXk8Z8hLeY72LbFIh9AAtaj9Yuk8MXUdkrv_jKi9-iTW_LDT9NkTf0vh
- Henderson, P., Holloway, J. ve Miller, A. (2019). Etkili süpervizyon: Yardım verme mesleklerinde nasıl süpervizör olunur? Y. Kurtyılmaz ve A. Ceyhan (Ed. ve Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Kağnıcı, D. Y. (2013). Çok kültürlü psikolojik danışma eğitiminin rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programlarına yerleştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(40). 05 Ocak 2021 tarihinde http://dergipark.org.tr adresinden erişildi.
- Kağnıcı, D. Y. (2017). Suriyeli mülteci çocukların kültürel uyum sürecinde okul psikolojik danışmanlarına düşen rol ve sorumluluklar. Elementary Education Online, 16(4), 17681776. doi: http://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342990
- Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189. 26 Ocak 2021 tarihinde http://dergipark.gov.tr adresinden erişildi.
- Kıran, B. ve Dengiz, G. (2019). Okul psikolojik danışmanlarının cinsiyet, deneyim ve öz yeterliklerine göre engelli bireylerin eğitilmesine yönelik tutumlarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(52), 43-67. 13 Ekim 2020 tarihinde http://dergipark.org.tr/ adresinden erişildi.
- Koç, N. (2015). Multicultural counseling competency of counselors in Turkey (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Auburn Üniversitesi, Alabama.
- Korban, İ. (2018). Psikolojik danışmanların çok kültürlü psikolojik danışma yeterliklerinin psikolojik danışma becerilerini yordama düzeyi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
- Korkut-Owen, F., Sadri-Damirchi, E. ve Molaeı̇, B. (2013). İki orta doğu ülkesinde psikolojik danışma ve rehberlik: Türkiye ve İran. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1) ,81-104. 13 Ekim 2020 tarihinde http://dergipark.org.tr/ adresinden erişildi.
- Mesleki Yeterlilik Kurumu. (2017). Psikolojik danışman seviye 6. 12 Ekim 2020 tarihinde https://portal.myk.gov.tr/index.php?option=com_meslek_std_taslak&view=taslak_reviz yon&task=indir&id=4&standart_id=3092 adresinden erişildi.
- Meydan, B. ve Kağnıcı, D. Y. Çokkültürlü süpervizyon ilişkisinin kurulması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(51), 2-28. 14 Ekim 2020 tarihinde
- Meydan, B. ve Koçyiğit-Özyiğit, M. (2016). Süpervizyon ilişkisi: Psikolojik danışma süpervizyonunda kritik bir öğe. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 225-257. 14 Ekim 2020 tarihinde http://dergipark.org.tr/ adresinden erişildi.
- Moyer, M. (2011). Effects of non-guidance activities, supervision, and student-to-counselor ratios on school counselor burnout. Journal of School Counseling, 9(5), 1-31. 12 Ekim 2020 tarihinde http://files.eric.ed.gov/ adresinden erişildi.
- Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsali üzerine bir çalişma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343. 31 Ocak 2021 tarihinde http://dergipark.org.tr/ adresinden erişildi.
- Özer, Ö. (2014). Çokkültürlü psikolojik danışma yeterlikleri ölçeğinin geliştirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
- Özer, Ö. ve İlhan, T. (2014). Çokkültürlü psikolojik danışma yeterlikleri ölçeğinin geliştirilmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(7), 781-802. doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8041
- Steele, C. M. (2017). Bir ıslıkla Vivaldi: Irkçılık ve sterotip tehdidi bizi nasıl etkiler? O. Düz (Çev.). İstanbul: The Kitap.
- Sue, D. W., Arredondo, P. ve McDavis, R. J. (1992). Multicultural counseling competencies and standards: A call to the profession. Journal of Counseling & Development, 70(4), 477486. 02 Ocak 2021 tarihinde http://www.academia.edu/download/42023810/Multicultural_Counseling_Competencie s_an20160203-20453-vgynih.pdf adresinden erişildi.
- Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği. (2011). Psikolojik danışma ve rehberlik alanında çalışanlar için etik kurallar (8. bs.). Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yayınları.
- Voltan-Acar, N. (2012). Grupla psikolojik danışma ilke ve teknikleri (9. bs.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Worthen, V. ve McNeill, B. W. (1996). A phenomenological investigation of "good" supervision events. Journal of Counseling Psychology, 43(1), 25. 13 Ekim 2020 tarihinde http://www.researchgate.net/ adresinden erişildi.
- Yalçın, İ. (2006). Yirmibirinci yüzyılda psikolojik danışman. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), 117-133. 12 Ekim 2020 tarihinde
- Yalçın-Güler, İ. (2020). Okul psikolojik danışmanlarının Suriyelilere yönelik kaygı ve sosyal temaslarının çokkültürlü psikolojik danışma yeterlik algılarıyla ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112), 7-17. 31 Ocak 2021 tarihinde http://213.14.10.181/index.php/EB/article/view/5326 adresinden erişildi.
- Yıldırım, O. (2020). Kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterliklerinin yordanmasında kültürel zekâ, çok kültürlü psikolojik danışma eğitimi ve mesleki deneyimin rolü. EUluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(1), 41-52. doi: http://doi.org/10.19160/ijer.676897
- Yüksek Öğretim Kurulu. (2018). Öğretmen yetiştirme lisans programları. 12 Ekim 2020 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/YeniOgretmen-Yetistirme-LisansProgramlari/AA_Sunus_%20Onsoz_Uygulama_Yonergesi.pdf adresinden erişildi.
- Yüksek Öğretim Kurulu. (2018a). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programı. Erişim adresi 12 Ekim 2020 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-OgretmenYetistirme-LisansProgramlari/Rehberlik_ve_Psikolojik_Danismanlik_Lisans_Programi.pdf adresinden
- Yüksel-Şahin, F. (2019). Psikolojik danışmanlar için el kitabı (3. bs.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
