MALEVİCH’İN GEOMETRİK SOYUTLAMALARINDAKİ İKONOKLAST TAVRIN AMERİKAN SOYUT SANATINDA ALAN RESMİYLE İLİŞKİSİ
Author :
Abstract
Modern sanatın nihai yönelimi olan non-figüratif ifadenin ve sanatta duyusal ilgilerden arındırılan geometrik soyutlamanın son noktası olarak soyut sanat, nesnel dünyanın temsilinden uzaklaşarak temellerini duygu ya da his’e dayandırır. Bu açıdan bakıldığında, Rus Avangartlarından Malevich’in Siyah Kare’si de soyutlamanın soyuta yöneldiği noktada ikonoklast bir tavır sergilemektedir. Peşi sıra gelişen geometrik soyutlamacı hareketler, bir taraftan metafizik bir hakikat düzleminde, diğer taraftan da sanatın hayattan ayrıldığı bir noktada yer alırlar. Malevich’in his’se dayalı bu tavrı, Rothko ve Newman ile sanatın hayata yabancılaşması açısından ve teolojik bir mistisizme sahip olmaları açısından bir kesişme söz konusudur. Bu bağlamda, Geometrik Soyutlama ve Alan Resmi aşkın bir anlatımın aracı olmalarıyla benzerlik gösterirler ve toplumsal olana yabancılaşan tavırlarıyla ideolojiden ve her türlü toplumsal temsilden uzaklaşan, hissi bir yaklaşıma sahiptirler. Bu çalışmada amaçlanan; farklı kültürel ve ideolojik bağlamlara sahip Rus Süprematistlerinden Malevich ve Amerikan Soyut sanatçılarından Alan Resmi bağlamında Rothko ve Newman’ın eserleri karşılaştırmalı olarak incelemek ve soyut yönelimlerinde otoritenin yaratısı olan nesneler dünyasını ve göstergeler sistemini aşma amaçlarındaki benzerlik ve farklılıkları tespit etmektir.
Keywords
Abstract
Abstract art as a final result of geometrical abstraction which is decontaminated from sensorial attachments in art and non-figurative manner as a final tendency of modern art, is based on emotions or spirituality by diminishing from representation of objective world. When viewed from this aspect, a Russian Avant-gardist Malevich’s Black Square is exposing an iconoclast manner herein intention of abstraction to transcendental. The abstraction movements in art developing one after another take place on one hand in a metaphysical truth base and on the other hand at a point where art is withdrawn from life. Malevich’s manner that based on transcendental and emotions has intersection points with Rothko’s and Newmans’s arts in terms of art become alienated from life and have identic theological mysticism. In this context Geometrical Abstraction and Color Field Painting has similarities by means of transcendental expression mediums. They have transcendental manners originated from common approaches such as their manners towards alienation to social awareness, becoming distant to any kind of social representation and ideologies. This research is aimed to comparative analyze the works of American abstract painters Rothko and Newman in context of Color Field Painting and Russian Suprematist Malevich that have different ideological and cultural contexts and determine the differences and similarities between their aims of going beyond indication systems and world of things/objects which are the creations of authority on their intention to abstract art.
Keywords
- Antmen, A. (2016). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, İstanbul: Sel Yayıncılık
- Baudelaıre, C. (2014). Modern Hayatın Ressamı, (Çev: Ali Berktay), İstanbul: İletişim Yayınları
- Buck-Morss, S. (2004). Rüya Alemi ve Felaket, (Çev. Tuncay Birkan), İstanbul: Metis Yayınları
- Bürger, P. (2003). Sunuş Artun, A., Avangard Kuramı, (Çev. Erol Özberk, Şeyda Öztürk), İstanbul: İletişim Yayınları
- Çalışkan, M. (2018). Rastlantı Bilim ve Felsefenin Ortasında, İstanbul: Küre Yayınları.
- Çelikkan, Ş. Gece, (2018), Modern ve Postmodern Dönemlerde Soyut Sanat Felsefesi, İzmir: Mungan Kavram Yayınevi.
- Fineberg, J. (2014). 1940’tan Günümüze Sanat, Varlık Stratejileri, illinois Üniversitesi, İzmir: Karakalem Kitapevi Yayınları
- Foster, H., (2009). Gerçeğin Geri Dönüşü, (Çev: Esin Hoşsucu), Ayrıntı Yayınları
- Görenek, G. (2020). “Modern Sanat”. Journal of Modernism and Postmodernism Studies. Cilt 1, Sayı 2. 10-22.
- İpşiroğlu, N., Velidedeoğlu, M. ve Veldet, H. (1987). Çağdaş Düşünce. İstanbul: Ada Yayınları.
- Karabaş, P. Yıldız, G. (2016). Soyut Dışavurumculuk Akımı Kapsamında Renk Alanı Resimleriyle Mark Rothko, Dumlupınar Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Kütahya
- Krausse, A., C. (2005), “Rönesanstan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü” çeviren:Dilek Zaptcıoğlu, Litaratür yayınları
- Malevıch, K. (2013), Nesnesiz Dünya Süprematizm Süprematizm Manifestosu. (Çev. Cansu Tapan). İstanbul: Dedalus Kitap, 1927
- Malevıch, K., “Nesne Olmayan Sanat ve Süprematizm”. Harrios, C. Wood, P. “Sanat ve Kuram 1900-2000 Değişen Fikirler” (çev. Sabri Gürses), İstanbul: Küre Yayınları, 2011: 325-327
- Newman, B., “Yücenin Vakti Geldi”. Harrios, C. Wood, P. “Sanat ve Kuram 1900-2000 Değişen Fikirler” (çev. Sabri Gürses), İstanbul: Küre Yayınları, 2011: 619-621
- O’Doherty, B., (2010). Beyaz Küpün İçinde, Galeri Mekanının İdeolojisi, (çev. Ahu Antmen), İstanbul: Sel Yayıncılık
- Özkan, Ö., (2016) Mark Rothko’nun “Seagram Resimleri”nde Mekâna Yayılan Sessizlik, Sdü Art-E
- Sontag, S. (1991), Sanatçı: Örnek Bir Çilekeş, Susmanın Estetiği, (çev. Yurdanur Salman), İstanbul: Metis Yayınları
- Şahin, O. (2019), Gnostisizm, Gül-Haç Ve Teozofi* Işığında İki Kare Örneği: “Koyu Karanlıklar” (Robert Fludd) Ve “Siyah Kare” (Kazımır Maleviç)
- Yılmaz, E. Ödekan, A. (2009), “Yeni primitivizmden süprematizme Maleviç'in sanatında Tersten perspektif dördüncü boyut ilişkisi” itüdergisi/b sosyal bilimler
- Yılmaz, B., (2014). Belirsizlik’ Kavramı İle Soyut Sanat İlişkisi Üzerine Görsel Çözümlemeler, sanatta yeterlik tezi, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Anasanat Dalı
- Platon, DEVLET, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1980
- Yılmaz, M. (2006), Modernizmden Postmodernizme Sanat, Ankara: Ütopya Yayınevi
- Bayır, F. (30 Ekim 2019). “Hakikatin eşiğinde yıkıcılığın anlamı” Erişim adresi (12.10.2020): https://www.aydinlik.com.tr/hakikatin-esiginde-yikiciligin-anlami-ferhan-bayir-koseyazilari-ekim-2019#1
- Celinesym, (2015, Ekim). Malevic Hakkında Bilmeniz Gereken 20 Şey. Erişim adresi (12.10.2020): http://celinesymbiosis.blogspot.com/2015/10/malevic-hakknda-bilmenizgereken-20-sey.html)
- Eren, Ebru. (2016, 10 Şubat). Erişim adresi (12.10.2020): https://platosanatblog.wordpress.com/2016/02/10/dereceli-duygu-patlamasisergisi/)eren
- Kızılok, Utku. (5 Ekim 2017) Ekim devrimi, sanat ve etkileri, Erişim adresi (17.01.2021): https://marksist.net/utku-kizilok/ekim-devrimi-sanat-ve-etkileri
- Marder, L. (t.y). Mark Rothko'nun Hayatı ve Sanatı. Erişim adresi (15.01.2021): https://tr.eferrit.com/mark-rothkonun-hayati-ve-sanati/
